Türkiye'de iki Kıbrıs büyüklüÄŸünde arazi mayınlı

Türkiye 2003 yılında Mayın Yasaklama AnlaÅŸması'na imza atmasına raÄŸmen ülkede hala 1 milyona yakın kara mayını var. DoÄŸu'da bulunan mayınlı araziler, Kıbrıs'ın yüzölçümünün yaklaşık iki katı büyüklüğünde. GeniÅŸ mayınlı arazilerin bu halde kalması, ülke ekonomisi için de büyük bir kayıp çünkü tanesi 3 dolar olan bir mayının temizlenmesi, yaklaşık bin dolara mal oluyor.  Mayın kurbanların sayısı konusunda resmi rakamlar ile sivil toplum örgütlerinin verileri arasında büyük bir uçurum olsa da ölü ve yaralı sayısı yüzlerle ifade ediliyor. Türkiye'de kaya mayınları ilk olarak 1956-1959 yılları arasında 'yasal olmayan sınır geçiÅŸlerini önlemek' amacıyla kullanılmaya baÅŸlandı. KIBRIS'IN Ä°KÄ° KATI BÃœYÃœKLÃœNDE ARAZÄ° MAYINLI  Kısa süre içinde Ardahan, Kars, Hatay, Kilis, Gaziantep, Urfa ve Hakkari illerinin sınır bölgelerinde 326 bin dönümlük, yani Kıbrıs'ın yüzölçümünün iki katı büyüklüğünde bir alan mayınlandı. Hala Türkiye'nin DoÄŸu sınırlarında bilinen 921 bin 80 adet mayın var. Kara mayınlarının kullanım sahasının geniÅŸlemesi ve siviller için artan bir tehlikeye dönüşmesi ise, DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Anadolu'daki terör yıllarında gerçekleÅŸti. PKK'YA KARÅžI GÃœVENLÄ°K TESÄ°SLERÄ°NÄ°N ETRAFINA MAYIN 1989 ile 1992 yılları arasında DoÄŸu ve GüneydoÄŸu'daki güvenlik tesislerinin etrafına 39 bin 569 adet mayın döşendi.  Terör örgütü PKK tarafından da sıkça baÅŸvurulan bir tuzak yöntemi olarak kullanılan mayınlar, bu bölgedeki yerleÅŸim birimlerindeki siviller için de büyük bir tehdide dönüştü. DışiÅŸleri Bakanlığı silahların denetlenmesi ve Silahsızlanma Bölüm BaÅŸkanlığı tarafından yapılan bir araÅŸtırmaya göre, Bingöl'de 226, Tunceli'de 200, Bitlis'te 171, Mardin'de 68 ve Batman'da 22 mayın var. Şırnak'ta saklı olan mayınların sayısı ise bilinmiyor. ÖLÃœ SAYISI ÇELÄ°ÅžKÄ°LÄ°  Kara mayınları bugüne kadar yüzlerce can aldı. Ölü sayısından fazla yaralanan ve sakat kalan var. Mayınların yol açtığı ölüm ve yaralanma olaylarının sayısı hakkında resmi makamlar ve sivil toplum kuruluÅŸları arasında uyuÅŸmazlık var. DışiÅŸleri Bakanlığı'nın verilerine göre, 1984-2004 yılları arasında kara mayınlarının patlaması sonucu 400 kiÅŸi öldü, bin 216 kiÅŸi de yaralandı.  İnsan Hakları DerneÄŸi'nin verilerine göre ise, 1990-2002 yılları arasında 512 mayın patlaması olayında 838 kiÅŸi hayatını kaybetti, 937 kiÅŸi de yaralandı. Hayatını kaybedenlerin 394'ü sivil, 244'ü çocuk, 334'ü güvenlik görevlisi, 3'ü ise PKK üyesi.  MAYINLARIN EKONOMÄ°YE ZARARI BÃœYÃœK  Uzmanlar, özellikle sınır bölgelerinde yer alan geniÅŸ mayınlı arazilerin bu halde kalmasının, ülke ekonomisi için büyük bir kayıp olduÄŸu görüşünde birleÅŸiyor.  Ziraat Mühendisleri Odası'nın deÄŸerlendirmelerine göre, uzun yıllardır tarımsal amaçlı kullanılmayan topraklar, kimyasal ilaç ve gübre kalıntısı içermediÄŸi için, organik tarıma çok elveriÅŸli. MAYINDAN ARINMANIN MALÄ°YETÄ°  Türkiye, Ottowa SözleÅŸmesi'ne 2003 yılında attığı imzayla, sınırdaki mayınları temizleme kararı aldı.  Ancak tanesi 3 dolar olan bir mayının temizlenmesi, yaklaşık bin dolara mal oluyor. Bakanlar Kurulu kararı ile temizleme ihalesi Maliye Bakanlığı'na bırakıldı. Maliye Bakanlığı da, Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nü görevlendirdi. Bölgeyi mayından temizleyecek firma, toprakları kullanma hakkına sahip olacak. Ziraat Mühendisleri Odası ise, iki Kıbrıs büyüklüğündeki bu alanın, Avrupa BirliÄŸi ortalama iÅŸletme ölçeÄŸine uygun olarak 2 bin 353 topraksız aileye 13'er hektar olarak karşılıksız dağıtılması ve iÅŸletmelerin kooperatif yapısı altında örgütlenmesini savunuyor. TUNCELÄ°'DE MAYIN TEMÄ°ZLEME FAALÄ°YETLERİ    İçiÅŸleri Bakanı Abdülkadir Aksu, CHP Tunceli Milletvekili Sinan Yerlikaya'nın yazılı soru önergesine verdiÄŸi yanıtta, Tunceli kırsalına döşenmiÅŸ mayınların temizleme çalışmalarına 2004 yılında da devam edildiÄŸini ancak, 2005 yılında ise hava koÅŸulları uygun olmadığından bugüne kadar herhangi bir çalışma yapılmadığını ifade etti.  Aksu, söz konusu temizleme çalışmalarına Mayıs ayı itibariyle yeniden baÅŸlanmasının planlandığını kaydetti. Â