Türkiye'de "Check-Up"ın "Check-Up"ı Yeni bir yıla baÅŸlamadan hemen önce genellikle kendimizle ilgili geleceÄŸe yönelik yeni kararlar almak adettendir.

Türkiye'de "Check-Up"ın "Check-Up"ı Yeni bir yıla baÅŸlamadan hemen önce genellikle kendimizle ilgili geleceÄŸe yönelik yeni kararlar almak adettendir. Önümüzdeki yıl hiç olmazsa bir kez olsun saÄŸlık kontrolünden geçme fikri bunların başında gelen ve çoÄŸunlukla da en çok ihmal edilenlerdendir. Muhtemelen son saÄŸlık kontrolünü yeni bir iÅŸe baÅŸlarken veya askere giderken yaÅŸamış ve sonrasında konuyu uhrevi bir boyuta çekerek Allah'a havale etmiÅŸizdir. Ancak son yıllarda ortalama eÄŸitim düzeyi yükselen ülkemizde saÄŸlık bilinci de yavaÅŸ yavaÅŸ batı standartlarına yaklaÅŸmaya baÅŸlamış ve ortalık check-up için yanıp tutuÅŸan vatandaÅŸlarımızdan geçilmez hale gelmiÅŸtir. Hastanelerimiz de bu talep karşısında kayıtsız kalamayarak yeni düzenlemelere giriÅŸmiÅŸlerdir. Peki bu "adı bile" bize yabancı check-up gerçekten iÅŸe yarar bir ÅŸey midir yoksa sadece içimizi rahatlatmaya ve hastanelere para kazandırmaya yönelik bir aldatmaca mıdır ? Check-up sade bir anlatımla, düzenli olarak kiÅŸinin toplumda en sık görülen hastalıklara yönelik olarak taranması ve bu amaçla çeÅŸitli tıbbi testlerden geçirilmesidir. Amaç, hedeflenen hastalıkların erken teÅŸhis edilmesini saÄŸlamak veya risk faktörleri taşıyan kiÅŸileri uyarmak ve bilinçlendirmektir. BaÅŸvuran kiÅŸiler genel bir saÄŸlık muayenesinden geçer. Kan alınarak ÅŸekilli elemanlar incelenir, çeÅŸitli hastalıklara ait antikorlar ve hormon düzeyleri belirlenir, normalde kanda olmayan ancak hastalık anında açığa çıkan maddeler aranır. KaraciÄŸer, böbrek fonksiyonları araÅŸtırılır; kan yaÄŸları ve ÅŸekeri ölçülür. Ä°drar ve dışkı muayenesi yapılır. Hastaların karın içi organları ultrason ile incelenir. AkciÄŸer filmi çekilir. Kalp grafiÄŸi (EKG) alınır. Bayanlar göğüs muayenesi için mammografiden geçirilir, kadın hastalıkları açısından muayene edilir. Son olarak diÅŸ muayenesi, gerekiyorsa göz ve kulak muayeneleri yapılır. Bu iÅŸlemlerin genellikle bir günde tamamlanması istendiÄŸinden bir kez "check-up"tan geçen kiÅŸinin ikincisine gelmesini saÄŸlamak pek de kolay olmamaktadır. Amerika'da sigorta sistemleri yıllık check-up giderlerinin tamamını ödese de yapılan geniÅŸ kapsamlı araÅŸtırmalarda toplumun ancak %73'ünün yıllık check-uplarına devam ettiÄŸi görülmüştür. Bu kimselerin sadece %24'ü gerçekten hiç bir ÅŸikayeti yokken geldiÄŸini ifade ederken, %52'si en az iki farklı ÅŸikayetle baÅŸvurmuÅŸtur. Ä°ÅŸlemden bir ay sonra yapılanlarla ilgili sorular sorulduÄŸunda ise baÅŸvuranların %49'u hiç bir ÅŸey hatırlayamamıştır. Check-up'tan kaçan hastalar taranmış ve bunların çoÄŸunlukla erkek olduÄŸu, yıllık gelirlerinin ortalamanın çok altında seyrettiÄŸi, belli bir yerde ikamet etmedikleri veya korktukları için gelmedikleri saptanmıştır. Yani dünyanın hemen heryerinde, hiç kimse başı belaya girmeden kolay kolay hastaneye gitmek istememektedir. Tamam kontrolden geçmeyi kabul ettik ama bu kadar sıkıntıya deÄŸecek mi derseniz.. AraÅŸtırmalar düzenli olarak 2 yılda bir check-up yaptıran kiÅŸilerde %9 oranında daha önceden bilinmeyen hastalıkların saptandığını gösteriyor. Her yıl check-up yaptıran gruplarda gecikmiÅŸ kanser teÅŸhis oranı %0.3 iken yaptırmayanlarda oran bunun iki katı. 65 yaşından sonra yeni kanser teÅŸhis edilen hastaların %29'unun hiç bir ÅŸikayeti olmadığı halde hastalık ortaya çıkmış. 16 yıl boyunca düzenli check-up ile izlenen 6000 kiÅŸide de yüksek tansiyon ve barsak kanserlerine baÄŸlı ölümlerde %30 a varan azalmalar görülmüş. Vallahi daha ne olsun?.. Ãœlkemize gelince... Son birkaç yıl içinde check-up konusunda gerçekten önemli adımlar atıldı. Hastaneler bu konuda organize olarak büyük yatırımlarla özel bölümler açtılar. Büyük tanıtım kampanyaları yaparak check-up ın önemini vurgulamaya çalıştılar. Åžimdilik tatminkar olmasa da belli bir potansiyel oluÅŸtu gibi. Her merkezin yıllık ortalaması. 1500 baÅŸvuru civarında. Åžu anda Ankara'da 4'ü üniversite, biri devlet hastanesi ve biri de özel hastanede olmak üzere 6 merkez bulunmakta. Ä°stanbul'da kesin durumu bilmek zor. Türkiye için belli rakamları vermek kolay deÄŸil ancak SaÄŸlık Bakanlığı istatistiklerine bakarsanız her yıl 20.000 yeni kanser vakası belirleniyor ve bunların 10.000'i 40-64 yaÅŸ arasında. Ãœstelik erkeklerde -en yüksek sıklıkta- basit bir muayene ile belirlenebilecek akciÄŸer kanseri, kadınlarda ise göğüs kanseri görülüyor. Ä°ÅŸin finans boyutu nedir derseniz, özel sigortaların çoÄŸu check-up giderlerini ödemiyor. Ãœniversite ve devlet hastanelerinde resmi sevkle gitseniz bile ekstra bir ücret alınıyor; yaklaşık olarak 25 milyon T.L. civarında. Devlet kurumlarında kendi paranızla check-up yaptıracaksanız 100 milyon T.L. yi gözden çıkarmanız lazım. Özel hastanelerin paket fiyatı bayan hastalar için 75 milyon, erkek hastalar için ise 50 milyon T.L. dolaylarında. Testler biraz daha sınırlı tutulmuÅŸ. Asgari ücretin 80 milyon T.L. olduÄŸu ülkemiz için hiç de ucuz deÄŸil maalesef. Sonuç olarak saÄŸlıklı yaÅŸam konusunda kararlı davranmak biraz zor gibi görünüyor ama, 2000 yılı için aldığımız kararları gerçekten "gerçekleÅŸtirebilmek" istiyorsak... SaÄŸlıkla kalın... Serdar Günaydın - 5 Ocak 2000, ÇarÅŸamba Â