Türkiye’ye 7.5 milyar dolar akıtacak vanayı açtılar

1994’te baÅŸlayan asrın projesi Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı, dün Türkiye, Gürcistan, Kazakistan, Azerbaycan cumhurbaÅŸkanları ve devlet baÅŸkanlarının katıldığı bir törenle açıldı.Yılda 50 milyon ton petrol aktarımı saÄŸlayacak Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer’in katıldığı törenle açıldı. Törende Azerbaycan, Gürcistan ve Kazakistan devlet baÅŸkanları da hazır bulundu. Türkiye, 40 yılda 7.5 milyar dolar iletim bedeli kazanacak.ASRIN projesi olarak adlandırılan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) ham petrol boru hattında ilk petrol akışı gerçekleÅŸti. Bakü’ye 60 km uzaklıktaki Sangaçal Terminali’nde dün düzenlenen törene CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer, Azerbaycan CumhurbaÅŸkanı Ä°lham Aliyev, Gürcistan Devlet BaÅŸkanı Mihail ÅžaakaÅŸvili, Kazakistan CumhurbaÅŸkanı Nur Sultan Nazarbayev’in yanı sıra ABD Enerji Bakanı Samuel Bodman ve Konsorsiyum Lideri BP’nin BaÅŸkanı Lord John Browne katıldı. Günde 1 milyon ton kapatasiteye sahip yılda 50 milyon ton petrol akıtılacak BTC’de petrolün Ceyhan’a ulaÅŸması için yıl sonu beklenecek. Türkiye, 40 yıllık sözleÅŸme süresince, sadece iletim bedeli olarak yılda 200 milyon dolardan toplam 7.5 milyar dolar kazanacak. KÄ°MSE DÖNDÃœREMEDÄ°: Aliyev, ilk petrol veriliÅŸinin ‘tarihi bir gün’ olduÄŸuna iÅŸaret ederek, vefat eden CumhurbaÅŸkanı Haydar Aliyev’in ileri görüşlülüğüyle 1994’te ‘asrın kontratının’ imzalandığını anımsattı. O günlerde Azerbaycan’ın zor koÅŸullarını anımsatan Aliyev, ‘Hattın yapılmaması için yapay mazeretler üretildi. Bazıları inanmadı, şüphe etti. Ama, bizi kimse bu yoldan döndüremedi. Ve BTC bize uÄŸurlu geldi. O günden bu yana Azerbaycan ekonomisi büyük geliÅŸme gösterdi. Milyar dolarlarla yabancı sermaye giriÅŸi oldu’ dedi.AKTAU EKLENECEK: Gürcistan CumhurbaÅŸkanı ÅžaakaÅŸvili ise Gürcistan’ın bu projede geçiÅŸ ülkesi olmaktan mutlu olduÄŸunu belirterek, BTC’nin bölgede yaÅŸanan sıkıntıları ortadan kaldıracağını vurguladı. Kazakistan CumhurbaÅŸkanı Nazarbayev de ülkesinin petrol üretimini artırdığını ve bunu dünya pazarlarını ulaÅŸtırmak istediÄŸini anlattı. Nazarbayev, BTC’ye eklenmesi görüşmeleri süren Kazakistan’ın Aktau Limanı’nda modern petrol terminallerinin tesis edildiÄŸini bildirdi. BUSH’TAN MEKTUP: ABD Enerji Bakanı Samuel Bodman, BaÅŸkan Bush’un Aliyev’e hitaben yazdığı mektubu okudu. Bush mektubunda, Azerbaycan’ın bu projeyle Azeri-Çıralı-GüneÅŸli petrollerini uluslararası pazara ulaÅŸtırarak, sorunlarla yaÅŸayan bölgesinde geleceÄŸe umutla bakan yeni ve bağımsız bir ülke haline geldiÄŸini ifade etti.YÃœZYILIN PETROL OLAYI: Konsorsiyum Lideri BP’nin BaÅŸkanı Lord John Browne ise törende tarih yazdıklarını belirterek, BTC’nin enerji alanında yüzyılın en önemli geliÅŸmesi olduÄŸunu ifade etti. Projeyi gerçekleÅŸtirmenin imkansız olduÄŸunu söyleyenler bulunduÄŸunu anımsatan Browne, Bu projede ulusal devletler ile özel sektör becerisi birleÅŸti. Bu tür bir iÅŸbirliÄŸi geleceÄŸin arz güvenliÄŸinin anahtarıdır’ dedi. VANAYI AÇTILAR: KonuÅŸmaların ardından BTC’de ilk petrol akışı, Sezer, Aliyev ve ÅžaakaÅŸvili ile ABD Enerji Bakanı Samuel Bodman ve Konsorsiyum Lideri BP’nin BaÅŸkanı Lord John Browne’ın butona basmasıyla baÅŸlatıldı. Enerjiye 80 milyar dolar harcayacağız, siz de gelinCUMHURBAÅžKANI Ahmet Necdet Sezer, BTC’nin 21. yüzyılın Ä°pek Yolu olarak anılan DoÄŸu-Batı Enerji Koridorunun en önemli bileÅŸeni olduÄŸunu söyledi. Dünya Enerji Sistemi’nin 2030’a kadar yüzde 60 oranında artacağına dikkat çeken Sezer, BTC’nin bu açıdan da bölgesel ve küresel önemine vurgu yaptı. Boru hattına Kazakistan’ın da eklenmesinin önemine deÄŸinen Sezer, projenin ikinci ayağı olan Bakü-Tiflis-Erzurum arasındaki Åžahdeniz DoÄŸalgaz Boru Hattı Tasarısının 2006 sonunda yaÅŸama geçirilmesini diledi. Projenin Avrupa’ya da uzanacağına iÅŸaret eden Sezer, böylece Türkiye’nin doÄŸalgaz saÄŸlanmasında Rusya, Norveç ve Cezayir’le birlikte AB için 4 ana sunum yolundan biri olacağını bildirdi. Türkiye’nin Ceyhan’dan ABD’ye sıvılaÅŸtırılmış doÄŸalgaz ulaÅŸtırmayı hedeflediÄŸini de anlatan Sezer, yabancı yatırımcıları Türkiye’ye davet etti. Sezer, ‘Enerji tüketimi yılda yüzde 6-7 artmakta olan ülkemin, 2020 yılına kadar toplam gereksinmeyi karşılayabilmek için yaklaşık 80 milyar dolarlık bir yatırım gerekiyor. Türkiye’de enerji kesiminin yabancı yatırımcılar için çekici bir pazar olduÄŸunu vurgulamak isterim’ diye konuÅŸtu. Ankara’ya dün gece geç saatlerde dönen Sezer, EsenboÄŸa Havaalanı’nda da açıklamada ‘Birçok ülke ve petrol ÅŸirketince ‘düş’ olarak nitelendirilen boru hattının gerçeÄŸe dönüşmüş olması, Türkiye’nin büyük baÅŸarısıdır’ dedi.Dünyayı deÄŸiÅŸtirecekTHE INDEPENDENT: ‘Bu hat dünyayı deÄŸiÅŸtirecek’ baÅŸlığı atan The Independent, boru hattının Batı’yı OrtadoÄŸu petrolüne bağımlılıktan kurtarmayı amaçladığını belirtti. Gazete projenin ABD ile Rusya arasınını açtığı, geçtiÄŸi ülkelerde siyasi kargaÅŸaya neden olduÄŸunu ve çevre için kaygı yarattığını yazdı. Boru hattının, insan hakları ihlalleri nedeniyle kınanan Azerbaycan CumhurbaÅŸkanı Aliyev’i Batı’nın saÄŸlam bir dost haline getirdiÄŸini kaydeden gazete, hattın Ä°ncirlik Ãœssü’nün yakınlarından geçmesinin tesadüf olmadığını öne sürdü.THE TIMES: The Times ise, Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattının açılışına geniÅŸ yer verdi. Azerbaycan’a yılda yaklaşık 5 milyar dolar gelir saÄŸlayacağını belirten gazete, ‘Ancak önemli olan bu paranın nereye harcanacağı’ diye yazdı.WASHINGTON TIMES: Washington Times ise boru hattının açılışını ‘tarihi bir olay olarak deÄŸerlendirirken ‘ABD-Azerbaycan baÄŸları güçleniyor’ ifadesini de kullandı.Wall Street Journal: Wall Street Journal da boru hattının, Batı için istikrarsız OrtadoÄŸu petrolüne alternatif yaratacağını yazdı. Haberde, 1990’lardaki abartılı tahminlerinin çok altında rezerv olmasına raÄŸmen BTC’nin, hálá Batı piyasaları için istikrarsız OrtadoÄŸu ve Batı Afrika gibi sıcak çatışma bölgelerindeki diÄŸer üreticilere alternatif oluÅŸturduÄŸu vurgulandı.Petrol Ceyhan’a yıl sonunda ulaÅŸacakBTC’de bitiÅŸ tarihi olarak belirlenen 25 Mayıs’ta iç petrol akış töreni yapılmasına karşın, hat yapımı tamamlanmadığı için Ceyhan’dan petrol akışının baÅŸlaması yıl sonunu bulacak. Yapımda gecikme olduÄŸu için tarafların tazminat ödemesi gündeme gelecek.Â