Türkiye savaştan uzak tutulmalıdır

BAŞLIKTAKİ cümle Afganistan'da bir askeri harekátın olası sonuçlarını bugün Türkiye'de ve de belki de dünyada en iyi değerlendirebilecek insana ait.Emekli Orgeneral Çevik Bir sosyal şartları Afganistan'a çok benzeyen Somali'de yine ABD'nin önderliğinde NATO tarafından gerçekleştirilen harekátın komutanıydı.Tüm Batı ittifakından gelen askerlerle birlikte, Amerikan askerleri de onun komutası altındaydı.Dolayısıyla kendisinin bugün tartışılmakta olan konularla ilgili büyük bir deneyimi var.Onunla detaylı bir görüşme yaptım. Afganistan'a Türk askerleri gönderilmesi konusunda ilk önce fikrini özetleyeyim, sonra nedenlerini açıklayacağım.Çevik Bir Paşa ‘‘Bu aşamada Türkiye mümkün olduğunca savaştan uzak tutulmalıdır’’ diyor.Amerikan yönetimi ile her zaman iyi ilişkiler içinde bulunmuş, Pentagon hiyerarşisi tarafından sevilen ve sayılan bir komutanın bu şekilde düşünmesi, olayı üstünde çok daha önemle düşünülmesi gerekli hale getiriyor.Şimdi onun bu sonuca neden varmış olduğunu kendi sözlerinden özetlemeye çalışayım:***- Konu asker gönderme göndermeme meselesi değildir. Konu, Afgan sorunu ile ilgili politikanın A'dan Z'ye düşünülmüş olmasındadır. Biz bunu daha yapmadık, yapamadık.- Meseleye Türkiye'nin çıkarları açısından bakarsak en önem vermemiz gereken konu Afganistan'ın geleceğinin resmini görmektir. ABD savaşa başladı ama nasıl bir Afgan toplumu hayal ediyor. Bu net olarak ortaya konulmadan girilen her savaş çıkışsız olacaktır.- Aynı sorun Somali'de de yaşandı. Somali'de hedef yeni bir ülke yaratmak (Nation Building) mı yoksa barışı kalıcı kılmak mı (peace keeping) sorusuna net cevap alınamadığından askeri strateji de tam belirlenemedi. Bu nedenle de zayiat verildikten sonra çekilmek zorunda kalınıldı.- Hedef net açıklandığı takdirde, Afganistan'ın geleceğinin resmi ortaya çıkınca biz bu resmin içinde milli menfaatlerimizi görebilmeli ve buna göre hareket etmeliyiz. Henüz bu resim ortaya konmamıştır. ABD'nin bu konuda net olduğu da şüphelidir.- Bu geleceğin oluşması, resmin ortaya çıkması son derece zordur. Çünkü bu resme katkıda bulunmak, bunun içinde güçlü olmak isteyen birçok aşiret ve bölge devleti vardır. Bugün bir amaç için bir arada hareket eder gibi gözüken Kuzey ittifakı içinde de potansiyel düşmanlıklar mevcuttur. Dolayısıyla ABD ve Batı net bir resim ortaya koysa bile buna varılması hem çok zor hem de çok uzun olacaktır.- Bölgedeki somut durum, hedeflerin belirsizliği, coğrafi şartlar göz önüne alındığında bu aşamada Türk askerlerinin Afganistan'a gönderilmesi son derece hatalı olur. Oraya girip de çıkamamak riski de vardır.***- Bir de benim komutan olarak Somali'de yaşadıklarım var. İngiltere hariç Avrupa ülkeleri böyle bir operasyona asker verseler bile fiilen onların savaşmasını engellerler. Somali'de barış gücü içinde Alman askerleri de ardı. Orada bulunduğumuz dönemde bana tam 10 kez Almanya'dan resmi heyet geldi. Bizim askerlerimiz emin bölgedeler mi ateş altında değiller değil mi diye sorguladılar. Bir keresinde Fransız askerlerini bir bölgeye sevk etmiştim. Fransa Genelkurmay Başkanı bana mektup yazdı ve onları o tehlikeli bölgeye yollamaya hakkım olmadığını söyledi. Ben ordunun komutanıyım ama onlar bu şekilde davranıyorlar.- Demek istediğim şu; Batı Avrupa'nın bu tavrını değiştirdiğinden emin olmadıkça biz kendi askerlerimizi olaya angaje etmemeliyiz. Sonra sadece Amerikalılar, İngilizler ve biz savaşır halde kalabiliriz. Kıta Avrupası'nın işini fiilen tek başına üstlenmiş oluruz.- Türkiye bu olaya fiilen girecekse o zaman Avrupa Türkiye'yi Batılı olarak gördüğünü resmen göstermeli. Bugün hálá daha bize darbe vurmaya çalışan terörist örgütlere kendi ülkelerinde koruyucu davranıyorlar. Her türlü teröre birlikte karşı çıkacaksak onlar ilk önce tavırlarını netleştirmeli. Ve bize eşit ortak olarak davranmayı öğrenmeli. ***Ülkenin çıkarları açısından hemen diplomatlardan ve askerlerden oluşan bir heyet Pakistan'a gitmeli, bizden istenecekleri net olarak görmeli. Durum analizini yerinde yapmalı.Bu bilgiler edinildikten sonra Türkiye ‘‘Nasıl bir Afganistan hedefleniyor’’ sorusunu ABD'ye sormalı, net cevap almalı, bu net cevaba göre o resmin oluşmasında nasıl rol alabileceğini saptamalı.Avrupa ülkelerinde ikircikli tavırlarını değiştirip değiştirmeyecekleri konusunda diplomatik atak başlatılmalı. Bu konuda ABD'nin de yardımı alınarak geçmiş olumsuzluklardan ders alınarak gelecek için olumlu adımlar başlatılmalı. Ancak bütün bunlar yapıldıktan sonra asker gönderme konusunda akılcı bir karar alınabilir. Aksi davranış sonu bilinmeyen bir maceraya dalış olur.