Türkiye Psikiyatri Derneği'nden ailelere uyarı

cigdemisler@hurriyet.com.tr

Türkiye'de son dönemde medyada çıkan intihar haberlerinde çok ciddi oranda bir artış var. Sıkça ve görselle desteklenerek sunulan intihar haberleri, intihara eğilimli insanlar üzerinde olumsuz etki yaratıyor. Türkiye Psikiyatri Derneği, 10 Eylül Dünya İntiharı Önleme günü dolayısıyla bir toplantı düzenledi.

Çok para kazanma ihtiyacı bunalıma sürüklüyor

Toplantıda konuşan Türkiye Psikiyatri Derneği Başkanı Doç Dr. Doğan Yeşilbursa, intiharların gelişmekte olan ülkelerde arttığını söyledi. Türkiye'de tüm intiharların yüzde 25'ini 15-24 yaş grubu kişilerin oluşturduğunu belirten Yeşilbursa, "Gelişmekte olan ülkelerin insanları bir çeşit arada kalma, sahipsizlik durumu yaşıyor. Özellikle gençler... Okulu yarım bırakıyorlar, bir ilişkiyi sürdüremiyorlar. Gençlerde alkol ve uyuşturucu madde kullanımı artıyor. Kimlik problemi yaşıyorlar. Aile yapıları hızla değişiyor. Aileler yoğun para kazanma ihtiyacı içindeler. İyi marka cep telefonu sahibi olmamak, marka giyinememek, iyi marka sigara içememek bu kişilere kendini eksik hissettiriyor." diyor.

Çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamak için yoğun para kazanmayı ilk hedefinde tutan aileler, çocuklarına zaman ayıramıyor. Çünkü bu talepleri karşılabilmeleri için daha çok çalışmak zorundalar. Bu yüzden çocuklar yalnız kalıyor ve kendilerini güvensiz hissediyor.

TPD Krize Müdahale ve İntiharı Önleme Bilimsel Çalışma Birimi Koordinatörü Prof. Dr. Tarık Yılmaz da, intiharları önleme merkezlerine dikkat çekti. Yılmaz, "İntiharı düşünen kişi nereyi arayacağını bilmiyor. O an herhangi bir kişiyle konuşabilse belki kararından vazgeçecek. İntiharı önleme merkezlerinin, uzmanların sayısı yeterli değil." diye konuştu.

İntihar haberleri basında nasıl yer almalı

Toplantıya İsviçre'den telekonferansla katılan İsviçre Basel Gazetesi Bilim Kurulu Başkanı ve Eski Genel Yayın Yönetmeni Martin Hicklin de, intihar oranlarının çok yüksek olduğu İsviçre'de medyanın bir dizi önlem aldığını söyledi.

İsviçreli gazetecilerin intihar haberleri konusunda maksimum çekinceyi gösterdiklerini belirten Hicklin, "Kişi özel alanları içerisinde intihar ettiyse yayınlanmaz. Polis de böyle bir vakayı basın organlarına bildirmez" dedi. Hicklin İsviçre medyasının hangi durumlarda intihar haberleri yayınladığı konusunda da şu açıklamayı yaptı:

- Kamuya açık alanlarda çok dikkat çeken durumlarda yayınlanır. Dikkat çeken durumdan kasıt mesela bir kişi arabanın önüne atmıştır kendini ve onun yüzünden trafik sıkışmıştır.

- Toplumda tanınmış kimse, ünlü biri intihar ettiyse yayınlanabilir.

- Sıradışı durumlarda, mesela kişi intihar etmeden önce dikkat çekici bir aksiyon içinde bulunduysa. (Ör. Kitleleri etkileyecek önemli bir açıklama yapmıştır.)

- Kriminal bir davranış içindeyse yayınlanabilir. Örneğin intiharla ilintili bir rehin alma olayı vardır.

- Bir kişi, bir konuyu protesto etmek için intihar şekli olarak kendini bir meydanda yakma yolunu seçiyorsa yayınlanabilir.

- İntihar eden kişi hakkında bir dedikodu dolaşıyorsa ya da o kişiyle ilgili yalan haber dolaşıyorsa kulaktan kulağa yayınlanabilir.

Gazetecinin imajı intihar haberi yüzünden zarar görüyor

Hicklin, intihar haberi yayınlanırken mümkün olduğu kadar düz bir dille yazılması ve detaya girilmemesi gerektiğini söyledi.

İsviçre'de intihar eden kişinin yakını yukarıda sayılan kriterlere uyulmadığını düşünüyorsa verilen haberde ilgili kurula şikayet edebiliyor. Kurul bu gazeteciyi uyarıyor. Gazetecinin ya da gazetenin intihar haberleri yüzünden uyarılması çok kötü, imaj düşürücü olarak algılanıyor.

Basında çıkan haberler İsviçre'de çok dikkatle izleniyor. İntihar haberleri basında ne kadar az yer alırsa vakalarda da o oranda azalma meydana geliyor. İstatistikler göre 1990'lı yıllarda 100 binde 20 olan intihar vaka sayısı, 10 yıl içinde 100 binde 17'ye düştü.

Yine İsviçre'de bir dönem tren yollarında intiharların yoğun olduğunu belirten Hicklin, "Ne zaman tren gecikse bilirdik ki yine biri ya da birileri intihar etmiş" dedi.

İntiharların tümünün önüne geçmek mümkün değil ancak intiharı önleme çalışmaları ile intihar oranlarını azaltmak mümkün. Türkiye Psikoloji Derneği, intihar haberlerinin medyada nasıl alması gerektiği konusunda bir çalışma yapıyor ve bu çalışma çok yakında medya temsilcileri ile paylaşılacak.