Türkiye’nin markası

Toplantılarda Türkiye'nin bir numaralı markası THY diyorsunuz. Buna inanıyor musunuz?Tabii ki. Massachusetts Institute of Technology'de (MIT) okurken ekonomi ile ilgili bir ders alıyordum. Nobel ödülü almış bir ekonomist ders veriyordu. GeliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkelerden bahsederken 1985-86 yılında Malezya, Kore ve Tayvan'ı söyledi, Türkiye'yi saymadı. Ben itiraz ettim. Hocamız 'Bu marka konusudur' dedi. 'Amerika'nın Coca Cola'sı, Boeing'i var. Kore'nin markaları var; Kia, Hyundai. DiÄŸer geliÅŸmiÅŸ ülkelerin de markaları var. Türkiye'nin markası var mı?' diye sordu. Yurtdışında Türkiye ile ilgisi yoksa hiç kimse bizden bir marka söyleyemez. Türkiye'yi bilenler ise az çok THY'yi hatırlar. Bir de Avrupalılar futbol takımlarımızı hatırlıyor. Bu açıdan belki THY Türkiye'nin en büyük ÅŸirketi deÄŸil ama Türkiye'nin en çok tanınan markası. BAKIM MERKEZÄ°Sadece teknikten 1 milyar dolar kazanacağız, ÅŸirketin cirosu 4-5 milyar dolar olacak. Bu rakamları telaffuz ettiniz mi? Böyle hedefler koyuyor musunuz?Tabii bunlar olması gereken hedef ama önümüzdeki 6 ay 1 yıl içinde deÄŸil. Teknikle ilgili konuya gelirsek uçak bakım-onarım iÅŸinde kalifiye insan emeÄŸi çok yoÄŸun. Bu yetenekteki kadro Türkiye'de sadece THY'de mevcut. Bu büyük potansiyel. Avrupa yavaÅŸ yavaÅŸ bakım pazarından geri çekiliyor, çünkü işçilik pahalı. Bu gemi inÅŸaatı sektöründe 1980'lerden önce yaÅŸandı. Özellikle Ä°skandinav ülkelerinin elindeki pazar, Türkiye'nin o yıllarda karışıklık içinde olması nedeniyle Kore, Tayvan gibi UzakdoÄŸu ülkelerine kaydı. Uçak bakım, üretimden daha fazla ciroya sahip bir sektör. Uçak maliyetinin birkaç katını uçağın ömrü boyunca bakım ve onarımına harcıyorsunuz. Avrupa bu pazardan işçilik maliyetleri nedeniyle ağırca çekiliyor. Biz pazardan önemli bir pay alabiliriz. Ä°lk amacımız THY dışında faaliyet gösteren ve filosu THY'den de büyük olan özel havayolu ÅŸirketlerinden payımızı artırmak. Bu uçakların önemli bir kısmı Avrupa'ya bakıma gidiyor. Ayrıca Orta Asya ülkelerinden pay almaya baÅŸlıyoruz. Lufthansa'dan da iÅŸ aldık. Özellikle motor bakımlarının büyük bir maliyeti var. Yani 1-1.5 milyon dolar bir motorun bakımı çok önemli. Motor bakım maliyetlerinin yarısı işçilik. THY'de sertifikalı 1600 teknisyenimiz var. Bizim gibi geliÅŸmekte olan baÅŸka bir ülkede böyle bir imkan yok. Uzun yıllar sonra sigara için bir Genel Müdür geldi ÅŸirkete. Uçaklarda sigara ile ilgili yeni bir çalışma yapıyor musunuz? Sigarayı her ne kadar içiyor olsam da eskiden de sigarasız koltukta seyahat ederdim. Sigaralı ortamlarda bulunmayı sevmiyorum, çocukları ve içmeyenleri de düşünmek lazım.Birçok yurtdışı uçuÅŸ noktasında satış müdürü yok. Atama yapacak mısınız, yoksa istasyon müdürleri bazında mı bu iÅŸi sürdüreceksiniz?Bizim düşündüğümüz genellikle ülke bazında müdürlükler oluÅŸturmak. Bugün satış müdürlerinin olmaması dezavantaj deÄŸil. Onların altında bulunan arkadaÅŸlarımız iÅŸleri vekaletle götürüyor. Åžirketin yapısını çok iyi bildikleri için bir aksama olması söz konusu deÄŸil. Hatta bir miktar geliÅŸme de var.İÇ HAT UCUZLAYACAKİç hat pazarı için model hazırlığı yapılıyormuÅŸ. Çok ucuza uçuÅŸ imkanı olacakmış. Ne tip uçaklarla nasıl bir organizasyon olacak? Fizibilite çalışması devam ediyor. Özellikle sayın BaÅŸbakan'ın sayın UlaÅŸtırma Bakanı'nın ve diÄŸer hükümet üyelerimizin bu konuda özel bir hassasiyeti var. Bize de bildirdiler, bu konu üzerinde detaylı bir ÅŸekilde çalışıyoruz. Åžimdi Türkiye'nin yapısı, konumu, büyüklüğü itibari ile iç hat uçuÅŸlarına oldukça elveriÅŸli bir ülke. Amerika bu konuda en büyük ülkelerden birisi. Türkiye de Avrupa ülkelerinden çok daha verimli. Düşünürseniz 20 saat 25 saat süren otobüs seferleri var. Bunlar artık geliÅŸen dünya çerçevesinde yavaÅŸ yavaÅŸ ortadan kalkmalı. Herkes ekonomik açıdan bu kadar iyi deÄŸil ancak bizim genelde zengin kesime hitap eden iç hat seferlerimizin biraz daha orta tabakaya kadar inmesi gerekiyor. En azından ilk yüzde 10 gelir seviyesindeki insanlara kadar indirmeyi planlıyoruz. Åžu an bu yüzde 1.5'lerde. Bununla ilgili belirlenmiÅŸ bir durum yok ama buradaki temel hedefimiz kaliteden ödün vermeden aynı seviyede tutmak.Türkiye'de ciddi bir altyapı, coÄŸrafi sorunları olan havaalanları var. Bunlardan biri de Siirt. Pisti kısa, alçalması sorunlu. Burası BaÅŸbakan’ın seçildiÄŸi yer üstelik. Uçmaya zorlandığınız oluyor mu? Åžehirlerden gelen baskılar var mı?Bunun aşılmasının tek yolu bilimsel araÅŸtırma yapmak. Biliyorsunuz Sabiha Gökçen'de bu sorun olmuÅŸtu. Sabiha Gökçen'den THY bir miktar operasyon da yaptı. 3 kiÅŸiyle uçulduÄŸu dönemler de olmuÅŸtu. Sonuçta fizibilite hislerle olmaz. Rakamla, bilimle ortaya konulmak zorunda. Yani gerçekten orada otobüs seferlerinin durumu nedir, ileri dönük geliÅŸme beklentileri nedir, bunları ortaya koyarak, profesyonel bir danışmanlık alarak gerçekleÅŸtirilir. Bunu THY içinde kendi aramızda yapmaya çalışıyoruz ama bu konuda uzman, uluslararası ÅŸirketlerden de yardım alarak potansiyel illeri, olabilecek yerleri araÅŸtırıp bakmak lazım. Burada en önemli faktör fiyat. Fiyatı aÅŸağı çekebilirseniz, Türkiye'de ÅŸu an uçtuÄŸumuz 30-35 noktayı 50'ye 60'a çıkartmak mümkün. DediÄŸim gibi bu bir ihtiyaç. Yani Ä°stanbul'dan Van 1300 kilometre, Viyana ise 1250 kilometre. Brezilya coÄŸrafi bozukluklardan dolayı dünyanın en önemli uçak imalatçılarından biri oldu Embraer ile. Evet, Embraer dünyanın en büyük üreticilerinden biri. Ama bu noktada yapılmış isteklerle deÄŸil bilimsel olarak noktalara potansiyelin araÅŸtırılarak, uygun uçak tiplerini belirleyerek uçmak gerekir. Zararına deÄŸil, en azından baÅŸabaÅŸ noktasında uçmak gerekir.Yeni üniformalar Vakko’danGeçenlerde Antalya'daki AKP toplantısına gidilirken, hosteslerin ağırlıklı olarak pantolon giymesi istenmiÅŸ gibi laflar yayıldı. DoÄŸru mu bunlar? Yoksa deli saçması mı?Deli saçması yani. Bu günde bir gazetede haber gördüm. Yeni kabin memuru üniformaları kapalı bulundu gibi bir yaklaşım var. Vakko'ya üniforma sipariÅŸi eski yönetim tarafından verilmiÅŸ. Ben kıyafetleri yeni gördüm. Â