Türkiye’nin CERN’i açıldı
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’nin CERN’i olarak adlandırılan Proton Hızlandırıcı Tesisi, Başbakan Erdoğan tarafından açıldı.
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na bağlı Ankara Sarayköy’deki Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi yerleşkesinde kurulan tesiste hastalıkların teşhisinde kullanılan Radyo Farmasotiklerin üretimi ve kalite kontrolü yapılacak. Ayrıca nükleer alanda araştırma amaçlı faaliyetler yürütülecek.
Türkiye’nin ilk proton hızlandırıcısı teknolojisine dayalı radyo izotop üretim tesisinde İyot-123, Flor-18, İndiyum-111, Galyum-67, Talyum-201 radyo farmasotikler üretilecek.
Tesiste ayrıca Türkiye’nin Ar-Ge ve uygulama alanlarında ilk bütünleşik proton hızlandırıcısı mümkün olacak. Nükleer fizikten malzeme birimine kadar değişik konularda faaliyet gösterecek tesis üniversiteler ve araştırma enstitüleri içinde önemli bir altyapı oluşturacak.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “Kendisinde nükleer olan başkasına bunu hak görenler, çıkıp diğer komşumuz İran'ı eleştiriyor. Her ülkenin nükleer enerjiden istifade hakkı vardır. Ama hakkaniyeti gözeteceksiniz. Siz Ermenistan'da yeterli güvenlik önlemi olmayan santralı görmeyeceksiniz, İsrail'in nükleer faaliyetlerini görmeyeceksiniz, ama öbür tarafta İran üzerinden kriz çıkaracaksınız. Bu adalet değildir, bu hakkaniyet değildir. Her ülkenin emniyetli şekilde ve barışçıl amaçlarla nükleeri kullanma hakkı vardır” şeklinde konuştu.
Erdoğan, Ankara'nın Saray beldesindeki Türkiye Atom Enerjisi Kurumu(TAEK) Proton Hızlandırıcı Tesisi'nin açılış törenindeki konuşmasına, tesisin yapımında emeği geçenleri kutlayarak başladı.
İnşaatın ele alınarak 9,5 ay gibi kısa sürede tamamlandığını ifade eden Erdoğan, “Ama geçmişine baktığımız zaman 20 yılı aşkın bir süredir başlayan bir süreç” diye konuştu.
Yaklaşık 45 milyon liralık bir yatırımla Türkiye'nin anlamlı bir merkeze kavuştuğunu dile getiren Başbakan Erdoğan, “Bu büyüklükte dünyada 20 merkezden bir tanesine ülkemizi kavuşturduk” dedi.
Açılışla büyük bir heyecan, farklı bir gurur yaşadıklarını belirten Erdoğan, Türkiye'nin TAEK Proton Hızlandırıcı Tesisi ile nükleer teknolojiyi, bu teknolojinin ürünlerini üretme noktasında farklı bir boyuta yükseldiğini vurguladı.
Açılışla birçok alanda ilklerin yaşandığını belirten Başbakan Erdoğan, sağlık alanında ihtiyaç duyulan bir çok farklı maddenin artık Türkiye'de, TAEK'in bu tesisinde üretileceğini söyledi.
Nükleer tıp alanında dünyada çok büyük ilerlemelerin olduğunu dile getiren Başbakan Erdoğan, “Bizler de nükleer tıptaki her ilerlemeyi, her gelişmeyi, her cihazı Türkiye'de vatandaşlarımızın hizmetine sunmanın gayreti içindeyiz” diye konuştu.
Hastanelerdeki tomografi cihazlarının nükleer tıp ürünü cihazlar olduğunu belirten Erdoğan, 2002'de göreve geldiklerinde sadece 121 olan Türkiye genelindeki tomografi cihazının bugün 446'ya yükseldiğini söyledi.
“MR cihazı sayısı bugün 273'e çıktı”
MR cihazlarının da nükleer tıp cihazı olarak kullanıldığını söyleyen Erdoğan, yurt genelinde 2002'de sadece 18 olan MR cihazı sayısının bugün 273'e çıktığını kaydetti.
Cihaz kurulumunun yeterli olmadığını ifade eden Başbakan Erdoğan, bu cihazların sadece elektrikle çalışmadığını, cihazlarda radyo izotop adı verilen bazı nükleer maddelerin kullanıldığını söyledi.
Tümör görüntülemek, kalp damar görüntülemek için farklı maddelerin kullanıldığını ifade eden Erdoğan, bu maddelerden sadece Flor 18'in Türkiye'de üretildiğini belirtti. Diğer maddelerin tamamının ithal edildiğine dikkati çeken Başbakan Erdoğan, “Gerçekten bunlara çok büyük bedeller ödüyoruz. Biz bunlara yıllık yaklaşık ne ödüyoruz biliyor musunuz? 10 milyon dolar. Şimdi biz bu tesiste artık ithal ettiğimiz sağlıkla ilgili bu çok önemli maddeleri inşallah kendimiz üreteceğiz” diye konuştu.
Gelecekte bu maddelerin sadece yurt içinde kullanmakla kalmayıp ihraç etmeye de başlanacağını belirten Erdoğan, TAEK Proton Hızlandırıcı Tesisi'nin sağlık kadar önemli Ar-Ge, eğitim ve bilim alanlarında da okul, laboratuvar gibi hizmet vereceğini söyledi.
Tesisin Türkiye'de ilk hızlandırıcı teknolojisine sahip araştırma merkezi olduğuna dikkati çeken Erdoğan, üniversitelerin, enstitülerin, araştırmacıların buradan faydalanacağını belirtti.
Tesiste nükleer fizik, elektronik hatta uzay araştırmalarının yapılacağını dile getiren Erdoğan, “En önemlisi bu tesis nükleer enerji üretimine hazırlandığımız bir süreçte nükleer teknolojinin de adeta beyni olacak” dedi.
"Özgüvenle Türkiye'de ilkleri başardık, rekorlar kaydettik"
“Çok hızlı ve istikrarlı bir şekilde, yere sağlam basarak çok yüksek hedefleri gözümüze kestirerek büyüyen bir ülkeyiz” diyen Başbakan Erdoğan, 2011'de Türkiye'nin Çin'den sonra yüzde 8,5 oranıyla en hızlı büyüyen ülke olduğunu kaydetti. Erdoğan, şunları kaydetti: “2002'de milli gelirimiz 230 milyar dolardı. 2011 sonu itibarıyla geldiğimiz nokta 772 milyar dolardır. Güvenle, en önemlisi de özgüvenle Türkiye'de ilkleri başardık, rekorlar kaydettik ve daha da ileriye ulaşmak için var gücümüzle çalışıyoruz, çalışacağız. Burada iki önemli husus var; birincisi mevcutla yetinerek biz 2023 hedeflerine ulaşamayız. Mevcudun üzerine sürekli katmak, sürekli eklemek durumundayız. Milli geliri, ihracatı, yatırımları, turizm gelirlerini artırdığımız kadar eğitime, bilime, araştırma ve geliştirmeye, markalaşmaya daha fazla ağırlık vermek mecburiyetindeyiz. İkinci husus; büyümenin en önemli ihtiyaçlarından olan enerji noktasında çözümler üretmek zorundayız. Çünkü ekonomi büyüdükçe elektrik tüketimi artıyor, doğal gaz, petrol, kömür tüketimi artıyor. Bir ülkede refah düzeyi veya bir ülkede büyümenin ölçüsü enerji tüketimiyle de doğru orantılıdır. Eğer bir ülkede enerji tüketimi gerçekten fazlaysa o ülke güçlü ve büyük ülkedir. O zaman bizim bunu aynı zamanda çeşitlendirmemiz de gerekiyor. Sadece biz termik santrallerle yürüyemeyiz. Sadece ithale mahkum olduğumuz doğalgazla yürüyemeyiz, fuel-oil ile yürüyemeyiz, sadece hidroelektrik santrallerle yürüyemeyiz, güneş enerjisi, rüzgar santralları yeterli değil, öyleyse bize nükleer de lazım” dedi.
“İnsanın refahı için atmamız gereken bütün adımları atacağız”
Bazı yerlerde farklı isimler altında, ideolojik yaklaşımlarla nükleer enerjiye karşı tavır takınanlar da olduğunu belirten Başbakan Erdoğan, şöyle devam etti: “Çok açık net söylüyorum, bizim hedefimiz önce insandır. İnsanın refahı için atmamız gereken bütün adımları atacağız. Artık nükleer enerjide insan hayatını tehdit eden unsurlar adeta yok edilmiştir. Ölçümlerine varıncaya kadar hepsi adeta sıfırlanma noktasına gelmiştir. Artık, on yıl, yirmi yıl, otuz yıl öncesinin nükleer enerji santralleri kurulmuyor. Japonya'da bir olay yaşandı diye bütün insanlığı farklı yerlere taşımanın anlamı yok. Biz bir yandan sanayi büyüdükçe enerji kullanıyor, bir yandan refah arttıkça, araba satıldıkça, evlere doğalgaz geldikçe, evlere bulaşık, çamaşır makinaları geldikçe vatandaş enerji kullanıyor. İşte 10 yıl önce Türkiye'de kullanılan otomobil sayısı 90 bindi ama şimdi artık milyona doğru yürüyoruz.”
Türkiye'nin şu anda iki kat fazla elektrik tükettiğine vurgu yapan Erdoğan, “On yıl sonra bundan iki kat daha fazlaya ihtiyacımız olacak. Ne yazık ki bizim bir yandan enerji tüketimimiz artarken bir yanda da dünyada enerji fiyatları gördüğünüz gibi artıyor. İşte onun için nükleer santral diyoruz. Çünkü bizim enerjiyi ucuza mal etmemiz, halkımıza da enerjiyi ucuza satmamız gerekmektedir” ifadesini kullandı.
Başbakan Erdoğan, nükleer santral inşa ederek, hem ucuz elektrik üreteceklerini hem dışa bağımlılıktan önemli oranda kurtulacaklarını hem de karbon salınımını azaltarak çevreyi çok daha fazla güçlendirmiş ve o oranda da kullanmış olacaklarını söyledi.
“Şu anda dünyada 436 nükleer santral çalışıyor”
“Planımız 2023'e kadar inşallah 2 nükleer santrali üretime geçirmektir” diyen Başbakan Erdoğan, şöyle konuştu:
“Bunların biliyorsunuz birisi Akkuyu, bir diğeri Sinop. Üçüncüsünün inşaatına da bu arada başlamak. Ve kurulu gücün en az yüzde 10'unu bu santrallerden karşılamak. Rusya ile Mersin Akkuyu'da santral yapılması için hükümetler arası anlaşmayı imzaladı. Sinop'ta kurulacak santral için de gerek Japonya, Güney Kore, Kanada, Çin gibi ülkelerle müzakerelerimiz devam ediyor. Bir kere bu nükleer santral konusu ile ilgili kamuoyunu yanıltmaya yönelik bazı yanlışlara da burada değinmek durumundayım. Şu anda dünyada 436 nükleer santral çalışıyor, 61 tanesi de inşa aşamasında, Fransa elektriğinin yüzde 77'sini, Rusya Federasyonu yüzde 18, ABD yüzde 19, Güney Kore yüzde 35 oranında elektriğini bu yolla üretiyor. Zaten bugüne kadar dünyada üç kaza yaşandı. Ve bu kazalardan gerçekten büyük dersler çıkarıldı. Tedbirleri iyi aldığınızda, güvenliği hassasiyetle sağladığınızda nükleer santral hiçbir tehdit içermiyor."
“Her ülkenin nükleer enerjiden istifade hakkı vardır”
Iğdır sınırına 16 kilometre uzaklıkta Ermenistan'da bir nükleer santral olduğunu hatırlatan Erdoğan, “Üstelik gerekli güvenlik tedbirleri alınmamış, 32 yaşında ve etrafa tehlike saçıyor. Biz konuyla ilgili her uluslararası toplantıda bunu dile getiriyoruz. Bunun tedbiri alınsın diyoruz. Güvenlik çok önemli diyoruz. Ama bakıyorsunuz, kendisinde nükleer olan başkasına bunu hak görenler, çıkıp diğer komşumuz İran'ı eleştiriyor. Her ülkenin nükleer enerjiden istifade hakkı vardır. Ama hakkaniyeti gözeteceksiniz. Siz Ermenistan'da yeterli güvenlik önlemi olmayan santralı görmeyeceksiniz, İsrail'in nükleer faaliyetlerini görmeyeceksiniz, ama öbür tarafta İran üzerinden kriz çıkaracaksınız. Bu adalet değildir, bu hakkaniyet değildir. Her ülkenin emniyetli şekilde ve barışçıl amaçlarla nükleeri kullanma hakkı vardır. Emniyet tedbirlerini alarak bunu biz de kullanacağız. Barışçıl amaçlı kullanmak isteyen başka ülkelerde bundan yararlanacak ve biz bu hakkaniyeti savunacağız.”
Açılacak tesisin nükleer enerji konusunda da çok önemli bir merkez olacağını belirten Başbakan Erdoğan, emeği geçenleri tebrik etti.
Erdoğan, tesisin açılışını gerçekleştirdi
Başbakan Erdoğan, konuşmasının ardından tesisin açılış kurdelesini, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, TOKİ Başkanı Ahmet Haluk Karabel, Başbakanlık Müsteşarı Efkan Ala, Ankara Valisi Alaaddin Yüksel ve TAEK Başkanı Zafer Alper ile kesti.
Erdoğan, kurdeleyi keserken “TAEK Proton Hızlandırıcı tesislerinin tıp dünyamıza, bilim dünyamıza, çok daha farklı bir şekilde nükleerde attığımız adımların hızlanmasına hayırlı bir vesile olmasını dileyerek, ülkemize, milletimize hayırlı olmasını diliyorum. Ya Allah, Bismillah” dedi.
Erdoğan ve beraberindekiler daha sonra tesisi gezerek, yapılan çalışmalar hakkında bilgi aldı.