Türkiye kötü yönetiliyor kimse devlete güvenmiyor

TÃœSÄ°AD'ın hazırlattığı ve dün Ankara'daki Yüksek Ä°stiÅŸare Konseyi toplantısında dağıttığı ‘Kamu Reformu AraÅŸtırması’’, toplumun devlete güveninin kalmadığını ortaya koydu. Seçimden önce yapılan araÅŸtırmaya göre, Türkiye son 20 yıldır kötü yönetiliyor. Devlete güvenin kamu reformuyla saÄŸlanması isteniyor.TÃœRK Sanayici ve Ä°ÅŸadamları DerneÄŸi (TÃœSÄ°AD) tarafından Sosyal AraÅŸtırmalar Merkezi'ne (SAM) hazırlatılan ‘‘Kamu Reformu AraÅŸtırması’’, Türkiye'de toplumun devlete karşı güveninin saÄŸlanması ve artırılması için kamu reformunun zorunlu olduÄŸunu ortaya çıkardı. AraÅŸtırmaya göre, Türkiye'deki ekonomik bunalım ve siyasal temsil sorunu, toplumda derin bir güven bunalımıyla birlikte yaÅŸanıyor ve bu güven bunalımı öncelikle devlete karşı güvensizlikte odaklanıyor.7 bölgede, 32 ilin 78 ilçesinde tesadüfi örnekleme yöntemiyle gerçekleÅŸtirilen araÅŸtırmaya göre, halkın gündemindeki öncelikli konular, devletin yolsuzluklar karşısında korunması, yurttaÅŸ hukukunun güvence altına alınması ve yargı sisteminin adaleti saÄŸlaması olarak belirlendi. Halkın büyük bölümü yargının da adaleti saÄŸlayamadığını düşünüyor.YOLSUZLUK VE DEVLETAraÅŸtırmanın sonuçlarına bakıldığında, Türkiye'de bir kamu reformu öncelikle toplumdaki bu güven bunalımının aşılması ve devlete yönelik güvensizliÄŸin giderilmesi için bir zorunluluk. Çünkü, vatandaÅŸların yüzde 12'si ‘‘yolsuzluk’’ kavramını doÄŸrudan doÄŸruya devletle, yasama ve yürütme organlarıyla, bürokrasiyle özdeÅŸleÅŸtiriyor. Yolsuzluk, öncelikle bir toplumsal kirlenme, daha sonra kamu görevlilerinin ve kamu yönetiminin kirlenmesi olarak algılanıyor.AraÅŸtırmaya göre, kamuoyu, öncelikle ekonomi, eÄŸitim, saÄŸlık ve adalet sistemlerinin iyiÅŸtirilmesini istiyor. Kamuoyu, devletin kaynak kullanımı, hesap verilebilirliÄŸi ve vatandaşın beklentilerine, söz ve bilgilendirme hakkına duyarlı olması konusunda da çok hassas. AraÅŸtırmada, bir kamu reformu projesinin, vatandaÅŸların beklentilerinin en çok yoÄŸunlaÅŸtığı alanlarda odaklanması ve bu önceliklerin dikkate alınması halinde geniÅŸ bir toplumsal destek bulabileceÄŸine dikkat çekiliyor.YÖNETÄ°MDEN MEMNUN DEĞİLAraÅŸtırmaya göre, vatandaÅŸlar, gerek kiÅŸisel olarak yaÅŸam koÅŸullarından, gerekse ülkenin ekonomik-toplumsal koÅŸullarıyla yönetim kalitesinden derin bir memnunniyetsizlik duyuyor. Ãœlkenin ekonomik-toplumsal durumuyla yönetim kalitesinden memnunniyetsizlik, kiÅŸisel yaÅŸam koÅŸullarına iliÅŸkin memnuniyetsizlikten daha güçlü.AraÅŸtırmaya katılanların yüzde 90'ı Türkiye'nin kötü yönetildiÄŸini ifade ederken, yüzde 63'ü son 20 yılda Türkiye'nin kötü yönetildiÄŸine inanıyor. Bunların da yüzde 71'i Özal döneminde Türkiye'nin bugünkünden daha iyi yönetildiÄŸini düşünüyor. VatandaÅŸlar, ekonomi baÅŸta olmak üzere eÄŸitim saÄŸlık ve adalet konularında geliÅŸme saÄŸlanmasını istiyor.KAMUDA KÖKLÃœ REFORM YAPILMALITÃœSÄ°AD tarafından hazırlatılan araÅŸtırmaya göre toplumun yarıdan çoÄŸu Türkiye'de kamu kurumlarının iÅŸleyiÅŸinde köklü bir yeniden düzenleme istiyor. Toplumun beÅŸte ikisi ‘‘iyi yürüyen iÅŸlerin bozulmaması’’ koÅŸuluyla geniÅŸ kapsamlı bir reformdan yana. Kamuda reform talebinin yoÄŸunlaÅŸmasında birinci derecede etkili olan unsur ise adalet ve yargı sisteminden duyulan memnuniyetsizlik. Kamuda köklü ve ihtiyatlı bir reformdan yana olan kitlenin öncelikli beklentisi ise yolsuzlukların önlenmesi.Kamuoyu, özel sektörün üstleneceÄŸi kamu hizmetlerinde kalitenin artacağını genel olarak kabul ediyor. Ama devletin daha iyi iÅŸlemesinin yolunu, verimli olamadığı hizmet alanlarından çekilmesinde aranmasını ihtiyatla karşılıyor.Güven liginde mahkeme emniyetten gerideTÃœSÄ°AD'ın yaptırdığı ankette görüşülen kiÅŸilerin yarıdan çoÄŸu genel olarak kamu kurumlarına orta derecede bile güvenmiyor. Halen kamuda çalışanlar arasında bu oran ancak beÅŸte iki, kamudan emekli olmuÅŸ kiÅŸiler ise yarının biraz altında. Kamuda güven, kentlerde kırsal kesime göre anlamlı ölçüde düşük. En fazla güven duyulan emniyet teÅŸkilatı yani polis ama bu kuruma yönelik güven de ancak orta düzeyde.Sorgulanan 11 kurum, ortalama güven düzeyinin azalışına göre ise şöyle sıralanıyor: Emniyet, ilk ve orta öğretim kurumları, diyanet iÅŸleri, üniversiteler, mahkemeler, sosyal güvenlik kurumları, tapu daireleri, sosyal yardım kuruluÅŸları, saÄŸlık kurumları ve belediyeler, gümrükler.Halk, kamu reformundan ne bekliyorKanun önünde eÅŸitlik.Kamu kurumlarının siyasal baskıdan bağımsız çalışması.Hukuka uygun davranmaya özen.Devlette, kamu kurumlarında mali saydamlık.Kamu kurumlarının yöneticilerine hesap sorulmalı.Kanun ve kurallarda öngörülebilirlik olmalı.Devletin her konuda doÄŸru ve yeterli bilgi vermesi.Kamu kurumlarının kaynak israf etmeden çalışması.Hükümet ve kamu kurumu kararlarında vatandaşın söz sahibi olması.AraÅŸtırma nasıl gerçekleÅŸtirildi?TÃœSÄ°AD tarafından hazırlatılan ‘‘Kamu Reformu AraÅŸtırması’’ baÅŸlıklı çalışma, Sosyal AraÅŸtırmalar Merkezi (SAM) tarafından, DoÄŸan Holding, DoÄŸuÅŸ Holding, Koç Holding ve Sabancı Holding'in maddi katkılarıyla gerçekleÅŸtirildi. AraÅŸtırma, Mehmet Aközer ve Ayla Ortaç'ın yönetiminde, Cenap Nuhrat, Dr. Ahmet Demirel, Dr. Ferhat Kentel, Åžebnem Say, Mustafa Narcı, Tamer CoÅŸar, UÄŸur Canbilen, Sanem Soyarslan ve Metin Vancin tarafından yapıldı. AraÅŸtırma Türkiye genelinde 18 ve daha yukarı yaÅŸlardaki nüfusu temsil etmek üzere çok aÅŸamalı, tabakalandırmalı, tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilmiÅŸ bir örnek kitleye yüzyüze anket uygulayarak gerçekleÅŸtirildi. 7 bölgede, 32 ilin 78 ilçesinde uygulanan anketlerin 2416'sı deÄŸerlendirmeye alındı. Saha çalışması, 26 Temmuz-5 AÄŸustos 2002 tarihleri arasında tamamlandı. AraÅŸtırma kapsamında görüşülenlerin yüzde 51'i erkek, yüzde 49'u kadınlardan oluÅŸtu. Ankete katılanların yaÅŸ ortalaması 37.1 olarak, aylık hane gelirinin ise 300 milyon liranın altında olduÄŸu ortaya çıktı. Yüzde 6'sı okuma yazma bilmeyen örnek kitlenin, yüzde 4'ü okur-yazar ama bir okul bitirmemiÅŸ, yüzde 45'i ilkokul mezunu, yüzde 36'sı ortaokul ya da lise mezunu, yüzde 7'si üniversite mezunu, yüzde 3'ü ise üniversite öğrencisi olarak belirlendi. YolsuzluÄŸa en çok siyasetçiler yatkınVATANDAÅžLARIN büyük bölümü, yüzde 79.5'i, kendileri dışındaki çoÄŸunluÄŸun kiÅŸisel çıkarları için toplumun ortak kurallarını çiÄŸnemeye hazır olduÄŸunu düşünüyor. AraÅŸtırmaya göre, yolsuzluk eÄŸiliminin yaygınlığı siyasetçilerde yüzde 87.4, üst düzey memurlarda yüzde 72.4, iÅŸverenlerde yüzde 66.1, alt düzey memurlarda yüzde 52.7, esnaf kesiminde yüzde 29.1, işçi kesiminde yüzde 23.2, çiftçi kesiminde yüzde 12.4 olarak belirlendi. Trafik polisi rüşvet liginin ÅŸampiyonuTÃœSÄ°AD'ın yaptırdığı araÅŸtırmaya göre, vatandaşın yüzde 77'i Türkiye'de rüşvetin en yaygın olduÄŸu alanın trafik polisliÄŸi olduÄŸuna inanıyor. Bunu yüzde 67.9'la gümrükler izliyor. Yüzde 55.9'la vergi daireleri, yüzde 52.5'le tapu daireleri, yüzde 52.6 ile emniyet ve yüzde 50 ile belediyeler rüşvet bakımından toplum tarafından ‘‘en kirlenmiş’’ kurumlar olarak algılanıyor.Â