Türkiye ile AB kültürel iliÅŸkileri tartışıldı

Kültür GiriÅŸimi'nin, Ä°stanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nın desteÄŸiyle düzenlediÄŸi "Kültürel Açıdan Avrupa BirliÄŸi'ne Yaklaşım" konulu sempozyum, 22-24 Kasım 2001 tarihlerinde yapıldı. Yaklaşık 500 katılımcıyla gerçekleÅŸtirilen sempozyumda, 40'a yakın bildiri sunuldu.Toplantılarda, her ÅŸeyden önce Türkiye ve Avrupa BirliÄŸi ülkelerindeki kültürel göstergeler incelendi ; yaratıcılık olanakları, düşünce ve anlatım özgürlükleri, medyanın ve gazetecilerin çalışma koÅŸulları, kültür hakları, yazarların, bilim adamlarının, sanatçıların yeteneklerinin geliÅŸtirilmesi, eÄŸitim, iÅŸ bulma ve çalışma olanakları, kültürel, doÄŸal varlıkların ve çevrenin korunması, yerel ve ulusal kültürlerin geliÅŸtirilmesi üzerinde duruldu ve bu konularda aÅŸağıdaki öneriler getirildi:1) Türkiye, daha demokratik bir toplum yapısını Avrupa BirliÄŸi'ne uyum saÄŸlamak için deÄŸil, kendi vatandaÅŸlarının özgürlük ve haklarını korumak için oluÅŸturmak zorundadır.2) Ä°nsan haklarına, özgürlüklere ve laikliÄŸe dayalı bir demokrasinin ve hukukun üstünlüğünün saÄŸlanması için Anayasa'da yapılan ve yapılması önerilen deÄŸiÅŸiklikler zorunludur, ancak yeterli deÄŸildir. Bu anlamda, anlayışların deÄŸiÅŸmesi de gereklidir. Bunun için de, eÄŸitimin tüm kademelerinde "Ä°nsan Hakları ve Demokrasi" dersi konulmalıdır.3) Önümüzdeki süreçte, idam cezası, DGM'ler, düşünce ve örgütlenme özgürlüğü, anadilde eÄŸitim ve yayın, olaÄŸanüstü hal uygulamaları ve Kıbrıs meselesi tartışılmaya devam etmelidir.4) Her ÅŸeyden önce, özgürlüklerin, hukuk devletinin ve demokrasinin etkisiz hale getirilmesi önlenmeli, farklılıklara karşın bir arada yaÅŸamak, ülke bütünlüğünü korumak ve ekonomik, sosyal sorunların aşılmasını saÄŸlamak hedeflerinden ödün verilmemelidir.5) Türkiye'nin üzerinde bulunduÄŸu coÄŸrafyadaki uygarlık ve kültür birikiminin evrensel özelliÄŸi, DoÄŸu ve Batı kültürlerinin ortak, birbirini tamamlayan ve daha da zenginleÅŸtiren kucaklaÅŸmasıdır. Türkiye'nin "Ä°slam coÄŸrafyası" denilen haritada, diÄŸer ülkelerden çok farklı ve dinsel dogmatizmden uzak bir toplumsal ve siyasal düzeni yaratmasının ve yaÅŸatmasının temelinde "insan odaklı düşünce derinliÄŸi" ve Anadolu hümanizması vardır. Türkiye, baÅŸka hiçbir coÄŸrafyada bulunmayan en deÄŸerli varlığını, yani tarihinden gelen uygarlık ve kültür zenginliÄŸini, Avrupa BirliÄŸi'nin kimlikli ve ayrıcalıklı bir üyesi olma "kaynağı" ve "potansiyeli" olarak görmeli, korumalı ve deÄŸerlendirmelidir.6) Yaratıcılık ve sanat eÄŸitimi konularında Avrupa BirliÄŸi'yle aramızdaki farklılığın giderilmesi için, bireyi meÅŸrulaÅŸtıran bir eÄŸitim sistemi kaçınılmazdır. Ä°deal eÄŸitim için öğrenciye seçenekler getiren ortam ve yaratıcılığın ipuçları sunulmalı, öğrenci ve öğretim üyesi arasında karşılıklı güven oluÅŸturulmalıdır. Ä°nsan hakları, çevre, kent kültürü ve tarihsel, doÄŸal mirasın korunmasını, yurttaÅŸlık bilinci ve özgür birey kimliÄŸiyle özümseyip geliÅŸtirebilecek nesillerin yetiÅŸmesini temel alan bir eÄŸitim hedeflenmelidir.7) Bilgi ve iletiÅŸim toplumunun geliÅŸme sürecinde kültür boyutu kesinlikle yer almalı, bu nedenle kültür programları desteklenmelidir.8) Demokrasi kültürünün yerleÅŸmesi ve çaÄŸdaÅŸ iletiÅŸim teknolojisinin yaygınlaÅŸması için sayısal (dijital) televizyon yayınlarının, interaktif televizyon yayıncılığının ve tematik kanalların izleyiciye ulaÅŸması saÄŸlanmalıdır.9) Medyanın mülkiyetinin sınırsız ve sorumsuz kullanımından kaynaklanan, gazetecilerin iÅŸ korkusu ve kariyer ihtirasıyla propagandacılar seviyesine indirilmesini, yine medyanın küresel ve ulusal finans çıkarlarının içine, eline ve çizgisine düşmesini engelleyecek önlemler alınmalıdır.10) Kültür alanında "çeÅŸitlilik içinde birlik" görüşünden yola çıkarak küreselleÅŸen dünyada, ulusal ve yerel kültür ve sanatlarımızın bir arada korunması ve geliÅŸmesi saÄŸlanmalıdır.11) Demokrasi kültürünün yerleÅŸmesi ve geliÅŸtirilmesi için, demokratik rejimin, hem çoÄŸunluÄŸun baskısına hem de azınlıkta kalan çeÅŸitli gruplar tarafından temel hak ve özgürlüklerin demokrasiyi tahrip etmek amacıyla kullanılmasına karşı korunmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca, demokratik kural ve kurumların toplumsal zenginliklerimizin yaÄŸmalanması için kullanılması da önlenmelidir. Türkiye'deki demokrasinin geliÅŸtirilmesi için sivil toplum örgütlerinin yaygınlaÅŸtırılması ve etkinleÅŸtirilmesi özendirilmeli, bu örgütlerin siyasal kararlar üzerinde ve yasa yapılması sırasında katılımının ve demokratik etkilerinin arttırılması desteklenmelidir.12) Kültür ve sanatın korunması ve geliÅŸtirilmesi için, yerel yönetimlerin ve devletin olanaklarının siyasal çıkarlara ya da ideolojik saplantılara göre kullanılmasını önleyecek biçimde, Avrupa BirliÄŸi'nde olduÄŸu gibi, bu hizmet alanlarında kamusal sorumluluklarla faaliyet gösterecek özerk yapıların yaratılmasına olanak saÄŸlanmalıdır.13) Anadolu uygarlıklarından baÅŸlayarak, doÄŸal ve kültürel mirasımızın envanterinin hazırlanması üzerine çalışmalar yapan Türkiye Bilimler Akademisi desteklenmeli ve bu çalışmalar dijital ortama geçirilmelidir.14) Ä°nternet ortamında, fikri mülkiyet haklarının saÄŸlanması için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.15) Avrupa BirliÄŸi ülkelerinin aldığı önlemler çerçevesinde, kültür alanındaki ulusal üretimin, uluslararası rekabet ortamında daha güçlü bir konuma getirilmesi yolunda çabalar artarak sürdürülmelidir.16) Avrupa BirliÄŸi kültür programlarına katılım özendirilmelidir.17) Kültürel Açıdan Avrupa BirliÄŸi'ne Yaklaşım Sempozyumu'nun Sonuç Bildirisi, Avrupa BirliÄŸi Uyum Yasaları'nda dikkate alınmalıdır. Â