Türkiye’den çok yönlü Irak politikası

Ankara, bir yandan Bağdat yönetimi ile ilişkileri yeniden rayına oturtmak için adımlar atarken, diğer yandan da Irak'ın kuzeyindeki Kürdistan yönetimi ile petrol işbirliğini derinleştiriyor.

Ankara-Bağdat ilişkileri, Irak'ın Kürt kökenli Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari'nin dün başlayan ziyareti ile yumuşama yoluna girerken, Irak'ın kuzeyindeki Kürdistan yönetimi, sessiz sedasız çok önemli bir adım attı.

Kuzey Irak'ta Kürdistan yönetimi kontrolündeki bölgeden çıkan petrolü, Bağdat'ı by-pass ederek doğrudan Türkiye'ye akıtacak olan petrol boru hattını büyük ölçüde tamamladı.

Khurmala'dan başlayan boru hattı, Türkiye ve Irak arasındaki, Kürt bölgesi kontrolündeki Fiskabur'a uzanıyor. Hat, buradan geçmekte olan Kerkük-Yumurtalık boru hattına bağlandığı anda, Kuzey Irak'tan Kürdistan yönetiminin çıkardığı petrol, Bağdat tamamen devre dışı bırakılarak, Yumurtalık'a akıtılacak.

BORU HATTI 2013 SONUNDA DEVREYE GİRMEYE HAZIR OLACAK
Kürdistan bölgesel kaynaklarından edinilen bilgiye göre, Kürdistan Bölgesel Yönetimi son iki yıl içinde ham petrol ve doğalgaz ihracatında Bağdat hükümetinden bağımsız hareket edebilmek amacıyla boru hattı projeleri başlattı.

Bu hatlardan ilki, Taqtaq sahasını Khurmala sahasına bağlayan boru hattı. Bu hat, 2013 yılı ikinci çeyreğinde çalışmaya başladı.
Buna bağlı olarak, Türkiye'yi de yakından ilgilendiren ikinci boru hattı, Khurmala-Fishkabur boru hattının inşaatına da başladı. İnşaatın, 2013 yılı sonunda bitirilmesi planlanıyor. Bu boru hattının Türkiye-Irak sınırındaki Kürt kontrolünde yer alan Fishkabur kasabasından geçmekte olan Kerkük-Yumurtalık hattına bağlanması planlanıyor.

1 MİLYON VARİL KAPASİTELİ HAT
Khurmala-Fiskkabur boru hattı başlangıçta 400 bin varil/gün kapasiteye sahip olacak. Ancak bölgesel kaynaklara göre bu kapasitenin, Kuzey Irak'ta petrol üretiminin artmasıyla birlikte 2015-16 yıllarında 1 milyon varil/gün kapasiteye çıkartılması planlanıyor.

BAĞDAT BY-PASS
Türkiye-Irak sınırındaki Fishkabur kasabasında geçmekte olan Kerkük-Yumurtalık boru hattına bağlanacak bu hattın devreye girmesiyle birlikte, Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Bağdat'tan bağımsız olarak kendi çıkardığı petrolü dünyaya satma olanağına kavuşacak.

PETROL ANLAŞMAZLIĞI HÂLÂ AŞILAMADI
Khurmala-Fishkabur hattı, Irak Kürdistan yönetimi açısından, Bağdat federal hükümetine karşı çok önemli bir koz niteliğinde. Kürdistan yönetimi ile Bağdat arasındaki petrol gelir paylaşımı ve kuzeydeki yatırımcı petrol şirketlerine ödemeler konularındaki anlaşmazlıkları hâlâ devam ediyor. Bağdat yönetimi, son 3 yıl boyunca kendi kontrolündeki Kerkük-Ceyhan Boru hattından ihraç edilen Kürdistan Bölgesi petrolünün satış gelirlerini tümünü ödemedi. Kürdistan yönetimine kısmen ödeme yaptı.

Kürdistan yönetimi de buna karşılık olarak, petrolünü tankerler ile Türkiye'ye taşıma yolunu seçti.

Türkiye de, bir Bakanlar Kurulu kararıyla tankerlerle taşıma yolunu açtı. Halen, Kürdistan Bölgesel Yönetimi kontrolündeki Kor Mor ve Taqtaq sahalarından günlük yaklaşık 30-40 bin varil ham petrol kara tankerleri ile Türkiye'ye geliyor ve karşılığında başta mazot olmak üzere işlenmiş petrol ürünleri Bölgeye geri gidiyor.

KERKÜK-YUMURTALIK TAM KAPASİTE ÇALIŞMIYOR
Kerkük-Yumurtalık hattının tam kapasitesi günlük 1.6 milyon varil petrol. Oysa teknik nedenlerle bu hattan günde ancak 400 bin varil petrol akışı gerçekleşiyor.
Bölgesel yönetim kaynakları, aradaki boşluğun, Kürdistan bölgesinden Yumurtalık hattına bağlanacak hat ile doldurulmasının planlandığını belirtiyorlar.

Zeynep GÜRCANLI