Türkiye’de ’adanmış yönetim’ var, doğru yolda yürüyorsunuz

ABD’de Bush yönetimi döneminde 73’üncü Hazine Bakanı olarak görev yapan ve halen Cerberus Capital Manafement L.P.’nin yönetim kurulu başkanlığını sürdüren John William Snow, Amerikan mortgage piyasasından kaynaklanan uluslararası dalgalanın nedenlerini ve sonuçlarını anlatırken, Türkiye’ye de övgüler yağdırdı. Türkiye’de yaşanan süreci ABD’ye benzeten ve izlenen politikalara olan beğenisi dile getiren Snow, "Türkiye iyi bir yolda ilerliyor. İyi politikaların devam edeceği yönünde güven olmalı. Türkiye’de adanmış bir yönetimin var olduğunu, kurumların o güveni yarattığını düşünüyorum" diye konuştu.

DOĞRU YOLDA YÜRÜYEN ÜLKE: Garanti Bankası ve Capital Dergisi’nin organizasyonuyla düzenlenen "Uluslararası İş Dünyasında Riskler ve Fırsatlar" konulu bir konferans için İstanbul’a gelen ABD Eski Hazine Bakanı John Snow, Hazine Bakanı olduğu dönemden bu yana Türkiye’yi izlediğini söyledi. Snow, "Türkiye hakikaten iyi yolda ilerliyor. Doğru yolda yürüyen bir ülke. İyi sonuçlar elde ediyorsunuz" diye konuştu. Türkiye’nin Maliye, Hazine ve Merkez Bankası Başkanlarını tanıdığını belirterek "çok yetkin insanlar" diyen Snow, izlenen politikaların her şeyden önce ticareti teşvik edici, iç ve dış sermayeyi destekleyici ve piyasaların serbestleşmesini sağlayıcı olduğunu kaydetti.

VATANDAŞIN KAFASINDAKİ SORU: Kendi bakanlığı dönemindeki tecrübesinden yola çıkarak vatandaşın kafasındaki en önemli sorunun, Amerika’da olduğu gibi, Türkiye’de de "yeni iş imkanları yaratılıyor mu" üzerine odaklandığına dikkat çeken Snow, Türkiye’de ABD’ye benzer bir süreç yaşandığını, bu sürecin de sırasıyla büyüme, yatırım, iş olanaklarının artması ve ücretlerin iyileşmesi olarak devam ettiğini anlattı. Türkiye’de geçen yılki yüde 7’lik büyümeye karşın, enflasyonun arzu edilenden daha yüksek olduğunu belirten Snow, burada Merkez Bankası’nın bağımsızlığına dikkat çekti ve "yönetimin kendini buna adadığını görüyorum" diye konuştu.

SİYASİ CESARET ÇOK ÖNEMLİ: "İyi ekonomik sonuçlar ancak iyi ekonomik politikalarla ortaya çıkar" diyen Snow, "İşin zor olan kısmı ekonomiyi analiz etmek, sorunları belirlemek değil. Çok sayıda zeki insan var, bunları görüyor. Asıl önemli olan yapılması gerekenleri yapacak cesarete sahip siyasi liderler bulmak. Türkiye’de iyi politikaları destekleyen siyasi liderler görüyorum" dedi. Enflasyon ve reel faizlerin yüksekliği gibi sorunların zaman içinde aşılacağını söyleyen Snow, uygulanan esnek kur politikasının da izlenecek en doğru yol olduğunu ifade etti.

GÜVEN YOKSA SORUN ÇIKAR: Snow, Türkiye’nin cari açık sorununa ilişkin bir soruya şu yanıtı verdi: "Hem bizde hem de sizde, yatırım fırsatları kendi tasarruf oranlarımızdan daha hızlı büyüyor. Bence bu açıdan Türkiye gayet iyi durumda. Finansman kaynağı yurtiçinden sağlanamazsa dışarıdan gelir. Ankara’daki liderlerin enflasyon konusunda çok dikkatli oldukları görülüyor. Merkez Bankası bir güven yaratıyor. Piyasa cari açık konusunu gerektiği gibi halledecektir. Güvenin olmadığı yerde sorun çıkar. Türkiye’nin rezervlerinin oldukça sağlıklı olduğunu söyleyebilirim ama rezervden önce güven önemli. İyi politikaların devam edeceği yönünde güven olmalı. Türkiye’de adanmış bir yönetimin var olduğunu, kurumların o güveni yarattığını düşünüyorum."

Karşı çıkanlar her zaman olacaktır

KONUŞMASINDA "iyi politikaların devamlılığın" önemini vurgulayan John Snow, "Her zaman uygulanan politikalara karşı çıkanlar vardır ve her zaman olacaktır" dedi. Ford başkanlığındaki hükümette görev aldığı sırada ulaşım sektöründe serbestleşmeyi savunduğunu, buna başta sektör yetkilileri olmak üzere herkesin karşı çıktığını anlatan Snow, "Çünkü herkes statükoyu korumak istiyordu" dedi.

Tarihte ilk kez gelişmekte olan ülkeler kurtarıcı rolünde

PİYASALARDA yaşananları tanımlarken, Ruble (Rusya parası) Krizi, Peso (Arjantin parası) Krizi, Güneydoğu Asya krizlerinden farklı bir durum yaşandığına dikkat çeken John Snow, "Herhangi bir kriz yaşamıyoruz" dedi. Yaptığı görüşmede IMF Başkanı’nın "Dünya ekonomisinde büyüme devam edecek" dediğini de aktaran Snow, gelinen noktada gelişmekte olan ülkelerin küresel ekonomiyi dengeleyici bir unsur olduklarına dikkat çekti. Başta Çin ve Hindistan olmak üzene, aralarında Rusya, Brezilya ve Türkiye’nin bulunduğu gelişmekte olan ülkelerin "kurtarıcı rolü" üstlendiğini söyleyen Snow, "Tarihte ilk kez gelişmekte olan ülkeler kurtarıcı rolünde. Gelişmekte olan ülkelerin GSMH’si küresel ekonominin yarıya yakın bölümünü oluşturuyor, önemli bir büyüme görüyoruz. ABD ekonomisindeki büyüme ise kısıtlı. Gelişmekte olan ülkeler bu dengeyi sağlıyor" diye konuştu.

Konut balonu patladı FED doğruyu yaptı

ABD’de yaşananları "konut balonu patladı" olarak özetleyen John Snow, Amerikan Merkez Bankası FED’in çok iyi bir tepti verdiğini ve gerçeği ne kadar iyi anlamış olduğunu gösterdiğini savundu. FED’in faiz indirimine giderken "enflasyon konusunda temkinli olmaya devam edeceğiz" dediğini, risk dengesine baktığını ve doğru önlemi aldığını dile getiren Snow, ABD ekonomisinin yavaş yavaş yumuşamaya başlayacağını kaydetti. FED’in isteseydi çok daha önceden müdahalede bulunabileceğine dikkat çeken Snow, sözlerine şöyle devam etti: "Konut sektöründe bir sabun köpüğü süreci olduğunu 4-5 yıldır biliyoruz zaten, FED istese bu köpüğü patlatabilirdi, ancak bunun başka sektörlere yansıması olurdu. Para politikalarında araçlar çok güçlüdür ama özel sektöre yönelik değildir. FED daha erken müdahale etseydi, genel tüketim talebini daraltmış olurdu. FED korku ve pamik riskine, bankalara güvensizlik riskine, sistemin donması riskine çok iyi karşılık verdi. FED doğruyu yaptı, aşıl işine odaklandı, o da istikrarlı büyümektir. Şimdi tasarruf etme sırası ABD ekonomisinde. Ekonomik büyüme bir miktar gerileyecektir. Sonra tekrar yükselişe geçecektir."

İnsanlar evlerini ATM makinesi gibi kullandı

JOHN Snow, mortgage krizinin ortaya çıkış sürecini anlatırken, "Amerikan vatandaşları uzunca bir süre evlerini ATM makinesi gibi kullandılar" benzetmesi yaparak, "Yüksek ev fiyatları nedeniyle konutlarını teminat göstererek güçlerinin üzerinde kredi kullandılar. Artık bu dönem sona erdi. Mortgage piyasasında iyi olanla kötü olan artık yan yana duramayacak" dedi. Finansal kuruluşların eskiden değerli olduğunu sandığı kağıtları zarar yazıp yollarına devam etmelerinin de doğru olacağını vurgulayan Snow, önümüzdeki dönem için şu değerlendirmeyi yaptı: "Bankacılık sektöründe çalışan düzenleyicilerin de eleştirilmesi gerekli. Borç verme konusunda aşırı gevşek davranıldı. Kurtuluşumuz merkez bankası başkanlarının güçlü olması. Derecelendirme kuruluşları da hata yaptılar. Artık Rating kuruluşlarının da denetlenmesi söz konusu. Hedge fonlar için de çok sıkı olmamak kaydıyla daha yakın bir kontrol gerekecek."