'Türkiye çektiği kartla masayı dağıttı'

Türkiye'nin, Suriye sürecinin en başından beri savunduğu güvenli bölgeyi oluşturabilmesinin önünü açan ve YPG/PYD terör örgütünün Türkiye sınırlarından 30 kilometre güneye çekilmesini içeren, önce ABD ile sonra da Rusya ile yapılan anlaşmaların ardından Ankara elde ettiği başarının farkında; ama “temkinli, dikkatli ve tetikte”. Kartların yeniden dağıtıldığı Suriye masasında bir kaynağımın deyişiyle, “Türkiye çektiği kartla masayı dağıttı. Ancak şimdi başka bir aktör, hatta diğer aktörler yeni bir kartla karşılık vermeye çalışacaktır”. Bu riskin farkında olarak Ankara’nın süreçle ilgili tespitlerine, olayların perde arkasına ve bundan sonraki sürece ilişkin risk ve olasılıklara bakacağız.

TEHDİT BİR ‘TIK’ AZALDI

Türkiye’nin diplomatik ve askeri gücüyle 30 kilometrelik güvenli bölge hedefi ile başarı elde ettiği bir gerçek. Ancak Ankara’ya göre “tehdit bitmedi, bir tık azaldı”. Türkiye’nin her türlü olumsuzluğa ve işbirliğine rağmen askeri ve istihbarı gücünü sahada başarı ile ortaya koyması, diplomatik manevra ile sonucu getirdi. Fırat’ın doğusu için bir yıla yakın süredir saha için hazırlık yapan Türkiye’de TSK ile MİT’in işbirliği bir kez daha ön plana çıktı.

İstihbarat, Suriye Milli Ordusu (SMO) unsurlarını sevk ve idare etti. 12 bin 500 kişilik SMO mensuplarının 2 bin 500’ü Menbiç’te, 5 bini Resulayn’da, 5 bini Telabyad’da görevlendirildi. Barış Pınarı harekâtı kapsamında 96 şehit verdiler.

TSK’nın hava kuvvetleri operasyonu için MİT nitelikli istihbarat sağladı.

MİT, Kuzey Irak’taki düzenlediği operasyonları Suriye’ye de taşıdı. İHA’larla nokta hedefler vuruldu.

A TAKIMINI APAR TOPAR YOLLADI

Sahadaki başarı, tüm olumsuzluklara ve işbirliklerine rağmen sağlandı. Ankara, uluslararası kurallar ve müttefiklik gereği harekât başlamadan ABD başta olmak üzere müttefikleri bilgilendirdi. Operasyon boyunca da bu bilgilendirme sürdü. Bir yandan terör örgütünün haberleşme ağı da teknik takipte tutulmaktaydı.

“ABD örgütün Türkiye’ye karşı muazzam bir direniş sergileyeceğini düşünüyordu. Ancak örgütün üç günde özellikle hava operasyonları ve İHA operasyonlarının katkısıyla çöktüğünü gördü” tespitini yapan Ankara’ya göre, Trump A takımını bu sebeple apar topar Türkiye’ye göndermek zorunda kaldı. Barış Pınarı harekât bölgesinden yani Resulayn-Telabyad aralığından yaklaşık 2 bin terör örgütü mensubu çekildi. Ağırlıklı olarak Kobani ve Kamışlı’ya geçtikleri belirlendi.

Gelinen noktada terör örgütüyle angajmanını bitirmeyen, birlikte çalışmayı sürdüren ABD’nin önümüzdeki süreçte de güneydeki petrol gelirlerinden örgütü fonlamayı sürdüreceği tespiti yapılıyor. ABD, güneydeki Arap aşiretleri için ise Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni devreye soktu. Para desteği aldıkları da belirlendi.

ABD açısından Trump ve Amerikan müesses nizamı arasındaki politika farkı da risk olarak görülüyor. Bu nedenle ABD politikalarındaki olası değişiklikler hassasiyetle takip ediliyor.

RUSYA VE REJİM

“İdeali devletlerin terör örgütlerini hiçbir koşulda desteklememesi olsa da” Rusya’nın, terör örgütü YPG/PYD’nin ABD’nin elinde olmasından rahatsız olduğu biliniyordu. Soçi görüşmelerinde Putin başta olmak üzere Rus heyetinin, “Türkiye’nin askeri operasyonundan” etkilendiği görüldü. Üstelik harekât, “ABD’nin çekilmesi ve Rusya’nın sahada yayılması, avantaj elde etmesi” sonucunu da doğurdu. Ankara’nın, “Sınırda terör örgütünün kontrolünü kim alsın; ABD mi, Rusya mı” tercihini yapmak durumunda kaldığını söyleyebiliriz. Bir anlamda Rusya ve rejim tercih edildi. Zaten Türkiye kuzeyden girmese, rejimin güneyden girmesi söz konusu olmayacaktı. Tüm bunlara rağmen Rusya ve rejim ile yürütülen süreç de riskler taşıyor. Ankara bu olasılıkları da göz önünde bulunduruyor.

Rusya ve rejim, sınırdaki durumu ve YPG’nin kontrolünü İdlib’de, Fırat’ın batısında ve ÖSO’ya karşı tehdit olarak kullanmaya kalkabilir.

Rejim ve Rusya, terör örgütünü ne kadar sindirecek?
Sorunun yanıtı kritik. Ancak “irade”nin, Kandil’den Esad rejimine geçmesi süreçte önemli bulunuyor.

EN ÜST DÜZEYDE TEMAS

Topraklarında tam hâkimiyet kuramayan Esad’ın Adana Mutabakatı’na tam anlamıyla işlerlik kazandırması beklenmiyor. Rusların “diyalog” telkininin yanı sıra sahada bir süredir Suriye- Türkiye istihbaratı arasında temas var. Siyasi karar, temasın en üst seviyede sürmesi yönünde.

ABD VE RUSYA’DAN HAMLE

Süreç terör örgütü ile mücadele konusunda Türkiye açısından bazı olumlu ve olumsuz sonuçları da ortaya çıkardı.

Türkiye açısından en kritik nokta terör örgütünün dinamikliğini kaybetmesi idi. Sınırlarını, 30 kilometrede güvenliğe alan Türkiye açısından örgütün dinamikliğini kaybettiği, çözülme yaşandığı görüldü.

Buna karşılık, süreçte ABD Başkanı ve yönetiminden bazı isimler ile Rusların doğrudan örgüt yönetimiyle temasları, terör örgütünün yöneticilerini uluslararası arenaya taşıdı.

Ankara, örgütün Suriye’deki elebaşı olan ve Şahin Cilo, Mazlum Abdi gibi kod adları ile bilinen Ferhat Abdi Şahin adlı teröristin, uluslararası alanda ön plana çıkarılmasına uluslararası hukuk yoluyla yanıt verdi.

Diğer yandan uluslararası arenada YPG ve PKK ayrımı yapılıyor olması önemli görülüyor. “Mazlum Kobani” ismiyle bilinen terörist Ferhat Abdi Şahin’in, Kandil ile arasında ihtilaf olduğu, talimatları ABD’den aldığı bilgisi var.

Ankara, mücadelenin sadece Suriye sahası ile sınırlı olamayacağını; Kandil’e karşı Kuzey Irak’taki harekâtları da hem terörle mücadele hem de Suriye sahasını etkilemesi açısından hayati görüyor.

SON 24 SAATTE YAŞANANLAR