Türkiye basın özgürlüÄŸünde ilk 100'e girdi

Merkezi Paris'te bulunan uluslararası basın örgütü Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), dünyanın ilk "Basın Özgürlüğü Sıralaması"nı yayımladı. 139 ülkenin yer aldığı sıralamada Türkiye 99. sırada bulunuyor. Finlandiya ilk sırada yeralırken, eski medya imparatoru Silvio Berlusconi'nin Ä°talyası hayal kırıklığı yaratarak 40. sırada yeraldı.Basın özgürlüğünün dünyanın dört bir yanında hedef olduÄŸuna dikkat çeken RSF, dünyanın en özgürlük karşıtı ülkeleri olarak Kuzey Kore, Çin, Myanmar, Türkmenistan ve Butan'ı gösterdi. Sıralamanın en iyi yerlerinde bulunan ülkelerine göz atıldığında basın özgürlüğüne saygının zengin ülkelerin ayrıcalığı olmadığı ortaya çıkıyor. Kosta Rika ve Benin gibi devletler, basın özgürlüğün yalnızca bir ülkenin ekonomik durumuna baÄŸlı olmadığını gösteriyor.RSF, gazeteci, araÅŸtırmacı ve hukuçulardan basın özgürlüğünün tümüne yönelik iÅŸlenen ihlaller (cinayet, tutuklama, sansür, baskı, devlet tekeli, basına cezalar, medya tahsisi vs.) konusunda 50 soruya yanıt vermelerini istedi. 139 ülkenin yer aldığı çalışmaya, güvenilir ve kapsamlı bilgi yokluÄŸu nedeniyle diÄŸer ülkeler yer almadı.Sıralamanın en üstünde Avrupa ülkeleri  yeralıyor: Finlandiya, Ä°zlanda, Norveç ve Hollanda. Ä°skandinav ülkeleri basın özgürlüğüne saygı duymakla kalmıyor, tutumlarıyla diÄŸer ülkelerin de bu hakka saygı göstermesi için çaba harcıyorlar. Avrupalı olmayıp da sıralamanın üst sıralarında yer bulan Kanada ise 5. sırada.Ancak, hükümetlerin demokratik seçimle iÅŸbaşına geldiÄŸi Kolombiya (114.) veya BangladeÅŸ (118.) gibi ülkeler sıralamada kötü yerlerde. Bu ülkelerde, silahlı örgütler, milis veya siyasi partiler gazetecilerin güvenliÄŸine gölge düşürüyorlar. Devlet ise basını korumak veya gazetecilere karşı suç iÅŸleyenleri cezalandırmak konusunda elindeki imkanları esirgiyor.KOSTA RÄ°KA ABD'DEN DAHA Ä°YÄ°Amerika BirleÅŸik Devletleri'nin (ABD) listede 17. sırada bulunmasının temel nedeni, çok sayıda gazetecinin çeÅŸitli süreler için gözaltına alınması olarak gösteriliyor. Bu gözaltı uygulamalarına ise gazetecilerin yargıya haber kaynaklarını açıklamayı reddetmeleri gerekçe olarak gösteriliyor. Ayrıca, 11 Eylül 2001 sonrasında birçok gazeteci resmi kurumların güvenlik çemberini aÅŸtıkları gerekçesiyle gözaltına alındı.Güney Amerika'nın sıralamada en iyi yeri tutan ülkesi Kosta Rika. Kıtanın en iyi öğrencisi Åžubat 2002'de, devlet görevllilerine "hakareti" hapisle cezalandıran diÄŸer 17 Amerikan ülkesiyle oluÅŸturdukları "birlikten" ayrıldı. Gazeteci Parmenio Medina'nın Temmuz 2001'de öldürülmesi, Kosta Rika basın tarihine bir istisna olarak geçti.Amerika kıtasının son diktatörlük rejimi Küba'da (134), haberde çoÄŸulculuk bulunmuyor ve gazeteciler tutuklanıyor. Haiti'de (106) ise, gazeteciler hükümetçe korunan milislerin kurbanı.AVRUPA'DA KÖTÃœ SÃœRPRÄ°Z: Ä°TALYASıralamada 40. sırada olan Ä°talya'nın dışında Avrupa BirliÄŸi'nin (AB) diÄŸer üyeleri iyi yerlerde bulunuyor. Ä°talya'da ise haberde çoÄŸulculuk ciddi ÅŸekilde darbe aldı. Devlet televizyonuna baskılarını yoÄŸunlaÅŸtıran BaÅŸbakan Silvio Berlusconi, resmi yayın kuruluÅŸlarının yönetimine güvenini kazanmış kiÅŸileri getiriyor.Sıralamada 11. olan Fransa, haber kaynağının gizliliÄŸi açısından üzücü bazı düzenlemelerin benimsenmesi ve son aylarda gazetecilerin gözaltına alınması nedeniyle AB'ye üye ülkeler arasında 8. sıraya yerleÅŸebildi.AB aday ülkelerinden Türkiye (99.) sıralamada kötü bir yerde bulunuyor. Hükümetin AB üyeliÄŸi yolunda attığı adımlara raÄŸmen, çok sayıda gazeteci bu ülkede hapse mahkum olmayı sürdürüyor. Medya ise düzenli bir ÅŸekilde sansür ediliyor. Özgür haberciliÄŸi hedef alan ağır uygulamalara özellikle ülkenin güneydoÄŸusunda rastlanıyor.Beyaz Rusya (124), Rusya (121) veya eski Sovyet Cumhuriyetleri gibi diÄŸer Avrupa ülkelerinde gazetecilik zor bir meslek olmayı sürdürüyor. Dünyanın bu bölgesinde bir çok gazeteci katledildi, bir çoÄŸu da hapiste. Aralık 2001'de tutuklanan Grigory Pasko, Japon Denizi'ne sıvı radyoaktif atık bırakan Rus donanmasına ait görüntülerini yayımladığı için 4 yıl hapse mahkum oldu.Sıralamanın ilk 50'sinde Arap dünyasından hiç bir ülkeye raslanmıyor. Lübnan 56. sırada bulunurken bu bölgede basın özgürlüğünün durumu umut vermiyor. Irak (130) ve Suriye'de (126) devlet, muhalif sesleri susturmak için elindeki tüm imkanları kullanıyor. Libya (129) ve Tunus'ta (128) Albay Muammer KadDafi ve CumhurbaÅŸkanı Zine Ben Ali'ye yönelik en ufak eleÅŸtiriye bile tolerans yok.Ä°srail'in (92) basın özgürlüğü konusundaki tutumu iki yanlı. Radyo ve televizyonlara yönelik ağır baskılarına raÄŸmen bu ülke hükümeti, Ä°srail medyasının ifade özgürlüğüne saygı gösteriyor. Buna karşılık RSF, Ä°srail'in de imza attığı Medeni ve Siyasi Haklara iliÅŸkin Uluslar arası AntlaÅŸma'ya aykırı olarak bu ülkenin Filistin toprakları ve Gazze'de gerçekleÅŸtirdiÄŸi çok sayıda ihlali tespit etti.Filistin Yönetimi'nin (82) güç kaybına uÄŸraması bu bölgede gazetecilere müdahalenin azalmasına yol açtı. Ancak, muhalif Arap medyası susturuldu. Filistinli ve yabancı basın temsilcilerine karşı birçok sindirme giriÅŸimi ve saldırı yaÅŸanırken halen bazı konular tabu durumda. Hedef ise açık : Ä°srail karşıtı saldırılara destek için yapılan eylemleri gizlemek.AFRÄ°KA'NIN Ä°YÄ° VE KÖTÃœ ÖRNEKLERÄ°Eritre (132) ve Zimbabve (122) Güney Sahara Afrikası'nın en baskıcı devletleri arasında yer alıyor. Bağımsız basının Eylül 2001'de tümüyle yasaklandığı Eritre'de 18 gazeteci hapiste.Benin (21) Afrika'nın sıralamada en iyi yerde bulunan ülkesi. Oysa Benin, BirleÅŸmiÅŸ Milletler Kalkınma Programı'nın açıkladığı son raporuna göre, dünyanın en yoksul 15 ülkesinden biri. Güney Afrika (26), Mali (43), Namibiya (31) ve Senegal (47) basın özgürlüğünün var olduÄŸu Afrika devletlerinden.Â