Türk öğrencilerden ‘köle değiliz’ isyanı

Work and Travel programı ile ABD’ye giden Türk öğrenciler, kendilerini ağır koşullarda çalıştıran Amerikan gıda üreticisi Hershey’s karşıtı protesto gösterisi organize etti.

Vatan Gazetesi'nin haberine göre, dünyanın dört yanından gelen 400 genç, 5.6 milyar dolar yıllık cirosu bulunan Amerikan devini “köle değiliz” diyerek protesto etti. Protesto sonuç verdi ABD Çalışma Bakanlığı şirketle ilgili inceleme başlattı.

Özellikle üniversite öğrencilerinin yoğun ilgi gösterdiği ‘Work and Travel’ (Çalış ve Seyahat et) programıyla her yıl 6 bin Türk öğrenci, hem çalışmak hem de seyahat etmek için ABD’ye gidiyor. Ancak bu öğrenciler ya seyahatlerine aracılık eden ajanslarla ya da ABD’de çalıştıkları yerlerde sık sık sorunlar yaşıyor. Bunun son örneği de ABD’nin Pennsylvania eyaletinde yaşandı. Hershey’sin Palmyra kentindeki çikolata fabrikasında çalışan öğrenciler fabrika önünde çalışma koşullarını pankartlarla protesto etti, iş bırakma eylemi yaptı. Yerel basınının da yoğun ilgi gösterdiği eylemde kollarında ay yıldız dövmeleri ile şirketi protesto eden Harika Duygu Özer, Mukaddes Arsan, Suat Böcet ve Tuğçe Altuntop’un fotoğrafları gazetelerde yer aldı.

‘Burada şartlar çok korkunç...’

İş bırakma protestosunu organize eden 19 yaşındaki Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencisi Harika Duygu Özer, Amerikan Centre Daily Times gazetesine yaptığı açıklamada “Buraya gelip Hershey’ste çalışmanın benim için çok güzel bir kültürel deneyim olacağını düşünmüştüm. ABD Dışişleri’nin Summer Work programı ile J-1 vizesi alarak geldim ama burada şartların korkunç olduğunu gördüm” dedi. Özer, fabrikada ağır kutular taşıma ve paketleme işlerinde uzun saatler çalıştıklarını ve çoğunlukla gece vardiyasına kaldıklarını söyledi. 400 çalışma arkadaşıyla birlikte çalışma şartlarını protesto için iş bırakma eylemi yaptıklarını söyleyen Özer, “Hepimize 6 biner dolar ödenmesini talep ettik. Çünkü bizi sadece çalıştırdılar. Gezmeye en ufak vaktimiz kalmadı. Bize bunun tazminatını ödemeliler” dedi. Kazandıkları paranın program için ödemedikleri 5940 doları bile karşılamadığını belirten öğrenciler İngilizce öğrenme ve kültürel seyahat yapma hayallerinin de suya düştüğünü anlattı.

Öğrenciler yarı ücret alıyor...

Hershey sözcüsü Kirk Saville ise çalışmadıkları bir haftalık ikramiye vermeyi önerdiklerini ancak kabul etmediklerini söyledi. Bir daha Work and Travel ile çalışmama kararı aldıklarını da duyurdu. Hershey’se aracı Amerikan firması Exel de kendilerinin bir suçu olmadığını, çalışma şartlarını daha önce öğrencilere bildirdiklerini savundu. Ancak Özer ve arkadaşları pes etmedi. Pennsyvania Üniversitesi’ndeki kendileri gibi öğrenci olan Amerikalı gençlerden destek aldılar. Ardından sivil toplum kuruluşlarını ziyaret etmeye başladılar. ABD gazeteleri de, “Hershey’sin normal çalışanları saatte 18 dolar kazanırken öğrencilere sadece 7.85 dolar ödeniyor. Buna karşılık şirketin CEO’su geçen yıl 7.5 milyon doları cebine attı” diyerek Türk öğrencinin önderlik ettiği eyleme destek verdi. Basının desteğini de yanlarına almalarının ardından dev bir protesto gösterisi düzenlediler. Protestoya Ulusal Misafir İşçi Birliği ve Pennsylvania’lı işçileri de katıldı. Öğrenci İstismarına Karşı Mücadele Birliği de Özer ve arkadaşlarına tam destek verdiklerini duyurdu. Gelişmeler sonrasında beklenen haber dün ulaştı. ABD Çalışma Bakanlığı, Work and Travel öğrencilerinin mağduriyeti ile ilgili olarak Hershey’s hakkında iki soruşturma açıldığını duyurdu. Pennsylvania Eyalet yönetimi de şirkete müfettiş gönderdi.

Türkiye, Çin, Nijerya, Tayland

Türkiye, Çin, Nijerya, Tayland, Ukrayna, Romanya, Moldova, Gana ve Moğolistan’dan gelen öğrenciler adına açıklama yapan Harika Duygu Özer, “Hepimiz Charlie’nin Çikolata Fabrikası isimli filmi gördük ama o sadece filmmiş. Biz Amerika’nın filmlerdeki gibi olmadığını burada öğrendik” diye konuştu.

‘Ev iş garanti’ diyene hemen inanmayın

‘Work and Travel’ (Çalış ve Tatil Yap) programı ile ABD’ye giden öğrenciler çoğu zaman bu ülkeye adım attıklarında aracı şirketler tarafından kendilerine söz verilen konaklama ve iş imkanlarının aslında olmadığını görebiliyor. Hatta gecelerce sokaklarda sabahlamak zorunda kalan öğrencilerin bir kısmı Türkiye’ye geri dönmek zorunda kalıyor. Saat başına ücret alınarak çalışılan işlerde haftada ortalama 300 dolar dolayında para kazanılıyor. Ancak bu para ile programın ismindeki “Çalış ve Seyahat Et” hayalini gerçekleştirmek pek mümkün olmuyor. Hem çalışma şartlarının çok yoğun olması nedeniyle hem de kazanılan paranın ABD standartlarında düşük kalması yüzünden öğrenciler genelde tatil için değil para kazanmak için WAT programına kaydoluyor. ABD’ye ulaşmak için harcanacak para miktarı yaklaşık 3-5 bin dolar oluyor. Programa katılacak olan kişilere tavsiyeler şöyle:

- Kalacak ve çalışılacak yerin ayarlandığından emin olmadıkça yola çıkmayın.

- Gelmeden önce mutlaka İngilizce pratik yapın; basit ihtiyaçlar nasıl söylenir öğrenin.

- Cebinizde sizi ülkenize geri götürecek kadar bir para bulundurun.

- Yola çıkmadan bu programı daha önce gerçekleştirmiş biriyle konuşun.

- Kendinizi her zaman en kötüsüne hazırlayarak yola çıkın.