Türk Müziği'nde kadın duyarlılığı

Son üç yüz yılda Klasik Türk Müziği'nin ses dağarına katkıda bulunan kadın bestecilerin eserleri bu akşam saat 19.30'da Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda seslendirilecek.

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türk Müziği'nde Kadın'' başlıklı konserin programını besteci Gönül Paçacı hazırladı. Konserde, Reftar Kalfa'dan başlayıp Melahat Pars'a uzanan gelenek içindeki 11 kadın bestecinin 25 eserini konservatuvar kökenli dokuz kadın müzikçi yorumlayacak.

Konser için belgesel hazırlandı

Konser projesi Gönül Paçacı'nın ‘‘Cumhuriyet'in Sesleri'' kitabı üzerinde çalıştığı günlerde ortaya çıktı. ‘‘Araştırma yaparken, Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte Türk Müziği'nde kadın solist ve sazendelerin birdenbire arttığını gördüm. Taş plaklarda, radyo programlarında bu canlılık dikkat çekiciydi,'' diyor Gönül Paçacı. CRR'den konser teklifi aldığında, Türk Müziği'nde kadın duyarlılığını geçmişten günümüze kronolojik üslupta yansıtan bir konser hazırlamaya karar verdiğini söylüyor:

‘‘Osmanlı'da hem hanımlar hem de cariyeler konaklarda dönemin üstadlarından musıki meşk etmiş, saz çalmayı öğrenmiş. Saray-ı Hümayunda meşkler hep olmuş. 17. yüzyılda Reftar Kalfa ile başlayan, 18. yüzyıl sonunda Dilhayat Kalfa'yla devam eden Türk Müziği'nde kadın besteci geleneği Leyla Hanım, Tanburi Faize Hanım'la Cumhuriyet'e geçmiş. Tüm bu süreci ve Cumhuriyet Dönemi'ni doksan dakikalık bir konser programında bir araya getireceğiz.''

Konserin ‘‘Konaklardan Konser Salonlarına'' başlıklı ilk bölümü 12 dakikalık bir belgeselle başlayacak. 300 yıllık sürecin özetlendiği filmde bazı nadide yorumlara, kısa röportajlara da yer verilecek.

Daha sonra Reftar Kalfa'nın 17. yüzyılda bestelediği 'Bezmaver' adlı rast peşrevle açılacak konser Dilhayat Kalfa, Leyla Hanım, Mehveş Hanım, Radife Erten, Tamburi Faize Hanım, Neveser Kökteş, Vecihe Daryal, Semahat Özdenses, Melahat Pars'ın eserleriyle devam edecek.

Sekiz şair, sekiz beste

‘‘Eski Müziğin Rüzgárıyla'' başlıklı ikinci bölümde Gönül Paçacı'nın son iki yılda bestelediği 10 eseri yorumlanacak. 'Sonbaharda Volga' adlı saz eseriyle açılan bu bölümün repertuvarında Abdülhak Hamid, Ahmet Haşim, Fitnat - Leyla Hanım, Fuat Bayramoğlu, Yahya Kemal, Atilla İlhan, Hilmi Yavuz ve Cevat Çapan'ın şiirleri üzerine yazılan eserler yer alıyor.

Yorumculara gelince; solistler: Ayşe Sağyaşar, Nilay Yılmaz, Fahrihan Ünsal ve Gönül Paçacı. İ.Ü. Konservatuvarı Türk Müziği İcra Heyeti'nden dört solist 1983'ten bu yana ortak çalışmalar yapıyor. Sazendeler ise İTÜ Türk Müziği Konservatuvarı'ndan: Şehnaz Ayan (tambur), Safinaz Rizeli (kanun), Ege Köprek (tambur), Burcu Karadağ (ney), Betül Şirin (viyolonsel). Hilmi Yavuz ve Cevat Çapan'ın şiirlerinde topluluğa Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinden oluşan 20 kişilik bir koro eşlik edecek.

Bilet fiyatları: 3 ve 2 milyon TL. Bilet satış gişeleri: CRR Konser Salonu (0212 232 98 30), AKM (0212 251 56 00), tüm Vakkoramalar ve Bakırköy Carousel

Gönül Paçacı

‘Kadınlar müziği ihmal etti’

Gönül Paçacı, bu akşamki konser için kadın bestecilerin eserlerini bir araya getirirken çıkış noktasının feminist bakış açısı olmadığını, Türk Müziği'nde kadınların hakkının yendiğine inanmadığını özellikle belirtiyor: ‘‘Ne yazık ki kadınlar Cumhuriyet Dönemi'nde kendilerine sunulan olanağı iyi kullanamamış. Beste, yaratıcılık, emek, çile açısından gereken emeği gösterip Türk Müziği'nde kendilerine yer edinmeye çalışmamışlar. 1950'lerde tek başına musiki mecmuası çıkaran, mücadele eden Laika Karabey gibi bir isim daha çıkmamış örneğin. Bu yüzden Türk Musıkisi'nde kadınların hakkının yendiğini söyleyemeyiz.''