Türk mühendis, makinistsiz tren imal etti

Elektronik Yüksek Mühendisi Sabahattin Çelik, saatte 105 kilometre hız yapabilen makinistsiz metro ve banliyö treni üretti.

TCDD Genel Müdürlüğünün Behiçbey tesislerinde 900 metrelik ray üzerinde deneme sürüşleri yapan Çelik, projeye ilişkin bilgi verdi.
Çelik, büyük çoğunluğu TCDD memur ve işçilerinden olaşan, bazı iş adamları, yönetici, mühendis ve emeklilerin bulunduğu Öncüler Ulaşım Teknolojileri A.Ş yapılanmasıyla ülkenin ulaşım sorunlarına çözüm sağlayacak projeler üzerinde çalıştıklarını ifade etti.

Bu hedefle başlangıçta şehir içi toplu ulaşım için raylı araçlar tasarladıklarını belirten Çelik, tamamı yüzde 100 yerli olarak tasarlanan araçların mevcut sistemlere göre birçok üstünlük içerdiğini kaydetti.

Bütün vagonları lokomotif özelliğinde olan, ayrıca bütün tekerleklerin de aktif olarak tasarlandığını trenin bütün tekerleklerinde bağımsız birer adet elektrikli servo motor bulunduğunu anlatan Çelik, tekerleklerin birbirinden bağımsız olarak hareket edebildiğini, böylece tekerleklerle ray arasındaki dinamik sürtünme en aza indirildiği için tekerlek ömrünün uzadığını ve aracın yol tutuşunun daha da arttığını dile getirdi.

Bağımsız tahrik edilen tekerlekler sayesinde araçların raydan çıkmasının önüne geçildiğini kaydeden Çelik, elektronik olarak kontrol edilen hız-tork karakteristiği ve hafif vagon tasarımı sayesinde aracın enerji tüketiminin benzer sistemlere göre en az yüzde 50 ekonomik olduğunu vurguladı.

Çelik, her biri 100 kişilik 3 vagonda 300 kişi taşınabileceğini, ayrıca bütün vagonların çekici özelliğe sahip olması nedeniyle araçların eğimlerde kaymadan tırmanma özelliğine sahip olduğunu belirtti.

Araçlar, dinamik fren sayesinde daha güvenli ve daha kısa mesafede durabildiğini, fren sırasında araçta bulunan bütün kinetik enerjinin, geri beslemeli fren sistemi sayesinde elektrik enerjisine dönüştürülerek daha sonra kullanılmak üzere depolandığını kaydeden Çelik, geri beslemeli dinamik fren sistemi sayesinde aracın arıza yapma olasılığının yanı sıra bakım masrafları ve işletme giderlerinin düştüğünü söyledi. Çelik, benzer teknolojinin şehirlerarası yük treninde kullanılması halinde örneğin Ankara-İstanbul arasında 1 ton yükün taşıma maliyetinin 1 YTL'nin altına düşeceğini ifade etti.

YÜK VE YOLCU TRENİ DE YAPILACAK

Tekerlek çapı sadece 33 santimetre olan ve 100 yolcu taşıma kapasitesindeki vagonların 7 ton ağırlığında olduğunu ve akıllı motor sürücüleriyle donatıldığını anlatan Çelik, aracın geliştirilen program sayesinde makinistsiz olarak hareket edebildiğini, gerektiğinde bir sürücü tarafından da idare edilebileceğini belirtti. Çelik, şunları kaydetti:
“Her biri kendinden tahrikli vagonlar sayesinde diziye istendiği kadar vagon ekleyip çıkarmak mümkün olacak. Başlangıçta sadece kent içi metro ve banliyö treni olarak tasarlanan araçların sürüş ve güvenlik testleri tamamlandıktan sonra şehirlerarası yolcu ve yük treni için prototip çalışmaları Ocak 2008 tarihinden itibaren başlatılacak. Şehirlerarası yük ve yolcu trenleri yolcu ve yük gereksinimine göre 1 ila 100 vagon arasında seçilebilecek. Böylece ulaşım maliyetleri düşeceği gibi hizmet kalitesi de artacak.

Tasarımımızın dünyadaki mevcut teknolojilere göre bazı benzerliliklerinin olmasının yanı sıra birçok temel farklılıkları ve üstünlükleri de bulunmaktadır. Küçük tekerlek çapı, düz bandaj, hafif tasarım, paylaşımlı dinamik süspansiyon sistemi, bağımsız ve kontrollü tahrik sistemi, dinamik ve geri beslemeli fren sistemi, çok noktadan tahrik, yedeklemeli tahrik sistemi, düşük kesit, düşük maliyet, yerli üretim başlıca farklılıkları ve avantajları olarak sıralanabilir.”

YÜZDE 100 YERLİ

Aracın tasarım ve imalatının yüzde 100 yerli olduğunu kaydeden Çelik, şöyle devam etti:
“Ülkemizdeki düşük işçilik maliyetinden dolayı araç maliyetleri yurt dışı fiyatların en az birkaç katı altında olacak. Ayrıca yatırımın büyük bir oranının yurt içinde kalması, yan sanayinin gelişmesi, yeni iş olanaklarının sağlanması gibi sosyal getirileri de göz önünde bulundurulacak olursa, projenin ülke ekonomisine ve yaşam standardına getireceği katkı çok büyük olacaktır.”

Çelik, araçların, yüksek teknolojinin yanı sıra düşük maliyetleri nedeniyle en küçük kent merkezi için bile ekonomik ve uygun toplu ulaşım aracı olabileceğini belirtti.

Çelik, “İlk hedefimiz önümüzdeki yıldan itibaren başta Samsun-Çarşamba olmak üzere, demiryolu hattı mevcut olan ve hizmetten kaldırılan bölgelere uygun araçlar koyarak halka ekonomik, hızlı ve güvenli ulaşım hizmeti sunmak. 10 yıl içerisinde Türkiye'nin tamamında yerli trenlerin çalışması sağlanarak demiryolunun Türkiye genelinde yolcu ve yük taşıma payı en az birkaç kat artırılacak” diye konuştu.