Türk İnternet’i, Ulaknet

Türkiye'nin en büyük bilgi ağı, İnternet üzerinde TÜBİTAK tarafından kuruluyor. Üniversiteler, enstitüler ve bilim kuruluşları, Türkiye'nin İnternet'i ULAK-NET'le birbirine bağlanıyor. 1998'de tamamlanması planlanan projeyle bilgisayar kullanıcıları, onbinlerce bilgi ve belgeye yüksek kaliteyle ulaşabilecek.

TÜBİTAK, sessiz sedasız sürdürdüğü çalışmalarla, Türkiye'nin en büyük bilgi ağını kurdu. TÜBİTAK bünyesinde 1 Haziran 1996'da kurulan Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM), 61 üniversitenin 92 birimi ile TÜBİTAK'ın 7 enstitüsünü ULAK-NET aracılığıyla birbirine bağlıyor. 1998 yılı içinde bitmesi beklenen ULAK-NET bağlantıları tamamlandığında, bilgisayar kullanıcıları, ağ üzerinden üniversite ve TÜBİTAK'a ait 100 uca ulaşarak, bilgi alabilecekler. ULAKBİM Başkan Yardımcısı Erkan Tekman, bağlantılarının tamamlanması ve sistemin çalışmaya başlamasından sonra ‘uzaktan eğitim’e yönelik çalışmaların başlayacağını söyledi.

ULAK-NET

Kısa adı ULAK-NET olan Ulusal Akademik Ağ, Türk Telekom ve NETAŞ teknik ekiplerinin katkısıyla planlandı. Türkiye'nin 9 kentindeki 19 gelişmiş anahtarlama cihazını birbirine bağlayan yüksek hatlardan oluşan ULAK-NET, İstanbul-Ankara arasında saniyede 9 milyon byte geçirecek kapasiteye sahip. ULAK-NET'in kuruluşu için TÜBİTAK 1 milyon dolar (yaklaşık 204 milyar lira), Türk Telekom 7 milyon dolar (yaklaşık 1 trilyon 428 milyar lira) harcama yaptı. 29 Nisan 1997'de ilk uçları çalışmaya başlayan ULAK-NET, çok kısa bir süre sonra iletişim sorunları bulunan bir kaç bağlantı dışında tamamlanmış olacak. 1998 yılından itibaren üniversite olmayan araştırma geliştirme kuruluşlarının da ULAK-NET'e bağlanması için çalışmaların süreceğini belirten Tekman, ağın kuruluşunun ikinci fazında uç sayısının 1 kat artacağını söyledi. ULAK-NET'i 24 saat izleyecek olan ULAKBİM Elektronik Ağ Geliştirme Grubu, sorunlara hemen müdahale edecek.

ULUSAL BİLGİ MERKEZİ

Türkiye'nin en büyük bilimsel dergi kolleksiyonuna sahip YÖK Dokümantasyon Merkezi'nin işletimini de üstlenen ULAKBİM, 10 bine yakın derginin, 15 yılda toplanan 2 milyonun üzerinde sayısını kapsayan merkezle, kendi bünyesinde yayın tarama hizmetleri yapan TÜRDOK'u ‘Ulusal Bilgi Merkezi’ adı altında birleştirmek için de çalışmalarını sürdürüyor. Böylece, herhangi bir konuda araştırma yapanlar, yeniden yapılanma çalışmaları sürdürülen ulusal bilgi merkezini kullanarak, bilgi ve belgelere kısa sürede, kaliteli bir servisle ulaşabilecekler. İlk aşamada ULAK-NET üzerinden yayın tarama ve belge sağlama hizmeti verecek olan elektronik kütüphane uygulaması, Ulusal Bilgi Merkezi'nin temelini oluşturacak.

Uzaktan eğitime altyapı

ULAK-NET hizmetlerini öğrenci ve öğretim üyelerine sunmakta güçlük çeken 20 üniversiteye bilgisayar laboratuvarı kurduklarını anlatan ULAKBİM Başkan Yardımcısı Erkan Tekman, böylece İnternet ve ULAK-NET'e erişimin sağlanacağını söyledi. Bu çalışmaların, ‘uzaktan eğitim’ projelerine temel oluşturabileceğini anlattı.

Üniversitelere kurulan ve ‘Standart Donanım Paketi’ olarak adlandırılan bilgisayar laboratuvarları, Ulusal Bilgi Merkezi'nin hizmetlerine erişmeyi ve Java temelli yazılım geliştirilmesi konusunda eğitim verilmesini de sağlayacak. Tekman, ağ üzerinde işbirliği yapan bir yazılım geliştirme takımını kurmayı da planladıklarını söyledi.

Uzaktan eğitim konusunda Türkiye'de çeşitli çalışmalar sürdüğünü ve Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi'nin 1998 yılı içinde bürolarında, İnternet destekli video konferanslarla, bu konuya öncelik vermeyi hedeflediğini belirten Tekman, şunları anlattı:

‘‘Uzaktan eğitimin, bir uygulanışı tamamen sanal bir eğitim sistemi oluşturulmasıdır. Ancak, öğrencilerin okula gittiği ancak ödevlerini İnternet'ten aldıkları, kaynaklara bilgisayarla ulaştıkları, sınavlarını bilgisayar aracılığıyla gerçekleştirdikleri bir sistem de uzaktan eğitim kapsamına girer. ULAK-NET, her ikisine de altyapı oluşturuyor. TÜBİTAK ve ODTÜ'de bu konuda çalışmalar sürüyor. Ancak, uzaktan eğitimde içerik, teknoloji ve altyapıdan daha önemlidir. Düzgün içerik ve iyi bir pedagojik yapı oluşturamadığımız zaman sorunlar çıkıyor. ULAK-NET ve ULAKBİM'in erişebileceği teknik altyapı tüm gereksinimleri karşılayabiliyor.’’

ULAKBİM

Çağdaş bir bilgisayar ağının kurulması ve işletilmesi amacıyla kurulan ULAKBİM, daha sonra çalışmalarını ağ üzerinde paylaşılacak bilgi ve içeriğin oluşturulmasında yoğunlaştıracak. Tekman, ULAKBİM'in hizmetlerinin, bilgi kaynaklarının bilgisayar ağları üzerinde paylaşmaktan, bilgi teknolojileri kullanarak üretkenliklerini artırmak isteyen merkezlere danışmanlık yapmaya kadar geniş bir yelpazeye yayılacağını anlattı.

Ulusal bilgi sistem projeleri

ULAKBİM, özellikle akademik araştırmacıların gereksinim duyduğu ulusal veri tabanlarının geliştirilmesi ve güncelleştirilmesi konusunda da çalışıyor. Türkiye Tıp Ağı ve Bilgilendirme Projesi (Türk-TABİP), Ankara Hızlı Şehir Ağı Projesi (AHŞAP) ve Ankara Tıp Ağı Projesi (ATA), üzerinde çalışmaların sürdürüldüğü projelerden bazıları.

ULAKBİM, Ankara Tabipler Odası, Sağlık Bakanlığı, YÖK, Milli Eğitim Bakanlığı, Türki Cumhuriyetlerden Sorumlu Devlet Bakanlığı, KOSGEB, UNESCO Milli Komitesi, TÜBİTAK Genetik ve Moleküler Biyoloji Araştırma Enstitüsü'yle işbirliği olasılıkları da araştırılıyor.

Ayrıca yine ULAKBİM Elektronik Ağ Geliştirme Grubu Milli Eğitim Bakanlığı'nın ‘70 bin okula İnternet’ projesiyle Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu kararıyla başlatılan ‘Kamuya Açık İnternet Erişim Mekanları’ projelerinde de danışmanlık yapmaya hazırlanıyor.