Türk, Fransız ve İsrailliyim

2012 yılında düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçimlerine hazırlanan Fransa lideri Nicolas Sarkozy, önceki gün yapılan Senato seçimleriyle sarsıldı. Sarkozy’nin partisi, Fransız meclisinin ikinci kamarası olan Senato’da çoğunluğu, muhalefetteki sol partilere kaptırdı. “Sarkozy’nin yeni baş ağrısı” olarak değerlendirilen Senato seçimleri, Türk kökenli bir adaya da sandalye kazandırdı. Val de Marne kentinden Yeşiller Partisi (EELV) adayı olan Esther Benbassa’nın, yeni dönemde Fransa Senatosu’nun etkili isimlerinden biri olması bekleniyor. Seçilir seçilmez Hürriyet’e konuşan Benbassa, kendisini “Üç kimlikli” olarak tanımlıyor. İşte, 15 yaşına kadar doğduğu İstanbul’da, yaşayan, çok iyi Türkçe konuşabilen Benbassa’nın söyledikleri:
“Hâlâ Türkçe müzik dinliyorum, Türk yemekleri yapıyorum, kimi arkadaşlarımla Türkçe konuşuyorum. Kendimi hem Türk hem Fransız hem İsrailli olarak görüyorum. Benim için üç kimliğim de çok değerlidir. Üç ülkede de bana ayrım yapıldı; ama üçünde de çok değerli kazanımlarım oldu. Fransa’da aksanımdan ötürü hâlâ ayrımcılığa uğruyorum. Eğer yabancıysanız, çok ağır bedel ödüyorsunuz. Birşeyler elde etmeyi başarabilirseniz, bu güzel bir mücadele hikâyesine dönüşüyor.”
İsrail özür dilemeli
“İsrail ikinci bir “Masada” (*) yaşıyor. İsrail ile Türkiye arasında çok derin tarihsel ilişkiler var. Albert Einstein, 2’nci Dünya Savaşı’ndan önce İsmet İnönü’ye mektup yazıp, Yahudi bilim insanlarına Türkiye’nin sahip çıkmasını rica etti. Türkiye de birçok değerli insanı Nazilerden kurtardı. Şimdi tüm bunların unutulması beni üzüyor. İsrail özür dilemenin bir yolunu bulmalı. Diz çöküp af dilesinler demiyorum. Özür anlamına gelecek bir jest yapılmalı. Yoksa kendi kendisini tecrit edecek. İsrail bir gün yapayalnız kalacak.”
Çeke çeke ip kopar
“Türkiye bölgede iddialı olmak istiyor. Ama bunun hakkını verebilmek için, diplomasisini biraz daha yumuşatmalı. Çeke çeke ip kopar (Türkçe söylüyor)... Gerçi ben milliyetçi biri değilim ama, tıpkı İsrail konusunda olduğu gibi, Senato’da Türkiye ile ilgili gündeme ne gelirse gelsin, her zamankinden daha hassas olacağım. Türkiye’nin AB üyeliğini daha önce de destekledim, bugün de destekliyorum.”

Kurtuluş’ta büyüdü

27 Mart 1950’de İstanbul’da doğan Esther Benbassa, 15 yaşına kadar Kurtuluş semtinde yaşadı. Sefarad Yahudisi olan Benbassa, eğitim hayatını önce İsrail, ardından da Fransa’da sürdürdü. Osmanlı ve Fransa Yahudileri uzmanı Benbassa’nın bu ve benzer konularda 30’dan fazla kitabı bulunuyor. Bu eserlerden üçü, Türkçeye de çevrildi. Irkçılık ve yabancı düşmanlığıyla mücadele eden “Ayrımcılığa Karşı Ortak Tavır” sivil toplum örgütünü, eşi Jean-Christophe Attias’la birlikte yönetiyor.

* İsrail’in güneyinde Necef Çölü’nde yer alan kale. Tarihsel bir efsaneye göre, Romalılara yenilmeyi hazmedemeyen 960 Yahudi, Masada’da toplu olarak intihar etmişti.