Türk doktor ALS hastalarına umut oldu: Ölü hücreyi diriltti
Güncelleme Tarihi:
ABD’deki Northwestern Üniversitesi ALS Araştırma Merkezi’nin yöneticisi Doç. Dr. Hande Özdinler, hayvanlar üzerinde yaptığı çalışmada beyindeki ölü sinir hücrelerini 60 günlük tedaviyle canlandırdı. Özdinler, “İnsanlar üzerinde de olumlu sonuç alıp bu maddeyi ilaca dönüştürürsek, ALS hastaları sağlıklarına kavuşabilecek” dedi.
Doç. Dr. Hande Özdinler, 1996 yılında o zamanlar Güzel Sanatlar Fakültesi öğrencisi olan kardeşi Ömer Tunç Özdinler’i 23 yaşında ani bir beyin kanaması nedeniyle kaybetti. Kardeşinin ölümü üzerine nöroloji bilimine yönelen Hande Özdinler, aynı yıl ABD’ye giderek Northwestern Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. Bugün üniversitenin Beyin Motor Nöronları Araştırma Merkezi’nin yöneticisi olan Özdinler ve ekibinin yaptığı çalışmalar sonucunda ALS hastalığına çare olacak bir kimyasal madde bulundu. Özdinler ve ekibi, NU-9 isimli kimyasal maddeyle ölen motor nöronları, 60 günlük bir tedavi sonrasında sağlıklı nöronlar seviyesine getirmeyi başardı. Ekip, bu umut vaat eden madde üzerinde klinik deneylerin başlaması için şimdi ileri araştırmalara hazırlanıyor.
ŞU AN TEDAVİSİ YOK
Özdinler yürütülen çalışmanın önemini şu sözlerle anlatıyor: “Üst motor nöronları hareketleri başlatmaktan ve iletmekten sorumlu. Bunların hasar görmesi ALS’nin ilk evrelerinde ortaya çıkar. Üst motor nöronlarını sağlıklı hale getirmek, ALS ve diğer motor nöron hastalıkları için çok önemli. Şimdilik bu hastaların durumlarını düzeltecek herhangi bir tedavi seçeneği yok. Northwestern Üniversitesi kimya profesörü Richard B. Silverman ile yaptığımız çalışmada beyinde ölen nöronları iyileştiren bir kimyasal madde bulduk. NU-9 adını verdiğimiz bu kimyasal, hayvanlar üzerinde olumlu sonuç verdi, hem mitokondriye (hücrenin enerji santralı) hem de endoplasmik retikulum (hücrenin protein üreticisi) sağlığına kavuşmaya başladı ve böylece nöronlarda iyileşme görüldü. Üst motor nöronlarında hücre gövdesi genişledi ve sinir hücrelerinin uzantısı olan delikler kaybolmaya başladı. 60 günlük bir NU-9 tedavisinden sonra hastalıklı nöronlar sağlıklı kontrol nöronlarına benzemeye başladı. Klinik çalışmalara bir an önce geçmek istiyoruz, insan üzerinde de olumlu sonuç alınıp bu madde ilaca dönüştüğünde hedeflediğimiz gibi ALS hastalarının sağlıklarına kavuşmaya başlayacağını düşünüyoruz.”
'EN İYİ BULUŞ YAPAN' 10 BİLİM İNSANINDAN BİRİ
Boğaziçi Üniversite’sinde moleküler biyoloji okuduktan sonra yine Boğaziçi’nde genetik biyoteknoloji üzerine yüksek lisans yapan Hande Özdinler’in yaptığı bilimsel çalışmalar kendisine Harvard Center for Nervous System Repair (Harvard Sinir Sistemi Onarım Merkezi) ödülünü getirdi. Özdinler ayrıca 2015 yılında ‘International Innovation’ dergisi tarafından, ‘En İyi Buluş Yapan’ 10 bilim insanından biri olarak gösterildi.
ERKEK KARDEŞİ BEYİN KANAMASINDAN ÖLÜNCE...
Özdinler, tek kardeşi olan Ömer Tunç Özdinler’in 1996 yılında ani bir beyin kanaması sonucunda hayatını kaybetmesi üzerine ALS çalışmalarına yönelmiş. Beyin, beyin sapı, omurilik ve çevresel sinir sistemiyle kasların hastalıklarını inceleyen, cerrahi dışındaki tedavi uygulamalarını içeren tıp bilimi üzerine yoğunlaşmış.
ALS NEDİR?
ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) bir diğer adıyla motor nöron hastalığı, beyindeki ve omurilikteki hareket nöronlarının ölmesiyle kaslarda güçsüzlük olarak sonuçlanan bir hastalık. ALS, hastanın duygusal ya da zihinsel durumları üzerinde değil yalnızca fiziksel durumu üzerinde etkiler gösteriyor.