TTK'dan Hocalı katliamı için araştırma

Türk Tarih Kurumu, Azerbaycan Milli İlimler Akademisi, Tarih Enstitüsü ve Azerbaycan-Türkiye İşadamları Birliği'nce oluşturulan “Ermeni Meselesi Koordinasyon Kurulu”, Ankara'da toplandı.

TTK'da yapılan toplantının ardından, Prof. Dr. Halaçoğlu, Azerbaycan Tarih Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Yakup Mahmudov, Bakü Devlet Üniversitesi Tarih Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sani Hacıyev ile Azerbaycan-Türkiye İşadamları Birliği Başkanı Ahmet Erentok ve Cemal Yangın ile birlikte açıklama yaptı.

Bugünkü toplantının ardından bazı kararlar aldıklarını açıklayan Halaçoğlu, bunlar arasında Hocalı katliamı için bilimsel çalışma yapılmasının da bulunduğunu belirtti. Halaçoğlu, şunları kaydetti:

“1992'de gerçekleştirilen, hala canlı şahitleri bulunan, o dönemi yaşamış, hem basın mensubu olarak hem insan olarak ve eziyet görmüş insanların da içerisinde bulunduğu bir dönemde meydana gelmiş Hocalı katliamının gündeme getirilmesi ve hukuki yönde araştırılması ve bunun sivil toplum örgütleri aracılığıyla uluslararası mahkemeye taşınması konusunda her türlü bilimsel çalışmayı birlikte yapma kararı aldık.

Çünkü, bu konu canlı şahitleri bulunan ve 1948 soykırım sözleşmesinden sonra meydana gelmiş bir olaydır. Tıpkı Bosna-Hersek'te olduğu gibi bu konunun uluslararası mahkeme nezdinde değerlendirilmesinin doğru olduğu kanaatindeyiz. Zira parlamentoların bu konuları kabul etmesi, hiç bir zaman destekleyeceğimiz konular değildir. Çünkü bu konular parlamentoların görevi değildir.Dolayısıyla, biz tarih bilim adamları olarak böyle bir çalışma içerisine giriyoruz ki, o dönemde neler olduğunu ortaya koyacağız. Ancak, bunun soykırım olup olmadığına hukuk karar verecektir. Eldeki verilerle bu çalışma, uluslararası mahkemede sürdürülecektir.”

ERMENİ TERÖRÜ

Türkiye ve Azerbaycan'ın ortak meselelerinden birinin de “Ermeni terörizmi” olduğunu ifade eden Halaçoğlu, “Terörizm dediğimizde, bunu sadece son dönemde meydana gelen Karabağ meselesi, Hocalı katliamları olarak nitelendirmiyoruz. Türkiye Cumhuriyeti'nin diplomatları veya dışarıda görevli olan insanlarının Asala tarafından katledilmesi meselesini de bunun içerisinde değerlendiriyoruz” dedi.

Aynı şekilde 1914 yılı öncesi ve 1914-23 yılları arasındaki dönemleri de yine bunun içerisinde ele aldıklarını kaydeden Halaçoğlu, şöyle konuştu:

“O dönemde yapılmış, gerek Anadolu'da, gerekse Azerbaycan'da güney veya kuzey Azerbaycan'daki veya bugünkü Ermenistan olarak adlandırılan bölge ya da Gürcistan olarak adlandırılan bölgedeki Ermeni terörizmini de bunun içerisinde telakki ediyoruz. Bununla ilgili ortak arşiv çalışmaları başta olmak üzere, yüzey araştırmaları veya yine o döneme ait yerel tarih araştırmalarını da bunun içerisinde düşünüyoruz.

Nitekim, bu çerçeve içinde Azerbaycan'da özellikle belgeleri bulunan, Bakü'de 1918'de kurulmuş olan ve Ermenistan'la ilgili, onların yapmış olduğu katliamları araştıran, Azerbaycanlılar'ın dışında diğer ülke delegelerinden meydana gelmiş Olağanüstü Soruşturma Komisyonu'nun belgelerinin yayınlanmasını düşünüyoruz, bunları yayınlayacağız.”

Uluslararası nitelikteki bu komisyonun kararlarının ve raporlarının son derece önemli olduğunu vurgulayan Halaçoğlu, “Bunları dünya kamuoyuna sunma kararı aldık. Tabii ki, Doğu Anadolu, Nahçıvan, Zengezur ve Bakü'de meydana gelmiş, Ermenistan veya Erivan'da meydana gelmiş katliamlar da bu çerçevede araştırılacaktır” diye konuştu. 1914 öncesinde Erivan bölgesinin nüfusunun yüzde 85'inin Türk olduğuna Ermeni kayıtlarında da yer verildiğini aktaran Halaçoğlu, bugün orada ne kadar Türk kaldığının ve Karabağ savaşları sırasında ne kadar Azeri Türk'ünün sürgün edildiğinin de ele alınacağını söyledi. Halaçoğlu, ayrıca Hocalı katliamı ve bu konularda film, belgesel yapımı ve CD üretilmesi konularında da işbirliği yapacaklarını bildirdi.

BÜYÜK ERMENİSTAN İDDİALARI

Halaçoğlu, “Büyük Ermenistan” kurulması iddialarıyla ilgili de tarihi araştırmalar yapacaklarını belirterek, “Ermeniler'in yaşadığı coğrafyalar nereleridir, Ermeniler'in kendilerini Urartular'a ya da birtakım yerel hanlıklara bağlamış olmasını yine bilimsel olarak araştıracağız” dedi.

Burada arkeolojik kazılar başta olmak üzere her türlü araştırmayı yapacaklarını kaydeden Halaçoğlu, “Ayrıca, bölgedeki bugün Ermenistan'daki kültür varlıklarının durumu ortaya çıkarılacaktır. Türkler'e, Müslümanlar'a ait ne kadar kültür varlığı vardı, bugün ne kadarı mevcuttur, bunlar araştırılacaktır” diye konuştu.

Halaçoğlu, ayrıca karşılıklı öğretim görevlisi ve öğrenci değişimi yapılacağını, Bakü Üniversitesi'ne öğrenci gönderilmesi ya da Tarih Enstitüsü'nce sağlanacak Ermenice bilen bir bilim adamının TTK'da görevlendirilerek kurs vermesine yönelik çalışmalar yapılacağını kaydetti.

Halaçoğlu, bu toplantıların üç ayda bir yapılması ve çalışmalar için fon oluşturulmasını da kararlaştırdıklarını söyledi.

SIRBİSTAN İLE İLGİLİ KARAR

Halaçoğlu, Lahey Adalet Divanı'nın Sırbistan ile ilgili kararına ilişkin soru üzerine, bu konuda tam metni görmeden net yanıt vermenin yanlış olabileceğini söyledi.

Ancak Sırbistan hükümetinin bu katliamı önleyebilecekken önlemediği için sorumlu addedildiği yönündeki görüşleri hatırlatan Halaçoğlu, Osmanlı Devleti'nin ise 1915 döneminde tahkikat komisyonları, mahkemeler kurduğunu ve suçlu olarak görülenlerin cezalandırıldığını, Sırbistan'da ise böyle olmadığını belirtti.

Bu olayın, 1948 Soykırım Sözleşmesi'nin kabulünden sonra meydana geldiğini ve sözleşmede geriye dönük uygulama olmadığına ilişkin hükmün yer aldığını anımsatan Halaçoğlu, “Ayrıca, 1915'teki bir olayı 1948 veya 1995'teki olayla kıyaslamak doğru olmaz” dedi.