TSK'nın yurt dışı barış misyonları

Türk Silahlı Kuvvetleri, uluslararası harekat ve gözlem görevlerine aktif ÅŸekilde katılarak, sorunlu bölgelerdeki güvenliÄŸin ve barışın saÄŸlanmasına katkıda bulunuyor. KORE Uluslararası topluma askeri açıdan entegrasyonun ilk adımını 1950-1953 yılları arasındaki Kore Savaşı sırasında BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) gücüne katılarak atan Türkiye, savaÅŸ sonrasında da NATO'ya üye olarak, uluslararası askeri ortaklık gerçekleÅŸtirdi.      Türkiye, ''soÄŸuk savaÅŸ döneminin ardından kitlesel tehditlerin yerini belirsiz tehditlere'' bırakmasıyla birlikte Somali, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Kosova ve Afganistan'da patlak veren olaylara karşı oluÅŸturulan uluslararası barış güçlerinin içinde yer aldı.      SOMALÄ° Somali'deki gruplar arasında yaÅŸanan düşmanlığın durdurulması ve insani yardımlar için güvenli bir ortamın saÄŸlanması amacıyla, BM'nin 2 Ocak 1993-24 Åžubat 1994 tarihleri arasında gerçekleÅŸtirdiÄŸi ''Ãœmit Operasyonu''na 300 askerle katılan Türkiye, bir süre de barış gücünün komutanlığını yürüttü.     ARNAVUTLUK Daha sonra, BM Güvenlik Konseyi'nin Arnavutluk'a yapacağı yardımlarla ilgili karar doÄŸrultusunda Ä°talya liderliÄŸindeki çokuluslu güce katılan TSK, 20'si karargah personeli olmak üzere 779 askerden oluÅŸan bir deniz piyade taburuyla, Nisan 1997'den itibaren yardım faaliyetlerinde bulundu. Tiran ve ülkenin kuzey bölgesinde görev yapan Türk birliÄŸi, Arnavutluk'taki Türk vatandaÅŸlarının emniyetli bir ÅŸekilde tahliye edilmesinin ardından, 1 AÄŸustos 1997'de Türkiye'ye döndü.       BOSNA-HERSEK     Türkiye, Bosna-Hersek'teki olayların ardından da insani yardım harekatı için emniyetli bölgelerin tesisi ve korunması maksadıyla kurulan BM Koruma Kuvveti'nde (UNPROFOR) yer aldı.      TSK, 4 AÄŸustos 1993-31 Aralık 1995 tarihleri arasında 1400 askerden oluÅŸan bir alayla bölgede konuÅŸlanırken, Bosna-Hersek'te Dayton Barış AnlaÅŸması'nın uygulamaya konulmasıyla birlikte barış gücünü de takviye etti. Türk birliÄŸi, 20 Aralık 1995'te tugay seviyesinde IFOR'a katıldı. Türk tugayı, IFOR'un görevini 20 Aralık 1996'da tamamlamasının ardından tabur seviyesine indirilerek, SFOR'a tahsis edildi.      Bosna-Hersek'teki 1 Mekanize Türk taburu, Bosna-Hersek Türk Tabur Görev Kuvveti Komutanlığı adı altında 844 personeliyle Zenica'da barışın saÄŸlanması için görev yaparken, NATO'nun aldığı karar uyarınca bu birlikte 2003 Eylül'ünde personel ve malzeme indirimine gidildi.        Türk Deniz Kuvvetleri de Adriyatik Denizi'nde UNPROFOR ve IFOR paralelinde 13 Temmuz 1992-2 Ekim 1996 tarihleri arasında icra edilen ''Sharp Guard'' harekatına 2 firkateyn, akaryakıt gemileri ve mayın karşı tedbirleri gemileriyle katıldı. Bu görevde, 18 firkateynin yanı sıra 2 denizaltı, 4 akaryakıt gemisi ve yaklaşık 5 bin asker yer aldı.     Türkiye, Bosna-Hersek hava sahası üzerindeki uçuÅŸ yasağının uygulanması ve denetlenmesi amacıyla da bir F-16 filosunu 25 Nisan 1993'te bölgeye göndererek, rotasyon esasına göre 12 filo ile yaklaşık 2500 personel görevlendirdi.       KOSOVA KRÄ°ZÄ°      TSK, Kosova'da bir süre devam eden krizin silahlı çatışmaya dönüşmesi üzerine NATO'nun 24 Mart 1999 tarihinde hava harekatı baÅŸlatması nedeniyle, bu operasyona 10 adet F-16 uçağıyla destek verdi. Türk Hava Kuvvetleri, harekat süresince gece ve gündüz toplam 2 bin saatten fazla harekat uçuÅŸu gerçekleÅŸtirdi. Harekat kapsamında, 3 adet KC-135 tanker uçağını Ä°ncirlik'te, 8 adet F-16 uçağını da Bandırma'da hazır tutan Türkiye, Adriyatik'teki bir Türk firkateyni ile mayın avlama gemisini de harekatta görevlendirdi.      Türkiye, Kosova krizine çözüm bulunması ve NATO ile Yugoslavya Federal Cumhuriyeti arasında imzalanan barış anlaÅŸmasının uygulanması amacıyla oluÅŸturulan yaklaşık 42 bin kiÅŸilik güce de bir mekanize piyade taburuyla katıldı. NATO'nun Balkanlarda ulaşılan politik, askeri geliÅŸmeler çerçevesinde, Kosova'da icra ettiÄŸi barışı koruma harekatına katılan birliklerde kuvvet indirimine gitme kararı uyarınca Türkiye, geçen ay bu birliÄŸin malzeme ve personel sayısını azalttı.     Kosova'da görevli birliklerin ikmal yollarının emniyetini saÄŸlamak için bir birlik gönderen TSK, Arnavutluk'taki irtibat karargahının iç emniyetini saÄŸlamak üzere de bir askeri inzibat takımını, Makedonya'daki KFOR geri karargahının emniyetini saÄŸlamak için ise bir piyade takımını konuÅŸlandırdı.      AFOR Türkiye; Makedonya ve Arnavutluk'a yönelik mülteci akınlarının ardından, Arnavutluk'ta görevlendirilen AFOR'a 18 Mayıs-7 Eylül 1999 tarihleri arasında bir sahra hizmet bölüğüyle katıldı.      MAKEDONYA TSK, Makedonya'daki ''Zorunlu Hasat Operasyonu''na da çokuluslu tugay kapsamında görev almak üzere 27 AÄŸustos 2001'de bir bölük timiyle katıldı. Petrovac bölgesinde konuÅŸlanan birlik, 6 Ekim 2001'degörevini tamamlarken, TSK, Makedonya'daki uluslararası gözlemcilere destek saÄŸlamak maksadıyla 27 Eylül 2001'de baÅŸlayan ''Amber Fox'' harekatına 4 karargah personeli gönderdi.      AFGANÄ°STAN         Türkiye, son olarak ABD'deki terörist saldırılara karşı baÅŸlatılan ''Sürekli Özgürlük'' harekatına katılarak, dünya barışına verdiÄŸi önemi bir kez daha ispatladı.      Afganistan'da barışı saÄŸlamak üzere oluÅŸturulan Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti'nde (ISAF) 276 kiÅŸilik bir birlikle yer alan TSK, 20 Haziran 2002'de ISAF'ın 2. dönem kuvvet komutanlığını devraldı. Yaklaşık 1500 kiÅŸilik bir birliÄŸi Afganistan'a intikal ettiren TSK, 10 Åžubat 2003'e kadar Kabil ve çevresinde görev yaptı. EÄŸitim, saÄŸlık, ÅŸehir suyunun iyileÅŸtirilmesi, idari yönetimin desteklenmesi, altyapı ve tarım konularında sivil halkla beraber 175 projeye imza atan TSK, ISAF komutanlığı süresince de Kabil Hava Meydan Komutanlığı görevini yürüttü.      Afgan Milli Muhafız Taburu'na 10 hafta süreli tekamül eÄŸitimi veren TSK, Afgan bakan ve üst düzey devlet personelinin korumasını yapacak 794 korumanın eÄŸitimi ile 175 bin adet çeÅŸitli mühimmatın imhasını da baÅŸarıyla gerçekleÅŸtirdi. TSK, halen ISAF bünyesinde bir bölük kadar askerle Kabil'deki uluslararası yardım kuvvetinde görev alıyor.       BM ASKERÄ° GÖZLEM MÄ°SYONLARI      Türk Silahlı Kuvvetleri, barış harekatlarının yanı sıra BM çerçevesinde de birçok askeri gözlem görevi yerine getirdi.      Bosna-Hersek'ten DoÄŸu Timor'a kadar 5 hassas bölgede BM adına askeri gözlem misyonunda bulunan Türkiye, Gürcistan'da AGÄ°T, Batı Åžeria'da da Ä°srail ve Filistin adına barışın sürdürülebilmesi için 30 kadar personelle çalışıyor.      Türkiye, BM kapsamındaki ilk gözlem görevini Ä°ran-Irak savaşının ardından AÄŸustos 1988-Mayıs 1991 tarihleri arasında birliklerin geri çekilme faaliyetlerini 10'ar gözlemciyle izleyerek gerçekleÅŸtirdi. Daha sonra, UNIKOM bünyesinde Irak-Kuveyt sınırı ile Abdullah Körfezi'nde görev alan TSK, 21 Mayıs 1991'den bu yana bölgede 63 personel görevlendirdi. Türkiye, Kuveyt'te halen 6 subayla gözlem görevini yerine getiriyor.       GÃœRCÄ°STAN-ABHAZYA     Gürcistan-Abhazya arasındaki ateÅŸkes anlaÅŸmasının uygulanmasını kontrol etmek üzere ise UNOMIG kapsamında 15 Ekim 1994 tarihinden itibaren 64 personel görevlendiren TSK, ihlalleri BM Genel SekreterliÄŸi'ne bildirmek üzere 5 Türk gözlemciyi bölgede bulunduruyor.      Rusya Federasyonu'nun Çeçenistan'a yönelik harekatının ardından baÅŸlayan mülteci akınını kontrol etmek üzere Gürcistan sınırında oluÅŸturulan AGÄ°T gözlemci misyonuna 20 Åžubat 2000'de 1 gözlemciyle katılan TSK, bölgedeki askeri gözlemci sayısını 7 Nisan 2002'den itibaren 2'ye çıkardı.       EL-HALÄ°L     Türkiye, Batı Åžeria'daki El-Halil ÅŸehrini Ä°srail kuvvetlerinin boÅŸaltarak Filistin yönetimine devrini izlemek ve rapor etmek üzere kurulan Geçici Uluslararası Mevcudiyet'e de 1 Åžubat 1997'den itibaren katılırken, bölgede halen 12 Türk personel görev yapıyor.       DOÄžU TÄ°MOR     DoÄŸu Timor'daki askeri gözlemciler grubuna ise 1 Åžubat 2000'de dahil olan Türkiye, bugüne kadar 4 subay görevlendirdiÄŸi bölgede, 2 personelle güvenlik ve istikrarın saÄŸlanması faaliyetlerini izliyor.      Türkiye, askeri gözlem görevlerinin yanı sıra askeri danışma görevlerini de yürütüyor. TSK, BM Bosna-Hersek Misyonu (UNMIBH) çerçevesinde oluÅŸturulan askeri danışma timinde, 8 Ocak 2001'ten itibaren 1 Türk subayı, Bosna-Hersek'te konuÅŸlanan Uluslararası Polis Gücü'nde (IPTF) de 2 jandarma subayıyla görev yapıyor.Â