TSH nedir?

Boynun ön tarafında, gırtlağın hemen önünde yer alan bir iç salgı bezidir. Tiroid bezi tiroid hormonu salgılamaktadır.Tiroid hormonu vücudumuzda, büyüme, gelişme, enerji oluşumu ve enerji kullanımı, vücut ısısının sağlanması ve devamlılığı, her türlü metabolizmamız, diğer hormanlarımızın üst düzeyde etkileri ve enzimlerin normal işlevleri için olmazsa olmazlardandır.

TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon)

TSH, tiroidin morfolojisini ve fonksiyonunu etkileyen bir hormondur. TSH hipofizin anteromedial  bölgesinden pulsatil olarak diurnal varyasyon ile salgılanır. Bu sabahın erken saatleri ve akşamın geç saatlerinde pik, gün ortası ve akşamın erken saatlerinde düşük TSH konsantrasyonlarına yol açan bir durumdur. Bu değişkenlikler TSH ölçümlerinde normal dışı değerlere neden olmazlar. Tiroid bezinde hormon üretimi, tiroid bezine iod alımı ve tiroid bezinin büyümesi, TSH’nın tiroid bezi üzerindeki etkilerine bağlıdır. Dolaşımdaki tiroid hormon düzeylerindeki bir değişikliğe TSH salınımı azalarak veya artarak yanıt verir ve bazal tiroid hormon düzeylerinin korunmasına çalışır. TRH  direkt olarak TSH salgılayıcı hücreler üzerine etkilidir ve ötiroid durumun korunmasında önemli bir rol üstlenir. Dopamin ve somatostatin gibi nörotransmitterlerin TSH baskılayıcı etkileri bulunmaktadır. Birçok ilaç da tiroid hormon kaskatını etkileyebilmektedir. Kortikosteroidler TSH salınımını baskılarken, amiodaron tiroid hormon üretiminde azalma veya artışa neden olabilmektedir. İod içeren bazı astım preparatları, kontrast ajanlar ve ekspektoranlar da tiroid fonksiyonları üzerinde etki gösterebilirler.

Bir yandan tirositlerin gelişmesini kontrol ederken; diğer yandan tirositlerde tiroid peroksidaz ve tiroglobulin yapımını, tiroglobulin proteolizisini, iyodun tutulmasını ve organifikasyonunu, iyodotirozinler, triiyodotironin ve hormonlarının sentez ve salınmasını kontrol etmektedir. Tiroglobulindeki tirozin kalıntılarının iyodinasyonu sonucu oluşan ve genel metabolik aktivitenin denetlenmesinde rol alan T3 (Triiodotironin) ve T4 (Tiroksin veya Tetraiyodotironin)‘ün, tüm bu fonksiyonları TSH’nin tirosit membranındaki TSH reseptörüne bağlanması sonucu ortaya çıkmaktadır. T3 ve T4'ün total ve serbest formlarının dolaşımdaki düzeylerinin düşmesi, tiroid bezinin uyarılması sonucu TSH salınımını artırmaktadır

TSH testi neden yapılır?

• Tiroid bezinin normal çalışıp çalışmadığının belirlenmesi için,
• Kilo alımı, soğuğa dayanamama, kabızlık, saç dökülmesi gibi belirtilere yol açan, tiroid bezinin az çalıştığı durumlarda,
• Uyku problemleri, titreme, terleme, kalp çarpıntısı, kilo kaybı gibi belirtilere yol açan, tiroid bezinin fazla çalıştığı durumlarda,
• Tiroid bezi az çalıştığı için tiroid ilacı alanlarda tedavi sürecinin ve gelişiminin izlenmesi,
• Tiroid bezi çok çalıştığı için tedavi alan kişilerde tedavinin izlenmesinde,
• Doğuştan tiroid bezi az çalışıp çalışmadığının belirlenmesinde TSH testi istenir.

TSH testinin sonucunda çıkan düşük değerler tiroid bezinin fazla çalıştığını, tiroid bezi az çalışan kişide tiroid ilacını fazla miktarda aldığını, hipofiz bezinde TSH yapımını engelleyen bir durum olduğunu, hamileliğin ilk 3 ayında olabileceğini gösterir. Testin sonucunda çıkan yüksek değerler ise tiroid bezinin az çalıştığını, hipofiz bezi tümörlerini, tiroid bezi az çalışan kişide tiroid ilacını yeterli miktarda almadığını, tiroid bezi çok çalışan kişide ise tiroid ilacını fazla miktarda aldığını göstermektedir.

Testin sonucunu etkileyen faktörler nelerdir?

• Stres,
• Kortikosteroid, levodopa, heparin, dopamin veya lityum gibi ilaçların kullanılması,
• Radyoaktif madde veya iyot kullanılarak çekilen bir röntgen,
• Uzun süren bir hastalık geçiriyor olmak.

Tiroid hormon düzeyi için ilaç ayarlaması yapılan kişilerde etkiyi görebilmek için en az 1 ay beklendikten sonra TSH ölçümü yenilenmelidir. Test sonuçlarınız mutlaka doktorunuz tarafından değerlendirilmelidir.