Tropical Medicane (tropikal depresyon) kasırgası nedir? Kasırga nasıl oluşur?

ABD’de sıkça görülen Tropical Medicane (tropikal depresyon) olarak adlandırılan kasırga bu kez Türkiye gündeminde. Bazı noktalarda 150 KM hızı aşması beklenen Tropical Medicane kasırgası, özellikle kıyı kesimlerde ciddi etkiler oluşturabilecek. Rüzgar ve yağışlarla beraber metrelerce yükseklikte dalgalar da bekleniyor. İAkdeniz üzerinde oluşan bu kasırgaların adı "Mediterranean" ve "hurricanes" kelimelerin birleşiminden oluşuyor. Tropical Medicane adı verilen bu kasırgalar Akdeniz'in orta kesimlerinde etkili olurken, ilk defa yurdumuzu ciddi boyutta etkilemesi bekleniyor.

KASIRGA NEDİR?

Kasırga ya da tropikal siklon, büyük çaplı ve çok şiddetli Beaufort ölçeğine göre saatte 118 km'den fazla hızla ve dönerek esen tropik rüzgâr. Doğu Büyük Okyanus ve Güney Atlantik hariç subtropikal ve tropikal iklim kuşağındaki bütün sıcak denizlerde sık sık meydana gelir. Ağustos, Eylül aylarında Antiller'de görülür.

KASIRGA NASIL OLUŞUR?

Kasırgalar, suların ılık (27°) C, havanın nemli olduğu ve birleşen ekvator rüzgarlarının bulunduğu tropik bölgelerde olur. Atlantik kasırgalarının çoğu Afrika'nın batı sahillerinde gökgürültülü fırtına ile başlayıp ılık tropik okyanus sularına doğru hareket eder. Bu gökgürültülü fırtına üç aşamada kasırgaya dönüşür:

Tropik alçak basınç - dönen bulutlar ve yağmur, rüzgarın hızı saatte 38 milin altında.
Tropik fırtına - saatte 39 ile 74 mil arası esen rüzgar.
Kasırga - hızı saatte 74'ten büyük olan rüzgarlar.

Gökgürültülü fırtınanın bir kasırgaya dönüşmesi birkaç saat ile birkaç gün arasında değişir. Kasırgaların oluşma nedenleri hala tam olarak bilinmese de, kasırga oluşumunda şu üç olayın gerçekleşmesi gerek:

Ilık nemli okyanus havasının sürekli buharlaşma-yoğuşma döngüsünde olması
Yüzeyde birleşen güçlü rüzgar örüntüsü, yüksek yerlerde hızı değişmeyen rüzgarlar.
Yüzey ile yüksek yerlerdeki hava basıncı (basınç gradyanı) arasında bir farklılık olması.

Okyanus yüzeyindeki ılık ve nemli hava hızla yükselmeye başlar. Bu ılık hava yükseldikçe, içindeki su buharı da yoğunlaşarak fırtına bulutları ve yağmur damlaları oluşturur. Yoğunlaşma, gizli yoğuşma ısısı denen bir ısı salar. Bu gizli ısı yukarıdaki havayı ısıtır ve yükselmesine neden olur. Yükselen havanın yerini aşağıdan gelen ılık ve nemli okyanus havası doldurur. Bu döngü, gelişmekte olan fırtına bölgesine aşağıdaki okyanustan daha çok rutubetli hava çeker ve sürekli olarak sıcak havayı yüzeyden atmosfere doğru hareket ettirir. Yüzeyden gelen ısı değişimi, bir merkez etrafında dönen bir örüntü yaratır. Bu döngü, lavabo deliğinden aşağı akan suyun döngüsüne benzer.