Trablusgarp Savaşı hakkında kısaca bilgi - Trablusgarp Savaşı tarihi, nedenleri ve sonuçları

Trablusgarp Savaşı Osmanlı Devleti ile İtalya Krallığı arasında 1911-1912 yılları arasında gerçekleşmiş bir savaştır.

Trablusgarp Savaşı Tarihi

İtalya 28 Eylül 1911 tarihinde Osmanlı Devleti’ne nota verdi. Bu nota bir nevi işgalin bahanesiydi. Osmanlı Devleti ise söz konusu notaya cevap vermekte gecikmedi. Fakat niyeti baştan belli olan İtalya çoktan seferberlik hazırlıklarını tamamlamıştı. 29 Eylül 1911’de ise, İtalya Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.

Trablusgarp Savaşı'nın Özeti

İtalya siyasi birliğini çok geç tamamlamış ve de hızla gelişen sanayisi için hammadde arayışına girmiştir. 16. yüzyılda başlayan sömürgecilik yarışını da kaçıran İtalya, siyasi birliğini sağladıktan sonra sahneye çıkmıştır. Konumu itibariyle Trablusgarp’a yakın konumda olması da savaşın oluşmasındaki etmenlerdendir. Osmanlı’nın eski gücünde olmaması ve Trablusgarp'ı koruyamaması ise savaşın başlamasında önemli bir rol oynamıştır.

Osmanlı Devleti ile İtalya Trablusgarp Savaşı'yla karşı karşıya geldi. 1911-1912 yılları arasında gerçekleşmiş olan bu savaş aynı zamanda Mustafa Kemal Atatürk'ün de ilk savaşıdır. Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp bölgesini İtalya'ya bırakmak istememesiyle İtalyan donanması işgallerini sürdürmüştür. On iki Ada ve Rodos'u da işgal eden İtalya, savaşın bir an önce bitmesi için Osmanlı Devleti'ni barışa zorlamıştır.

Osmanlı Devleti, diğer yandan Balkan Savaşları'nın başlaması üzerine bir barış antlaşması imzalayarak Trablusgarp'taki tüm subaylarını geri çağırmıştır. Trablusgarp Savaşı'nı sona erdiren antlaşma, Uşi Antlaşması olarak bilinmektedir.

Uşi Antlaşması 18 Ekim 1912'de imzalanmıştır. Antlaşmaya göre;

 - Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya verilecektir.

 - Rodos ve On İki Ada Balkan Savaşları'nın bitimine kadar geçici olarak İtalya'ya bırakılacaktır.

 - Trablusgarp ve Bingazi'de bulunan Müslümanlar dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı olacaktır.

 - İtalya kapitülasyonların kaldırılması hususunda Osmanlı Devleti'ne yardımcı olacaktır.

Trablusgarp Savaşı'nın Önemi

Mustafa Kemal ile Enver Paşa gibi gönüllülerin bu savaşta elde ettikleri başarılara rağmen Osmanlı Devleti bu savaşta zarar görmüştür. Çünkü Ekim 1912’de Balkan Savaşları’nın başlaması Osmanlı Devleti’ni Trablusgarp ve Bingazi’den çekilmeye zorlamıştır. İçinde bulunulan süreç Osmanlı Devleti'ni Uşi Antlaşması’nı imzalamaya mecbur bırakmıştır. Uşi Antlaşması sonucunda Trablusgarp ve Bingazi ile On İki Ada İtalya’nın kontrolüne geçmiştir.

Trablusgarp Savaşı ile Uşi Antlaşması son dönemlerini yaşamakta olan ve Avrupa tarafından, "Hasta Adam" olarak nitelendirilen Osmanlı Devleti’ni daha da yıpratmıştır. Trablusgarp Savaşı Osmanlı Devleti'nin yalnızca askerî açıdan değil, aynı zamanda diplomatik açıdan da zayıflayarak başarısız duruma düştüğünü göstermiştir. Bazı kaynaklarda Trablusgarp Savaşı; "cephede kazanılmış savaşın, masa başında kaybedilmesi" olarak nitelendirilmektedir.

Trablusgarp Savaşı'nın Nedenleri ve Sonuçları

Trablusgarp Savaşı'nın nedenleri kısaca şu şekilde açıklanabilir:

Nedenleri

 - İtalya'nın sömürgecilik faaliyetlerine başlayarak, ham madde ve de pazar araması.

 - Trablusgarp'ın İtalya'ya çok yakın konumda olması.

 - İtalya'nın Trablusgarp'ta Hristiyanlara kötü davranıldığını iddia etmesi.

 - Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp ile kara bağlantısının olmaması.

 - Osmanlı Devleti'nin donanmasının yetersiz olması.

 - Büyük devletlerin İtalya'yı yanlarına çekmek istemesi.

Trablusgarp Savaşı'nın sonuçları da kısaca şu şekilde açıklanabilir:

Sonuçları

 - Osmanlı Devleti Kuzey Afrika'da bulunan son toprak parçasını da kaybetmiştir.

 - On İki Ada'nın Yunanistan tarafından işgal edilme ihtimaline karşılık On İki Ada İtalya'ya geçici olarak bırakılmıştır.

 - Osmanlı Devleti halifeliğin gücünü kullanarak bölge halkıyla dinî ve de kültürel bağlarını sürdürmek istemiştir.

 - Trablusgarp Savaşı uçağın ilk kullanıldığı savaş olarak da tarihte yerini almıştır.

 - Trablusgarp Savaşı Mustafa Kemal'in ilk savaşıdır. Savaş sonucunda Mustafa Kemal binbaşılığa yükseltilmiştir.