Torunlar ve Cebrail’e okunan Kuran-ı Kerim

Hz. Muhammed’in “Ramazan orucunun farz olduğuna inanarak ve karşılığını da yalnız Allah’tan umarak orucunu tutan kişinin geçmiş günahları bağışlanır” müjdesinin gerçekleşeceği bağışlanma dönemi. Kur’an’ı Kerim’in nüzulünün başladığı; ilk vahyin gerçekleştiği ve “Bin aydan daha hayırlı” olduğu vurgulanan “Şeref” yani Kadir Gecesi’nin bulunduğu on bir ayın sultanı.
Bilinmeyenlere
kapı aralayacağız
Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından nüzulün 1400’üncü yıldönümünü nedeniyle “Kuran Yılı” ilan ettiği 2010 yılının bu ramazan ayında bizler de Türkiye’nin Diyanet ve İlahiyat birikimini yansıtmaya çalıştığımız metinlerimizle karşınızda olacağız.
Örneğin, Allah’a her yakarışınızda ilk kullandığınız ancak indiriliş nedenini bugüne kadar bilmediğiniz bir ayetin aslında “Kalp gözü kapalı olanlarla” ilgili olduğunu ya da “Koşan Atlar” imgesinin Kuran-ı Kerim’deki yerini, sizlere paylaşacağız. Hz. Muhammed’in hayatının yalnızca ilgilenenlerin bildiği ayrıntılarına kapı aralayacağız. Bu duygu ve düşünceyle dayanışma içinde geçecek, iyi ve keyifli ramazanlar diliyoruz.

HZ. MUHAMMED’e ilk vahiydir; “Rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla. Yaratan rabbinin adıyla oku (ikra)! O, insanı alakdan (asılıp tutunan zigottan) yaratmıştır. Oku! Kalemle (yazmayı) öğreten rabbin, insana bilmediğini öğreten rabbin sonsuz kerem sahibidir” ayetlerinin Cebrail tarafından kendisine iletildiğinde zaman içinde “Nur” adını alacak dağın Hira mağarasındaydı.
Pazar, pazartesiye
dönmektedir
Ramazan ayının 27’nci gecesidir; rivayetlere göre pazar, pazartesiyle dönmektedir. Alak Suresi’nin “Oku” emriyle özetlenen ilk beş ayetin vahyiyle, 40 yaşındaki Hz. Muhammed’in peygamberliği başlar. Hz. Ayşe’ye dayandırılan bilgiye göre, bu kutsal başlangıçtan hemen önce, Cebrail ile Hz. Muhammed arasında şu diyalog geçer:
Okuma bilmem
“Melek bana ‘okumamı’ emretti; okuma bilmediğimi söyledim. Beni kollarının arasına alıp kuvvetle sıktı; sonra ‘Oku!’ dedi. Ben yine, ‘Okuma bilmem’ dedim. Beni tekrar kollarının arasına aldı, kuvvetle sıktı ve ‘Oku!’ diye tekrar etti. Ben yine ‘Okuma bilmem’ dedim.
Üç defa kollarının
arasına aldı
Üçüncü defa kollarının arasına alıp daha kuvvetlice sıktıktan sonra bıraktı; ‘Yaratan rabbinin adıyla oku! O, insanı alakdan yaratmıştır. Oku! Kalemle (yazmayı) öğreten rabbin, insana bilmediğini öğreten rabbin sonsuz kerem sahibidir’ dedi, o sözleri tekrarladım ve melek gitti.” Etkisini “Sanki kelimeler kalbime yazılmıştı” sözleriyle anlatacağı ilk vahyin ardından hemen mağaradan uzaklaştı.
Cebrail’e okunan Kuran
Hz. Muhammed’in peygamberliğini başlatan ayetlerin indiği ve sonrasında “Kadir” ismini alacak bu Ramazan gecesi, İslam tarihinde bir geleneğin de başlamasına neden olur.
Güvenilir hadis kaynaklarına göre ramazan ayı, Hz. Muhammed’in o ana kadar inen tüm sureleri Cebrail’e okuduğu aya da dönüşür; Hz. Muhammed’in son ramazanın da ise bu gelenek, iki kere tekrar edilir.
Mukabele geleneği
Mukabele adı verilen bu gelenek, “Toplam 30 cüzden oluşan Kur’an-ı Kerim’in her gün bir cüzünün okuması” anlamına geliyor. Ve ülkemizde olduğu gibi tüm Müslüman coğrafyasında Ramazanın en kutsal faaliyetlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Torunlara sofra kurulur
Küçüklüğümüzde, çalışmıyorlarsa annelerimizin ama daha çok anneanne ya da babaannelerimizin dönüşlerini beklediğimiz mukabelelerin tarihi budur; mukabeleden dönülür ve öğleye kadar tuttukları oruçlarını açacak torunlar için sofralar kurulur.

Sorular ve yanıtları

DİN İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı’ndan:
Soru: Yatmadan önce yediği yemekle oruç tutmaya niyet eden kişi, gece uyandığında henüz imsak vakti girmeden yeniden yemek yiyebilir mi?
Yanıt: “İmsak”, sabah namazının giriş ve orucun başlangıç vaktini ifade eder. Oruç tutacak kişinin bu andan itibaren yeme içmeye son vermesi gerekir. Dolayısıyla yatmadan önce yenen yemekle oruç tutmaya niyet eden kişi, geceleyin uyandığında imsak vaktine kadar yeniden yemek yiyebilir.

Surelere isim veren ayetler

Tarık Suresi: Mushaf’taki sıralamada 86’ncı, iniş sırasına göre 36’ncı olan 17 ayetlik sure, ismini ilk ayette geçen ve “Yıldız” anlamına gelen “Tarık” sözcüğünden almıştır:
“Göğe ve gece çakıp görünene (Tarık) andolsun. O, gece çakıp görünen nedir bilir misin? O, (ışığıyla karanlığı) delen yıldızdır. Hiçbir kimse yoktur ki, üzerinde koruyucu bulunmasın. Öyleyse insan neden yaratıldığına bir baksın...”

Ramazan Sözlüğü

CÜZ: Sözlükte “parça, pay, hisse ve bölüm” anlamına gelir ve Kuran’ın otuza bölünmüş parçalarından her birine denir. Kuran 600 sayfadır. Her yirmi sayfa bir cüz sayılmış, böylece Kuran 30 cüz’e bölünmüştür. Kuran’da her cüz, ilk sayfasında cüz 1, cüz 2, diye bir şekil içine yazılarak işaretlenmiştir. Kuran’ı cüzlere bölmek, okuma ve ezberleme konusunda kolaylık ve takibi sağlamak amacıyla yapılmıştır. (Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Kavramlar Sözlüğü)
SALAVAT: Hz. Peygamber için okunan ve Allah’ın rahmet ve selamının O’nun üzerine olması dileğini dile getiren dualara denir. Salavât, salât kelimesinin çoğuludur ve genellikle “Allahümme salli...” diye başlar. Kuran’da “Allah ve melekleri şüphesiz Peygambere salat ediyorlar. (O halde) ey îmân etmiş olanlar, siz de onu kutsayın (salavât getirin) ve tam bir teslimiyetle selâm verin (kendinizi O’nun rehberliğine teslim edin” (Ahzâb, 33/56.) buyrulmaktadır. (Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Kavramlar Sözlüğü.)

Mekke’de saat denemesi

DIŞ HABERLER
SUUDİ Arabistanlı yetkililer, Müslümanlar’ın saatini Mekke’ye göre ayarlamaları için dünyanın en büyük saatini geliştirdi. 4 taraflı saat, yarından itibaren denenmeye başlanacak ve 3 haftalık denemenin ardından hizmete başlayacak. Bazı kısımlarında altın kaplama kullanılan saatin her yönü 46 metre genişliğinde, boyu da 601 metre uzunluğunda. Saat, dünyanın ikinci en uzun yapısı olacak. Devasa saatin, İslam dünyası tarafından başvurulacak bir ‘Mekke Saati’ uygulaması başlatması bekleniyor.

Hırka-i Şerif vitrine çıktı

İSTANBUL İl Müftüsü Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı, Hırka-i Şerif’in Ramazan ayının 10’uncu günü olan 20 Ağustos’ta ziyarete açılacağını bildirdi. Çağrıcı, Hırka-i Şerif Camisi’nin avlusunda düzenlediği basın toplantısında, Hazreti Muhammed’in Veysel Karani’ye hediye ettiği Hırka-i Şerif ile onun muhafaza edildiği Hırka-i Şerif Camisi’nin restorasyon ve konservasyon çalışmalarının tamamlandığı kaydetti. Çağrıcı, Hırka-i Şerif’in bundan böyle kutu içinde değil bir vitrinde sergileneceği belirtti. ? A.A