Toprak suya hasret

Yağışların, geride bırakılan 3 ay boyunca mevsim normallerinin altında kalması ve hava sıcaklıklarının yükselmesi, Türkiye genelinde barajları kritik seviyeye indirirken, çiftçide de kuraklığın devam edeceği endişesi yarattı. Su seviyesinin kritik sınırlara indiği barajlarda, hava koşullarının aynen devam etmesi halinde önümüzdeki günlerde enerji ve içmesuyu problemleri yaşanmaya başlanmasından korkuluyor.

Bursa Ziraat Odası Başkanı Fuat Sarı, Türkiye'nin karşı karşıya kaldığı ''kuraklık'' tehlikesinin endişe verici olduğunu söyledi. Sarı, yağışların mevsim normallerinin altında seyretmesinin devam etmesi halinde Bursa bölgesinde sebze ve meyve üretimi yapan çiftçinin zor durumda kalacağını ifade etti. Sarı, kuraklığın yaşanması durumunda, bölgelerinde alternatif tarımın da yapılamayacağını kaydetti. Balıkesir Ziraat Odası Başkanı Sami Sözat, çiftçileri fazla su isteyen ürünleri ekmemeleri konusunda uyardıklarını söyledi.

Adapazarı Zirat Odası Başkanı Hikmet Karabayır, hava sıcaklığının mevsim normalleri üzerinde olmasının meyveciliğe zarar vereceğini belirterek ''Meyve ağaçlarının erken çiçek açması ve sonrasında yağacak bahar yağmurlarıyla meyve tomurcuklarının zarar göreceğini'' söyledi. Karabayır, ''Nehir ve akarsular üzerine sık aralıklarla regülatörler yapılması, sulamanın damla su tekniği ile yapılarak tasarruf sağlanması, doğal su kaynaklarına kılcal yan damarlar açılarak arazilere su verilmesi'' önerilerinde bulundu.

Adana'da son 10 yılın en kurak dönemi

Meteroloji verilerine göre, Adana'da son 70 yılın, Kayseri ve çevresinde ise son 10 yılın en kurak dönemleri yaşanıyor. 2000 yılınınOcak ayında Adana'da metrekareye 93.6 kilogram yağış düşerken, bu yılın aynı döneminde bu rakam 8.6 kilograma düştü. Son 3 ayda metrekareye düşen yağış miktarı geçen yılların ortalamasının 3'te birine dahi ulaşamadı. Kayseri Meteoroloji Bölge Müdürü Ziya Çolak, kentte Ocak ayı uzun yıllar ortalaması yağış miktarının metrekarede 35.2 kilogram olduğunu,geçen yıl aynı dönemde metrekareye 55.3 kilogram yağış düşerken, bu yıl sadece 0.9 kilogram yağış ölçüldüğünü bildirdi. Çolak, istatistiklere göre Kayseri'nin Ocak 2001'de sıcaklık rekoru kırdığını, ilk kez bu ay sıcaklığın 18 dereceye yükseldiğini bildirdi.

Mersin Meteoroloji Müdürlüğü yetkilileri, 2001 yılında hiçbir dönemde olmadığı kadar kuraklık görüldüğünü belirterek, geçen yıl metrekareye 179.3 kilogram yağış düşerken, son 2 ayda toplam 24.6 kilogram yağış tespit edildiğini belirttiler.

Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki illerde de genel olarak son 10 yıldaki yağış oranı, normal yağış oranının altında gerçekleşti. 1989 yılından itibaren bölgedeki yağış miktarı metrekareye 420 milimetre olması gerekirken sadece 1992 yılında 420 milimetre yağış kaydedilmiş, diğer illerde ise bu oran aşağı seviyelerde olduğu kaydediliyor.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde son 20 gündür yağış kaydedilmezken, Antalya'ya, Ocak-Şubat 2001 döneminde, Anadolu'nun yıllık yağış ortalamasının iki katı kadar yağış düştü.

Kuraklık ilk olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki barajlardan Dicle Barajı'nı etkiledi. Bu barajda yaklaşık 3 aydır su seviyesinin azalması nedeniyle enerji üretimine ara verildi. Dicle Barajı'nda olması gereken su kodu 710'dan 683.50'ye düşerken yetkililer, kodun 690'ın altına indiği dönemden bu yana enerji üretimine ara verildiğinibildirdiler. Keban Barajı'nın 845 olması gereken su kodu 820.50'ye düştü. Yetkililer, bu barajda kodun 820'ye inmesi durumunda üretimin tamamen duracağını söylediler.

Karakaya Barajı'nda da 692 olması gereken su kodu 675.30'a düşmüş durumda. Bu barajda kodun 670'e inmesi durumunda üretim yapılmayacak. Kralkızı Barajı'nda ise 815 olması gereken su kodu şu anda 781.40 kodunda bulunuyor. Su kodu seviyesinin 762'ye inmesi durumunda üretim duracak.

Öte yandan yetkililer, bölgede sulama ve hayvanların su içmesi içinoluşturulan göletlerin büyük bölümünün kuruduğunu bildirdiler. Kuraklık yeraltı su kaynaklarını da olumsuz etkiledi. Bölgede Diyarbakır başta olmak üzere çok sayıda il ve ilçede belediyelerce açılan içmesuyu kuyularındaki su seviyesi düştü. Yaklaşık 40 kuyu su kalmaması nedeniyle kapatıldı.

Türkiye'nin ikinci büyük tatlı su gölü olan Eğirdir Gölü'nün, minimum kotu 914.50, taşkın tehlikesinin söz konusu olabileceği maksimum kotu ise 918.84 metre. 1 Şubat 2001 tarihinde yapılan ölçüme göre ise göl kotu 917.41 metre olarak belirlendi.

Kilis'teki kuyuların yüzde 70'ine yakınının kuruduğu belirlendi. Atatürk Barajı'nda su seviyesinin geçen yıla göre yaklaşık 15 metrelikdüşüş meydana geldi.

Akdeniz Bölgesi'nde yer alan barajların da su kotlarının en düşük seviyede bulunduğu, şu an için sulama sıkıntısı görünmediği bildirildi. DSİ yetkilileri, Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki 38 bin 488 hektar alanın DSİ tarafından sulandığını ancak barajlardaki su seviyesinin oldukça düşük olmasından dolayı sulama işleminin istenilen seviyede gerçekleştirilemediğini belirttiler.

DSİ Sivas Bölge Müdürü Cahit Koca, kuraklık nedeniyle il sınırlarındaki barajlarda yüzde 50-60'lık bir su kaybı olduğunu belirterek, ''Böyle bir kuraklık en son 1974 yılında yaşanmıştı. Eğerbeklenen yağış gerçekleşmezse Sivas'ı büyük bir kuraklık bekliyor'' demektir. Kayseri'deki 4 barajda doluluk oranının yüzde 36, Kırşehir'deki 5 barajda yüzde 56.8, Nevşehir'deki bir barajda yüzde 35 olduğu bildirildi.

Balıkesir, Kütahya, Kocaeli, Sakarya'daki barajlarda şu an için bir sıkıntı yaşanmıyor ancak 2-3 ay içinde yağış olmadığı takdirde sıkıntı yaşanabileceği belirtildi. Sakarya DSİ Müdürü Abdüsselam Eldemir, Sapanca Gölü'nün su seviyesini de korumaya çalıştıklarını, çünkü gölde suyun azalması durumunda Adapazarı'nda içmesuyu problemi yaşanabileceğini belirtti. Eldemir, baraj ve göllerden kontrollü yararlanılmasını, sondaj kuyularından sulama yapılmamasını ve yeni yeraltı suyu kaynaklarının tespit edilmesi gerektiğini bildirdi.

Çanakkale'nin içme ve sulama ihtiyacını karşılayan bölgenin en büyük barajı olan Atikhisar Barajı'nda, su tutma kapasitesi 52.5 milyon metreküp olmasına rağmen, halen 5 milyon 206 bin metreküp su bulunuyor. Edirne'deki barajların doluluk oranı ise yüzde 39 seviyesinde. Ege ve Karadeniz Bölgesinde yer alan barajlarda da, su seviyeleri halen mevsim normallerinin altında bulunuyor. (aa)
• Yağmur geliyor