TMO'yu oyuna getirdiler

Referans Gazetesi'nini haberine göre, dünya genelindeki kuraklık bahanesiyle Türkiye'de bir ayda yüzde 100 fiyat artışı yaşanan pirinçte tartışma sürüyor. Yanlış strateji uygulayarak ton başına 1000 dolar artan pirinçte 150 milyon doları belli firmaların kasasına aktarmakla suçlanan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 31.4 bin ton çeltiği sattığı 77 firmanın listesini dün açıkladı. TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu birkaç firmaya kaynak aktarıldığı iddialarını reddederken piyasada spekülatif bir artış olduğunu kabul etti. Sektörde ise TMO'nun geleceği göremediği ve büyük firmalar tarafından yanlış bilgilendirildiği yorumları yapılıyor.

Pirinçteki iddialar Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis'in bir süredir yaptığı açıklamalarla gündeme geldi. Reis, TMO'nun arz sıkıntısı konusunda büyük firmalar tarafından yönlendirilerek elindeki 31.4 bin ton çeltiği yeni sezondan bir ay önce satışa çıkardığını ve piyasanın bu tarihten sonra bozulduğunu iddia etti. Reis'in yorumuna göre çeltiğin satışa çıktığı tarihte 150 bin ton pirinç vardı. Çeltik satılınca ton başına bin dolar zam yapıldı. Bu da 150 milyon doların bazı firmalara aktarılmasına yol açtı.

TMO'nun elindeki malı erken satarak regülasyon görevini yapamadığını öne süren Reis'in bu açıklamaları üzerine TMO yanlış bilgilendirilince, elindeki malı hemen çıkardı ve böylelikle en büyük silahını kaybetmiş oldu.
 
Gerekirse ithalat yapılacak

TMO da söz konusu iddialara ilişkin olarak önceki gün ve dün açıklamalar yaparak kendini savundu. TMO'nun internet sitesinde, gerçekleştirilen son ihalede çeltik alımı yapan 77 firmanın isimleri verilirken, Genel Müdür Kemaloğlu da yaptığı açıklamada, "TMO stoklarındaki 31.4 bin ton çeltiğin birkaç firmaya satıldığı, bunu fırsat bilen firmaların pirinç fiyatlarını yükselttiği" iddialarının gerçeği yansıtmadığını söyledi.
Öte yandan Kemaloğlu, piyasada Türkiye tüketimine yeterli miktarda ürün bulunmasına karşın, yüzde 100'ün üzerinde fiyat artışları ile ürün satılmaya çalışıldığına dikkat çekerek, fiyatların gereğinden fazla tüketiciye yansıtılmasını önlemek amacıyla ithalat yapmayı da düşüneceklerini açıkladı.
 
"TMO kıtlığı öngöremedi"

TMO'nun internet sitesinde yayınladığı listede en yüksek iki alımı gerçekleştiren Göze Tarım ve Ak-Ün Gıda yetkilileri, Referans'ın konuya ilişkin sorularını yanıtlamaktan kaçındı. Listede yaklaşık 4 bin tonluk çeltik alımı ile üçüncü sırada bulunan Durukan Gıda Genel Müdürü Hasan Güneş ise, söz konusu iddialara karşılık olarak, şu yorumlarda bulundu: "TMO, pirinçte yaklaşan kıtlığı göremediği için fiyatlar yükseldi. Mısır ve Uzakdoğu ülkelerinin arz sıkıntısı Türkiye'yi de zora soktu. Böylelikle elinde pirinci olanlar birden değerlendi. Ama bu durum dünyanın her yerinde bu şekilde yaşandı. Türkiye'deki fiyat artışları da dünya piyasalarının üzerinde değil. Piyasa 6 ayda 450 bin ton pirinç tüketti. TMO'nun şu an 200 bin ton stoğu var ama önümüzde de 6 ay var. Bu şartlar da fiyatın artması doğal." 

Reis dün yaptığı açıklamada ise yapılacak ithalatın yine elinde pirinç bulunan firmalara yarayacağını belirterek "TMO toplantı yaptığı büyük firmalar tarafından yanlış bilgilendirilmişti yine yanlış yönlendiriliyor. İthalatta fon düşürülürse açık denizlerde bekleyen gemilere fırsat doğar. Fiyatlar da gerilemez. Acil eylem planı devreye girmeli" dedi.

Öte yandan pirinç piyasasında yaşanan fiyat hareketleri üzerine, 4 Nisan tarihinde TMO'da bir toplantı yapıldı ve önümüzdeki dönemde Türkiye pazarına yetecek pirinç stoğunun bulunduğu kararına varıldı.