TMO silolarında tahıl işte böyle patladı

Kocaeli’nin Darıca ilçesindeki TMO silolalarında meydana gelen ve 12 kişinin yaralanmasına neden olan patlamayı kimya mühendisi Emre Ergün, Hürriyet’e değerlendirdi. Toz uzmanı olan Ergün, gıda, tahıl, kimya, kâğıt, enerji, ilaç, ahşap, metal gibi sektörlerde yanıcı tozların ortaya çıkarak ölümcül patlamalara neden olabildiğini söyledi. “Birçok tesiste yem, gıda veya şeker tozu gibi tozların patlama riski taşımadığı düşünülür, oysa patlama riski taşır” diyen Ergün, şunları anlattı: “Organik her madde yanıcı, toz haline geldiğinde de patlayıcı olur. Patlamanın olması için tozların kapalı bir hacimde, bir binada, kapta ya da siloda uçuşuyor olması ve tutuşma kaynağıyla karşılaşması gerekiyor. Mekanik bir kıvılcım havada uçuşan tozları alevlendirebilir. 14 farklı alev kaynağı var. Kocaeli’deki siloya buğday; yüzlerce rulmanın olduğu mekanik taşıma sistemleriyle, kovalı elevatörlerle metrelerce yukarıya taşınıyor. Oradan da silolar besleniyor. Bu esnada ufalanan buğday ve kabuklar yanıcı toz haline geliyor.

ORTA ŞİDDETLİ GRUPTA

Toz patlamalarının gücü içindeki maddelerin kimyasına bağlı olarak orta şiddetli, şiddetli ve çok şiddetli olmak üzere üçe ayrılıyor. Tahıl, ahşap, kömür, şeker tozları orta şiddet toz grubuna girerken; nişasta tozu şiddetli; metal tozları ise çok şiddetli grupta yer alır. Tüm gruplarda toz patlamaları ölümcül sonuçlar doğurabilir. Mesela orta şiddette yani Darıca’daki patlamada olduğu gibi 5 ila 10 bar ayarında patlama basıncı oluşur. Oysa işletme ekipmanları genellikle 0.5 barlık mekanik dayanıma göre tasarlanırlar. Dolayısıyla dayanımın 20 katı büyüklüğünde yani 10 barlık bir patlamaya bu ekipmanların dayanma ihtimali yoktur.

TAHLİYE KAPAĞI ŞART

Patlama riskini yüzde 100 engelleyemezsiniz ama kontrol altına alabilirsiniz. Riski minimuma indirip, işletmeyi uzun süre durdurmadan, kimse ölmeden, ağır yaralanmadan kontrol altına almak mümkün. Örneğin patlama tahliye kapağı konur ki, olası bir patlama öncesinde bu kapak kendiliğinden açılır. Patlamanın basınç ve alevini güvenli alana yönlendirecek tahliye sistemleri duruma göre kullanılabilir. Darıca’da videodan izlediğim kadarıyla patlamayla etrafa kontrolsüz bir alev dağılma söz konusu, dolayısıyla patlamaya karşı yeterli korunma sağlanmamış olabilir. Oysa bu tarz güvenlik sistemlerinin uluslararası standartlara göre yapılmış olması gerekir. Buradan ders alarak, toz kaynaklı patlama riski olan tüm depoların, siloların, fabrikaların kontrolden geçirilerek, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde uygun önlemlerin alınması gerekir.”

PATLAMAYA KARŞI 6 ÖNERİ

Ergün, alınması gereken önlemleri ise 6 başlıkta şöyle sıraladı: “Yeterli ve doğru tozsuzlaştırma ve ortam temizliği, alev kaynakları kontrolü, patlayıcı ortama uygun ekipman inşası, patlama tahliye kapakları, patlama söndürme sistemleri ve patlamanın yayılmasını engelleyecek izolasyon sistemleri kurulması.”

6 YARALI TABURCU OLDU

Kocaeli’nin Derince ilçesindeki Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) silolarında meydana gelen patlamada yaralanan 12 kişiden 6’sı tedavilerinin ardından taburcu oldu. Yaralılardan 1’inin İstanbul Kartal Şehir Hastanesi Yanık Ünitesi’ne sevk edildiği, Kocaeli’de 2’si entübe olmak üzere 5 yaralının hastanelerde tedavilerinin sürdüğü öğrenildi. Patlamada yaralanıp, taburcu olan kamyon şoförü Şükrü Tarık Kara, “Kamyonla kantara yaklaşmıştım. Arabamla kantara girecektim. O ara birden patlama oldu. Kaburgam kırık, sağ tarafımdan taş geldi. Yıllardır burada çalışıyorum. Eskiden ufak tefek şeyler olmuş ama ilk defa böyle bir şey yaşıyorum. Böyle büyüğünü ilk defa gördüm” ifadelerini kullandı.

10 GÜVERCİN TEDAVİDE 

Patlamada birçok güvercin yaralanırken, bir kısmının da öldüğü belirlendi. Zabıta ekipleri, yaralı güvercinleri alandan alıp tedavileri için Ormanya Yaban Hayatı Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi’ne gönderdi. Vücutlarında yanıklar oluşan 10 güvercin tedaviye alındı.