Tiananmen Meydanı olaylarının üzerinden 23 yıl geçti

Çin'de yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği olaylarla ilgili değil anma düzenlenmesi, olayı hatırlatacak olgular bile sansüre tabi. Bu nedenle anmaların merkezi Hong Kong oldu. On binlerce kişi, ellerinde mumlarla, 23'üncü yıl dönümünde kanlı olayları kınamak ve ölenleri anmak için bir araya geldi. Tayvan da anma gösterilerinin bir başka merkezi oldu.

Çin'de yaşayanlar ise sosyal paylaşım ağları üzerinden Tiananmen olaylarını anmak için sansürü aşmaya çabaladı. Paylaşımları engellemek isteyen Çin yönetimi, "23" ve "asla unutma" gibi ifadeler yasakladı.

Çin’de yas sembolü olduğu için “mum resimlerine” bile internet erişimi durduruldu. Bunun yerine, kimi kullanıcılar birbirleriyle Olimpiyat meşalesi paylaştı.

TİANANMEN'DE HAFIZALARA KAZINAN GÖRÜNTÜLER / FOTO GALERİ

23 YIL SONRA YAŞAMINI YİTİRENLERİ ANDILAR / FOTO GALERİ

FRANSA VE ABD'DEN ÇİN'İ KIZDIRAN AÇIKLAMALAR

Öte yandan, Fransa ve ABD'nin Tiananmen Meydanı'nda 1989 yılında yaşanan olaylar nedeniyle tutuklanan insanların serbest bırakılmasına yönelik çağrıları Pekin'i kızdırdı.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Liu Weimin, iki ülkenin tavrının "iç işlerine müdahale" anlamına geldiğini ve rahatsız olduklarını belirtti.

"KARŞI DEVRİM GİRİŞİMİ"

Çin yönetimi Tiananmen'de yaşanan olayları "karşı devrim girişimi" olarak nitelendiriyor.

Geçtiğimiz hafta içerisinde ise ilk kez Çinli üst düzey bir yetkili olaylarla ilgili konuştu. Tiananmen Meydanı olaylarının gerçekleştiği dönemde Pekin Belediye Başkanı olan Çen Şitong, yaşananları "üzücü" ve "önlenebilecek bir trajedi" olarak tanımlamıştı.

TİANANMEN'DE NE OLDU?

Çin'de "4 Haziran olayları" olarak bilinen kanlı olaylarda, Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda öğrencilerin reform talebiyle sürdürdükleri eylemlere ordu sert bir biçimde müdahale etmişti.

Olaylarda tam olarak kaç kişinin yaşamını yitirdiği bilinmiyor.

Çin yönetimine göre bu rakam 200-300 arasındayken, öğrenciler ve Kızılhaç aynı rakamın 3 binlere dayandığını ileri sürüyor.

CIA ise aynı rakamın 400-600 arasında olduğunu açıklamıştı.

OLAYLARIN ARKA PLANI

Çin'in Sovyetler Birliği'ndeki reform sürecinden etkilenmesi, Tiananmen Meydanı'nda üç grubun eylemlerine yol açmıştı.

Birinci grup, sanayi işçilerinden oluşmaktaydı. Fabrikalarda grev de başlatan işçiler, sistemin liberal reformlarla esnetilmesinin işsizliğe ve yoksulluğa yol açtığını belirtiyor ve ekonomi üzerinde devlet kontrolünün artırılmasını istiyordu.

İkinci grubu oluşturan öğrencilerin sosyalizmin terkedilmesine yönelik bir talebi yoktu. Öğrenciler özgürlükçü bir sosyalizme geçilmesini talep ediyordu. Protestocu öğrenciler askerlerin müdahalesiyle karşılaştıklarında bile Enternasyonel marşını söylüyordu.

Üçüncü grupta ise liberal reformların daha da ileri götürülmesini isteyen gruplar bulunuyordu.

ÇİN'İ SARSAN GÜN

Başlangıçta Çin yönetiminin tahammül ettiği eylemlerin, diğer kentlere de yayılması, önce sıkıyönetim ilan edilmesine ve ardından meydanda açlık grevi yapan öğrencilere yönelik müdahaleye yol açtı.

Ancak can kayıplarının önemli bir bölümü, Tiananmen Meydanı'nda değil, ordunun meydana girmesini engellemeye çalışan öğrencilerle askerler arasında ara sokaklarda çıkan çatışmalarda yaşandı.

MEÇHUL PROTESTOCU

Tiananmen'de yaşananları özetleyen ve bir sembol haline gelen bu kare, Associated Press muhabiri Jeff Widener tarafından çekildi. Görüntüde tankı tek başına durdurmaya çalışan protestocunun akıbeti belirsiz.

Çinli yetkililer, bu kişinin tutuklanıp tutuklanmadığı hakkında kesin bir bilgilerinin olmadığını ancak öldürülmediğinden emin olduklarını söylemişlerdi.