TESTUS ACEMUS
Güncelleme Tarihi:
Meşhedi Cafer zor durumda...
Kitapçılarda artık Meşhedi yok... Sahaflarda zar zor bir cildini bulabildim: 'Meşhedi ile Devrialem...' Meşhedi Cafer'in pek çok hikayesi vardı... Meşhedi kim mi?.. O bir nostaljik mizah kahramanı... Ercümend Ekrem Talu'nun 1920'lerde yaratmış olduğu sevimli palavracı İranlı Meşhedi Cafer... İran'ın Horasan ilinin merkezi Meşhed şehrinden ticaret yapmaya İstanbul'a gelir, gider... Meşhedi Cafer mübalağalı hikayeleriyle halkın sevgilisi haline gelmiş, bir ikinci Nasrettin Hoca olup çıkmış sanki o yıllarda... Meşhedi'yi aramamın ve anmamın bir nedeni var... Gündemin en önemli konusu haline gelmiş olan İran'la ilgili olarak İnternette gezinirken, bugünkü İran mizahına göz attım... Nelere gülüyorlar, bu zor günlerde mizahları ne haldedir acep, diye... Gördüm ki, Nasrettin Hoca'yı zaten Molla Nasrettin yapıp çoktan sahiplenmişler... O bir yana, hayretle gördüm ki, en azından kendi mollalarıyla gırgır geçmek yerine bizi seçmişler; fıkralarının baş kahramanı 'türk' diye biri... Bilgisiz, kültürsüz, anlayışsız ve hatta geri zekalı biri
bu 'türk...' Kendisiyle dalga geçebilen, kıvrak ve benzersiz zekasıyla sıradan ve düz mantığı alabora edebilen mizah kahramanımız Temel'in anektodlarını alıp ırkçı, ayrımcı, düşmanca ve'seksist' bir dille, oradan buradan kırparak, çok kötü fıkralara dönüştürmüşler... Karagöz'deki sevimli palavracı Acem'in; mübalağacı ve hoşsohbet Meşhedi Cafer'in yaratıcılarındaki mizah inceliğiyle karşılaştırdığımda çağdaş İran fıkralarındaki ilkel gülmece gayreti beni hayli üzdü... Ooof of... Bir yanda Zerdüşt'ün, dört dörtlük Ömer Hayyam'ın, hoşgörünün, gülün, bülbülün gülistanı İran... Öbür yanda harp, darp, zarp, çarp, zart, zurt 'Mollaistan...' Bin bir yıllık komşumuzun hallerine bir göz atmaya buyur ola bu kez de...
1 Mübalağa, yani abartma eylemi, sanatın ve mizahın kaynağı değil midir?.. Komedi ve fıkra sanatı mübalağa üzerine kurulu... Bunu hepimiz biliriz... Halbuki, aşağıdaki şiirin şairi 'mübalağa sanatı'nı üstat Ahmet Haşim'in 'Karanfil' şiirine kendi 'Karanfil'ini takarak tatbik ediyor... Kim bu şair, kestirebilir misiniz?..
'KARANFİL
Hakkınız var, güzel değildir ihtimal
Mübalağa sanatı kadar
Varşova'da ölmesi on bin kişinin
Ve benzememesi
Bir motörlü kıtanın bir karanfile,
'Yarin dudağından getirilmiş.'
a. Orhan Veli Kanık
b. Nazım Hikmet
c. Can Yücel
d. Edip Cansever
2 Onuncu yüzyılda yaşamış İranlı Firdevsi'nin yazmış olduğu 60 000 beyitlik muazzam manzum eser için doğunun İlyada'sı derler... İran'ın ulusal tarihini, savaşlarını, kahramanlıklarını çok mübağalı biçimde anlatan bu destanın adını kestirebilecek misiniz?..
a. Vasiyetname
b. Kabusname
c. Harname
d. Şehname
3 Osmanlılar İranlılar üzerinde her zaman üstünlük kurdu ama aralarındaki sınır pek değişmeden kaldı... İki taraf da bu sınır istikrarını 1639 yılında yapılan önemli bir anlaşmaya borçluydu... Adı nedir acep?..
a. Emirgan
b. Çaldıran
c. Dandanakan
d. Kasr-ı Şirin
4 1 Nisan 1979'da İslam cumhuriyetinin kurulmasından hemen sonra mollalar Irak'la savaşa giriştiler... Amerika'yı 'büyük şeytan' ilan ettiler... Atatürkçü ve laik Türkiye de 'orta büyüklükte şeytan' olarak nasibini aldı... Mollaların mübalağalı tavrı hep sürdü... Peki, İran ve Irak arasında sekiz yıl sürrmüş olan ve sonunda tarafların sıkıldık artık diyerek ateşkes masasına oturdukları mübalağalı savaşın adı nedir?...
a. Yedi Kocalı Hürmüz savaşı
b. Kınalı Kuzistan savaşı
c. Saddam ve Gonore savaşı
d. Körfez savaşı
5 Bu tarih bilgileri iyi de, komşumuzu somut olarak tanıyor muyuz?.. İran'ı gözümüzde canlandırmaya çalışalım... Coğrafi olarak önce... Tabii ki yaklaşık olarak... Hangisi doğru?..
a. Türkiye alan olarak Teksas eyaletinden biraz büyük...
b. İran Türkiye'nin iki katı...
c. İran Alaska eyaletinden biraz büyük...
d. Hepsi doğru...
6 Objektif olarak karşılaştıralım...Türkiye ve İran'ın komşu sayıları aynı... Nüfusları aynı... Bütçe gelirleri aynı... Gayri safi milli hasılaları aynı... Asker sayıları aynı... Tabii ki yaklaşık... Peki, farklı oldukları hususlar neler, kestirebilecek misiniz, alttakilerden hangisi doğru?..
a. Aman molla, kendini kolla... İran'da işsizlik bizdekinden kat kat fazla...
b. İran'da çocuk nüfusu bizdekinden fazla...
c. Bizde oy verme yaşı 18, onlarda 15...
d. Bizde partiden bol ne var?... Onlarda parti yok, menfaat grupları var...
e. Hepsi
7 Komşumuz İran'a objektif tutmaya devam edelim mi?.. Hangisi doğru acep?..
a. Onlarda petrol ve sair madenler gani, bizde nanay... Petrolün gözünü seveyim... Bizim dış borçlarımız İran'ınkinden fazla...
b. Bizde ülke çapında, bölgesel ve yerel televizyon toplam kanalı sayısı 259, onlarda 28...
c. Bizdeki telefon sayısı onlarınkinin beş katı...
d. İran alan olarak Türkiye'nin iki katı olmasına rağmen bizde demiryolu daha fazla, karayollarımız iki katından fazla... Onlarda hava alanı fazla...
e. Hepsi
8 İran'daki molla rejimine karşı gruplardan birinin İnternetteki iddiasına göre, İran'da kişi başına milli gelir bugün İslam devriminin öncesinin de altına düşmüş... 700 dolar... Mollalar İran'ın çoğalan ihtiyaçlarına çözüm üretememişler... Ülkeyi terkeden terkedene... Son 20 yılda İran'dan yurtdışına kaçmış olan entelektüeller dahil yetişmiş insan sayısı iddiaya göre neymiş?..
a. 1 milyon
b. 2, 4 milyon
c. 3 milyon
d. 3, 6 million
9 Silahlanmaya aynen şah zamanındaki gibi ağırlık verilmesi; nükleer güç için yapılan masraflar; devrim muhafızları, asker, milis, istihbarat ve benzer örgütlerin finansmanı; yayılmacı politika icabı devrim ihracına yönelik ağır propaganda masrafları ve terör örgütlerinin desteklenmesi için yapılan ödemeler, İnternetteki iddiaya göre İran bütçesinin yüzde kaçı kullanılıyormuş?.. Anlaşılan bugün İran bir zamanlar Rusya'nın kapılmış olduğu kısır döngü içinde debelenmekte...
a. Hemen tamamı
b. Yarıdan fazlası
c. Yarısı
d. Yüzde 40'ı
10 Rafsancani... Hatemi... Batılılar İran'daki katı rejimin şimdiki cumhurbaşkanı Hatemi tarafından yumuşatılacağını umuyor... Aynen bir zamanlar Rafsancani'den umulduğu gibi... Hatemi'den önceki cumhurbaşkanı Rafsancani ile ilgili dünyaca meşhur bir fıkra var...
İran'ın eski başbakanı, eski cumhurbaşkanı ve Rafsancani otomobilde giderlerken bir yol ayrımına gelirler... Şoför nereye diye sorar... Eski cumhurbaşkanı, sağa, der... Eski başbakan, sola, der... Şoför döner Rafsancani'ye ne yapayım diye sorar... Peki, Rafsancani ne der?..
a. Sola işaret ver, sağa kır.
b. Sağa işaret ver, sola kır...
c. Geri...
d. Hiçbiri
Yanıtlar: 1) a, 2) d, 3) d, 4) d, 5) d, 6) e, 7) e, 8) d, 9) d, 10) a