Teröristler dine dönüÅŸ yapan nihilistler

Fransız siyasi Ä°slam uzmanı Olivier Roy, ABD'ye yönelik saldırı sırasında Tacikistan'daydı. Siyasi Ä°slam'ın yanısıra Ä°ran, Afganistan, OrtadoÄŸu ve Batı'ya göçeden Müslümanlar konusunda da çeÅŸitli incelemeleri olan Roy'ya Tacikistan dönüşü Fransa'daki evine telefonla ulaÅŸtık. Olivier Roy, 1984 yılından beri Fransız DışiÅŸleri Bakanlığı'nın part time danışmanlığını yapıyor. 1995 yılından beri Uluslararası Bilimsel AraÅŸtırmalar Merkezi yöneticilerinden olan Roy'nın en bilinen kitabı Siyasi Ä°slam'ın Ä°flası. Türkçe'ye çevrilen kitapları arasında ‘‘Yeni Orta Asya’’ ve son olarak ‘‘İran, Dinci Devrim'den Çıkmanın Yolu’’ var. Usame Bin Ladin'e bağışların yanısıra Pakistan'da, evrensel Cihat peÅŸindeki Lahor'daki dinci çevrelerden de para yaÄŸdığını iddia eden Olivier Roy, sorularımızı yanıtladı.ABD'nin iki tür operasyon düzenleyeceÄŸini sanıyorum. Taliban'a karşı askeri operasyona giriÅŸse bile, Bin Ladin'e karşı, adamı gayet iyi tanıyan ve izleyen Pakistanlılar'ın iÅŸbirliÄŸiyle bir komando baskını düzenlemeyi planlayabilir. Bin Ladin'i ele geçirmek için komando baskını ÅŸart.Bunlar genellikle baÅŸlangıçta dindar olmayan ama ÅŸu ya da bu nedenle dine dönüş yapan gençler. Psikolojik analiz yapmamız gerekirse, yaÅŸadıkları, yetiÅŸtikleri Batı Dünyası'nın deÄŸerlerine öfke duyuyorlar. Batı'ya nefret, sonunda kendine nefrete dönüşüyor.ABD saldırıyı Usame Bin Ladin'in yaptığı konusunda henüz kanıtları açıklamadı. Sizce saldırının sorumlusu Suudi terörist mi?* Sorumlu büyük bir olasılıkla Bin Ladin. Bir kere 1993 Dünya Ticaret Merkezi'nin bombalanması nedeniyle tutuklu olan arkadaÅŸlarının intikamını alacağını biliyorduk. Ä°kincisi, 1998 yılından beri Amerikan hedeflerine yönelik saldırı düzenleyen teröristlerin tümü Usema Bin Ladin ile baÄŸlantılı. Pek çoÄŸunun Bin Ladin'nin Afganistan'daki kamplarında eÄŸitimden geçtiÄŸi biliniyor.Usame Bin Ladin, terörist ağını nasıl örgütlüyor?- Oldukça esrarengiz bir örgütlenmesi var. Ağı Afganistan dışında birkaç yüz kiÅŸiyle Afganistan'da dört ila beÅŸ bin kiÅŸiden oluÅŸuyor. Yani öylesine büyük bir örgüt deÄŸil. Genel karargáhının Afganistan'da olduÄŸunu biliyoruz. Bin Ladin'in göç nedeniyle birkaç nesilden beri Batı'da yaÅŸayan Müslümanları Afganistan'a çekme yöntemi ilginç. Genellikle şöyle oluyor: Avrupa'da camilerde, Afganistan'dan gelenlerle karşılaÅŸan gençler bu ülkenin yolunu tutuyor. Bin Ladin'in, yardımcısı El Zubeyda'nın gözetiminde kamplarda eÄŸitim görüyorlar; ardından yeniden Batı'ya gönderiliyorlar. Fransa, Almanya, ABD, Kanada gönderildikleri ülkelerin baÅŸlıcaları.BATI'YA ÖFKEBu gençlerin kiÅŸilikleriyle ilgili ipuçları var mı?- Bunlar genellikle baÅŸlangıçta dindar olmayan ama ÅŸu ya da bu nedenle dine dönüş yapan gençler. Psikolojik analiz yapmamız gerekirse, yaÅŸadıkları, yetiÅŸtikleri Batı Dünyası'nın deÄŸerlerine öfke duyuyorlar. Batı'ya nefret, sonunda kendine nefrete dönüşüyor. Ä°ntiharların baÅŸka açıklaması yok. Bu gençleri nihilist olarak da tanımlayabiliriz. Devrimciden ziyade anarÅŸist de diyebiliriz çünkü belli bir politik stratejileri yok. ÖrneÄŸin Filistinli kamikazelerden farklılar. Filistin'de olsun, Cezayir'de olsun terör olaylarının çıkış noktası siyasi. Yani yeni bir tip terörizmle mi karşı karşıyayız?- Öyle de diyebiliriz. Zaten Usema Bin Ladin terörüyle ilk kez yeni bir olguyla karşılaÅŸtık. Hedef bir devlet, bir ülke deÄŸil tüm dünya. Teröristlerin eylem alanı tüm dünya ve demin de dediÄŸim gibi belli bir politik stratejileri yok. Oysa Türkiye'deki Hizbullah'a, Lübnan'daki Hizbullah'a bakın. Eylemlerini asla ülke dışında gerçekleÅŸtirmiyorlar.Sizce Usame Bin Ladin h*lá Afganistan'da mı?- Kanımca evet. Pakistan sınırına yakın bir yerde gizleniyor olması gerek. ABD'nin askeri bir operasyonla Bin Ladin'i ele geçirme ÅŸansı var mı?- ABD'nin Afganistan'da Taliban'a karşı askeri operasyona giriÅŸse bile, Bin Ladin'e karşı, adamı gayet iyi tanıyan ve izleyen Pakistanlılar'ın iÅŸbirliÄŸiyle bir komando baskını düzenlemeyi planlayabilir. Bin Ladin'i ele geçirmek için komando baskını ÅŸart.AFGANLAR YORGUNTalibanlar’a dönersek, ABD'nin bu rejime arka çıkmasının nedeni nedir sizce?- ABD istikrarlı bir Afganistan peÅŸindeydi. Ayrıca müteffikleri Suudi Arabistan ile Pakistan, Talibanları desteklediÄŸi için aynı yolu izledi. Petrol meselesi iddia edildiÄŸinden çok daha az önemli kanımca. BildiÄŸim kadarıyla 1996 yılında Amerikan Unocal Petrol Åžirketi, Afganistan'dan Pakistan'a bir boru hattı döşemeye çalıştı. Ä°ki yıl sonra vazgeçti. Zaten er ya da geç ABD Ä°ran ile anlaÅŸacak ve borular Ä°ran üzerinden geçecek.Afgan halkı ABD'nin müdahalesine nasıl bakıyor?- Afganlılar savaÅŸ yorgunu. Bir de açlıkla boÄŸuÅŸtuklarını unutmamak gerek. Amerikalılar buÄŸday getirdikleri takdirde kendilerini iyi karşılayacaklardır.Nihilist kimdir?HİÇÇİLÄ°K olarak bilinen ‘‘nihilizm’’ yanlılarına ‘‘nihilist’’ deniyor. Nihilizm, genel olarak Tanrı'nın varoluÅŸunu, ruhun ölümsüzlüğünü, iradenin özerkliÄŸini, aklın otoritesini, deÄŸerlerin nesnelliÄŸini, bilginin imkanını yadsıdığı gibi bir umutsuzluk, düş kırıklığını duygusunu da içeriyor.Siyaset alanında ise her tür toplumsal düzenin kötü olup, yıkılması gerektiÄŸini öne süren, egemen bireyin özürlüğü adına otoritenin zorbalığına karşı çıkan tavır.19. yüzyılda Rusya'da Çar II Aleksander'in hükümdarlığının ilk yıllarında ortaya çıktı. DeÄŸerlerin sistemli bir biçimde reddedilmesi anlamında ‘‘nihilizmi’’ ilk kez Turgenyev, ‘‘Babalar ve OÄŸullar’’ adlı romanında kullandı. Romancının kahramanı ‘‘nihilist’’ Bazarov bu terimin yaygınlaÅŸmasını saÄŸladı. Muhafazakarların çağın lanetlileri gözüyle baktıkları ‘‘nihilistler’’ Ludwig Feuerbach, Charles Darwin, Henry Buckle ve Herbert Spencer gibi düşünürlerin de etkisinde kaldılar. Müşerref ABD'ye karşı kartını iyi oynadıPakistan ile Talibanlar'ın iliÅŸkisi tam olarak nedir? Pervez Müşerref'in ABD'ye vereceÄŸi destek kendi iktidarını da tehlikeye atmıyor mu?Önce Pervez Müşerref'ten baÅŸlayarak sorunuzu yanıtlayayım. Müşerref ABD'ye karşı kartını iyi oynadı. Kısa vadede ABD'ye ödün verse dahi uzun vadede kendi iktidarını tehdit eden Taliban'dan kurtulmayı planlıyor.Taliban Pakistan iliÅŸkisine gelince, ÅŸunu bilmekte yarar var. Pakistan Ordusu, Türk Ordusu'ndan farklı olarak daima dini hareketlere sıcak bakmıştır. Pakistan Gizli Servisi'nin da Ä°slami hareketlerle iliÅŸkisi olduÄŸu biliniyor. ÖrneÄŸin, 1987-1988 yılları arasında gizli servisin ÅŸefi olan Hamid Gül ÅŸu anda Pakistan'da ABD'ye karşı Ä°slami koalisyonun sözcülüğünü yapıyor. Usame Bin Ladin'i 1987 yılında Afganistan'a sokan kiÅŸi de zaten Hamid Gül'dür.Taliban yönetimi iktidardan uzaklaÅŸtırıldığı takdirde yerine kim gelebilir?Afganistan'ın meÅŸru hükümetinin başında Burhaneddin Rabbani var. Geçenlerde öldürülen Åžah Mesut da zaten bu hükümetin savunma bakanıydı. BildiÄŸiniz gibi, Taliban iktidarı BM tarafından tanınmıyordu. Rabbani'yle sürgündeki kral bir koalisyon oluÅŸturabilirler. Â