Teröre karşı ortak mücadele çaÄŸrısı

ABD'de dün meydana gelen tarihin en kanlı terörist saldırılarının yankıları Türkiye'de de sürüyor. Ä°nsanlık tarihinin karşı karşıya kaldığı bu en büyük terörist saldırılara yönelik bugünkü yorumlar ve tepkiler şöyle:TERÖRÄ°ZMLE MÃœCADELE GÃœNÃœDevlet Bahçeli (MHP Genel BaÅŸkanı): Terör vahÅŸetine sık sık maruz kalmış, terörizm karşısında çok ağır bedeller ödemiÅŸ Türk milleti, Amerikan halkının büyük acısını yürekten hissetmekte ve paylaÅŸmaktadır.Amerikan halkının yaÅŸadığı bu insanlık trajedisi, terörizm ile her türlü zeminde ve her türlü araçla mücadele edilmesi gerektiÄŸini, çok acı bir biçimde, bir kez daha göstermiÅŸtir. Bu sebeple, 11 Eylül tarihinin ''Dünya Terörizmle Mücadele ve Terör MaÄŸdurlarını Anma Günü'' olarak ilan edilmesini uluslararası kamuoyuna teklif ediyoruz.Böyle bir küresel dayanışma ve kararlılığın ortaya konulmasının, büyük bir terör felaketine maruz kalan Amerikan halkının acılarını hafifleteceÄŸini düşünüyoruz.Bu vesileyl, Yüce Allah'tan, bütün insanlığı terör felaketinden korumasını niyaz ediyor, Amerikan halkına baÅŸsaÄŸlığı ve sabır diliyoruz.TERÖRÄ°STLERE KUCAK AÇAN ÃœLKELERE UYARICI OLSUNSabahattin ÇakmakoÄŸlu (Milli Savunma Bakanı): Saldırıyı insanlık adına büyük nefret duyguları içerisinde  kınıyoruz. Böyle bir olay yaÅŸanmamalıydı. ABD halkının üzüntüsünü ve acılarını dost ve müttefik bir ülke olarak paylaşıyoruz. Türkiye, terörizmden çok sıkıntı ve acı çekmiÅŸ bir ülkedir. 35 bin insanını terör olaylarında kaybetmiÅŸtir. ABD olmasa bile bir kısım Avrupa ülkeleri bizi çok iyi anlamamıştır. Hala Türkiye'den ÅŸu veya bu ÅŸekilde kaçmış teröristlere kucak açan ülkelere bu olayın uyarıcı bir görev yapmasını gönülden temenni ediyorum.Mücadele, sadece sözle deÄŸil istihbarat örgütleri dahil ve birbirlerinin içiÅŸlerindeki temel hassasiyetlere saygı göstermek suretiyle de olur. O ülkenin hassasiyetlerini insan hakları vesair deÄŸiÅŸik görüşlerle olumlu telakki eden hareketleri de ileride terörizme dönüşebileceÄŸini dikkate alarak düşünmeleri gerektiÄŸinin altını çiziyorum. TERÖRÃœ ŞİMDÄ° ANLADILARMetin BostancıoÄŸlu (Milli EÄŸitim Bakanı): Türkiye uzun yıllardır terörle mücadele etti. Okullar yakıldı, yıkıldı. Öğretmenler öldürüldü, insanlar öldürüldü, çocuklar yaÅŸlılar öldürüldü. Bütün Avrupa'ya, bütün dünyaya terörle mücadele çaÄŸrısı yaptık, kulak asmadılar. Hatta terörün başına destek dahi verdiler. Ama bu hükümetle baÅŸlayan terörün başını yakalayıp adalete teslim etme süreci, bölücü ve dinci teröre karşı yapılan mücadelelerle sona erdi. Adalete teslim edildiler.Bunu Avrupa anlayamadı, Amerika da göremedi. Ama ÅŸimdi gördülerki terör insanlık için çok büyük tehlike. Bu tehlikeyi ortadan kaldırmak için bütün dünya milletleri teröre karşı birlikte mücadele etmelidir.AFGAN KAYNAKLI OLDUÄžUNU DÜŞÜNMEK SAFLIKRecai Kutan: (SP Genel BaÅŸkanı): ABD'deki terör olayının Afganistan ya da Filistin kaynaklı olduÄŸunu düşünmek, böyle bir organizasyonu oraya baÄŸlamak için insanın saf olması lazım. SP olarak, kim tarafından ve ne maksatla yapılırsa yapılsın her türlü ÅŸiddet, anarÅŸi ve terör olayına karşıyız. Masum insanları katletmeye kimsenin hakkı yoktur. Dün New York'ta üzücü bir olay cereyan etmiÅŸtir. Bu olayın kimler tarafından yapıldığının çok iyi incelenmesi lazım. Yapılan eylem, uzun vadeli bir çalışmayı gerektirir. Akıl alacak gibi deÄŸil... Aynı anda 10 uçak kaçırılıyor ve bu intihar saldırısını yapanlar, 10 tane pilot buluyorlar. Bunun mesela, Afganistan veya Filistin kaynaklı bir organizasyon olduÄŸunu düşünmek için insanın saf olması lazım. Böyle büyük bir eylem, bir devlet desteÄŸi ya da çok büyük bir örgüt iÅŸidir.Müslüman sıfatıyla biri, böyle bir eylem yaparsa o, müslümanlığın anlamını bilmiyor demektir. Dünyada birçok terör örgütü var. Niye mesela (Hıristiyan terör örgütü) lafı kullanılmıyor? İçinde bulunulan ÅŸartlarda böylesine geliÅŸmiÅŸ bir plan yapılmışsa bunu baÅŸka yerlerde aramak lazım.Aslında, bu yaÅŸanan da çok özel bir savaÅŸtır, terörün dünyaya kafa tutmasıdır. Terörle savaÅŸmanın yöntemleri de farklıdır.ÖZGÃœRLÃœKLERÄ° KISITLAYAN YÖNTEMLER KAPIDAProf. Dr. Kemal Kirişçi (BÃœ Uluslararası Ä°liÅŸkiler Bölümü BaÅŸkanı): Dün sabahki dünya ile bu sabahki dünya arasında büyük farklılıklar var. Ä°nsanlığa sığmayacak bir yapıya sahip olan insanların neler yapabileceÄŸini gördük. Åžimdiye kadar hep varsayımımız böyle bir ÅŸeyin insan tarafından yapılamayacağıydı. Tahmin ediyorum ki, güvenlik anlayışı konusunda bundan böyle daha şüpheci, belki de insan özgürlüğünü daha kısıtlayıcı yöntemlere baÅŸvuracaklar. Benim en büyük endiÅŸem; bu tedbirleri geliÅŸtirirken Ä°kinci Dünya Savaşı'ndan bu yana insan hakları ve demokraside katedilen yolun gerisine düşmemeleri. Tahmin ediyorum çok daha şüpheci, belki de insan özgürlüğünü daha kısıtlayacak yöntemlere baÅŸvuracaklar.TÃœRKÄ°YE ARANAN ÃœLKE OLACAKÇevik Bir (Emekli Orgeneral): Saldırılarla, soÄŸuk savaÅŸ sonrasında yeni bir dönem açıldı. Dünyada tekrar kutuplaÅŸma dönemi baÅŸladı. Türkiye, bu kutuplaÅŸmada hür dünyanın içinde yer almalıdır. Hür dünyaya, tamamen yüksek teknolojiye dayalı örgütlenmiÅŸ bir terör tehdidi var. Bu yapılanma dünya için bir numaralı potansiyel tehdit haline gelmiÅŸtir. O zaman hür dünya ülkeleri, yüksek teknolojiye dayanan teröre karşı örgütlenmek zorunda. Hür dünyada, bu olaydan sonra yeniden bir yapılanmaya gidilecektir.Türkiye açısından konuyu inceleyecek olursak, ülkemiz bu konuda aranan ülke olacak. Åžu nedenle aranan ülke olacak; Bir kere teröre karşı yaptığı mücadelede tek başına olmasına raÄŸmen Türkiye, bu konuda baÅŸarılı olmuÅŸtur. Türkiye, coÄŸrafyası ve jeopolitik konumu itibariylesoÄŸuk savaÅŸ dönemi sonrasında zaten önemi artan bir ülkeydi. Türkiye'nin önemi bu olayla daha çok ortaya çıktı. Türkiye, bundan sonra dünyada aranan ülke olacak.Olayın nereden ve ne ÅŸekilde kaynaklandığı konusunda kimse bir ÅŸey bilmiyor, dolayısıyla kaynak bilinmeden senaryo üretmek sakıncalı. Bu konuda hür dünya ülkeleri omuz omuza verip, bu saldırıyı yapanları tespit etmek mecburiyetinde. Herkesin ABD'ye yardımcı olması lazım. Ayrıca, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası benim için bugünden itibaren bitmiÅŸtir. Tekrar NATO ön plana çıkmaya baÅŸlayacak. Türkiye'nin Avrupa ile entegrasyonundaki sorunu da ortadan kalkacaktır. Avrupa yanlışından dönecektir.ANCAK ABD KAYNAKLI OLABÄ°LÄ°RÖzdem Sanberk (TESEV Direktörü ve emekli büyükelçi): Åžu anda elde hiçbir delil yok. Saldırıyı ÅŸu ya da bu örgüte mal etmek yanlış olur. Oklahoma olayı güzel bir örnek teÅŸkil ediyor. Bu olayın insan avına dönüşmesi, birtakım kiÅŸilerin ve dini grupların hedef gösterilmesi çok yanlış olur. Bugün Taliban yönetimi Afganistan'a tamamen hakim. Bu saldırıyı eÄŸer Usame Bin Ladin gerçekleÅŸtirdiÄŸi yönünde bir delil elde edilirse, Taliban bu ÅŸahsı hemen verir. Çünkü Taliban yönetimi bunun yükünü taşıyamaz. ABD'nin 'terörist ülkeler' listesinde yer alanların  büyük bir kısmı Türkiye'nin komÅŸusu. Bu olayla ilgili ABD iyi deÄŸerlendirme yapmalı. Aksi takdirde olası bir misillemede Türkiye çok büyük sıkıntılar çekebilir.Bu olay ÅŸunu gösterdi ki, istihbaratın en önemli kaynağı insandır. Teknolojik istihbarat, insan istihbaratının önüne geçemiyor. Buralara bu kadar para harcandı. ABD içinde bir organizasyon kurulmuÅŸ. Birtakım ÅŸebekeler oraya çıkmış. Bunlar planlarını yapmışlar. Aynı anda uçakları kaçırmışlar. Muazzam bir planlama. Bu saldırıyı ancak sofistike bir teÅŸkilat yapabilir. Ayrıca, hadisenin gösterdiÄŸi elemanlara bakmak suretiyle, bu kadar önemli hedefe ulaÅŸabilen bir terör olayının ancak ABD kaynaklı olabileceÄŸini düşünüyorum.FÃœZE SAVUNMA SÄ°STEMÄ° YENÄ°DEN GÃœNDEME GELECEKSeyfi TaÅŸhan (Dış Politika Enstitüsü BaÅŸkanı): Terörist saldırıların ardından Washington, ABD düşmanlığını azaltma yönünde adımlar atabilir. Acilen bir dünya konferansı düzenlenebilir. ABD, saldırılarla ilgili araÅŸtırmanın tamamlanmasının ardından suçlu görülen ülkeye ani bir saldırı düzenleyebilir. Her ülke toplum içinde teröre karşı uyması gereken normları belirlerken, bunların uygulanmasını denetleyecek bir uluslararası kuruluÅŸ oluÅŸturulabilir. Bu geliÅŸmelerin ardından toplumsal hayatta bir takım zorluklar ortaya çıkacaktır, örneÄŸin pasaport ve kimlik gibi sivil kontrolleri de sıkılaÅŸtırılacaktır.Bir numaralı şüpheli, Suudi Arabistan kökenli terörist Usame Bin Laden. ikinci şüpheli isim ise Irak olabilir ancak, Irak Lideri Saddam Hüseyin, böyle bir organize saldırıyı düzenleyebileceÄŸi şüpheli. Olayı üstlenen Japon Kızıl Ordu Örgütü ise şüpheli listesinin en sonunda yer alıyor.ABD, geri durmayacak, sert bir ÅŸekide misilleme yapacaktır. Ancak buna paralel olarak Washingon yönetimi, dünyadaki ABD düşmanlığını azaltma yönünde de adımlar atabilir. ABD'nin ortaya attığı Füze Savunma Sistemi, son geliÅŸmelerin ardından tekrar gündeme gelebilir, çünkü saldırılar füze sisteminin gerekliliÄŸini ortaya koymuÅŸ oldu.SADECE DIÅž GÜÇLER DEĞİLAli Bozer (Eski DışiÅŸleri Bakanı): Saldırıların dışarıdaki bazı güçlerle birlikte, ABD içinden bir tertip neticesinde meydana geldiÄŸini tahmin ediyorum. Özellikle teknoloji açısından bu kadar önemli bir teÅŸebbüs niteliÄŸi taşıyan olayın, sadece dış güçler tarafından gerçekleÅŸtirilmesi ihtimalini zayıf buluyorum.Olayın nereden kaynaklandığını teÅŸhiÅŸ için daha erken. Fakat OrtadoÄŸu, Afganistan üzerinde durulduÄŸuna göre, bu bölgelerde meydana gelebilecek olayların Türk dış politikasına etki yapacağı düşüncesindeyim. Bundan sonra ABD'nin takip ettiÄŸi dış politika ile Türkiye'nin takip edeceÄŸi dış politika arasında daha yakınlaÅŸma olması ihtimali kuvvetlidir.DEVLETLER Ä°NTÄ°KAM ALMAZSadık ErdoÄŸan (Ankara Barosu BaÅŸkanı): ABD'deki terörist saldırıyı lanetliyoruz. Dünya barışını tehdit edebilecek spekülatif deÄŸerlendirme ve saptamalarla salt ABD ile çeliÅŸkileri olduÄŸu gerekçesiyle dünyanın meÅŸru güçleri ve devletlerinin intikam duygusuyla hedef alınmasından özenle kaçınmak gerekir.Ä°NSANLIK BU FACÄ°AYI HAK ETMÄ°YORTOBAV (Devlet Tiyatroları, Opera ve Balesi Çalışanları YardımlaÅŸma Vakfı): Ä°nsanlık böyle bir faciayı hak etmiyor. Ãœzerinde yaÅŸamı paylaÅŸtığımız bu dünyada, böyle bir facianın yaÅŸanmasına sebep olanları bütün insanlık onurumuzla reddediyoruz. SADECE DIÅž GÜÇLER DEĞİLAli Bozer (Eski DışiÅŸleri Bakanı): Saldırıların dışarıdaki bazı güçlerle birlikte, ABD içinden bir tertip neticesinde meydana geldiÄŸini tahmin ediyorum. Özellikle teknoloji açısından bu kadar önemli bir teÅŸebbüs niteliÄŸi taşıyan olayın, sadece dış güçler tarafından gerçekleÅŸtirilmesi ihtimalini zayıf buluyorum.Olayın nereden kaynaklandığını teÅŸhiÅŸ için daha erken. Fakat OrtadoÄŸu, Afganistan üzerinde durulduÄŸuna göre, bu bölgelerde meydana gelebilecek olayların Türk dış politikasına etki yapacağı düşüncesindeyim. Bundan sonra ABD'nin takip ettiÄŸi dış politika ile Türkiye'nin takip edeceÄŸi dış politika arasında daha yakınlaÅŸma olması ihtimali kuvvetlidir.ABD BÄ°LE MÃœDAFAASIZKamuran Gürün (Emekli Büyükelçi): Dünyanın en büyük devletleri dahi teröristlere karşı zayıf ve müdafaasız. Ä°ster o ülkenin içinde yaşıyor olsunlar, ister dışarıdan geliyor olsunlar, terörizm denen mikrobu yeryüzünden kaldırmak zorundayız. Ancak dünyada bazı ülkeler, kendilerinde olmadığı sürece  terörizme aldırmazlıkla baktı. Bunların içinde bir ölçüde ABD de vardı... Bundan özellikle Avrupa devletlerinin çıkaracağı dersler var. Terörizm zaman zaman bir devletin başına geliyor. Bu devlet belirli bir süre teröristlerle uÄŸraşıyor, ama ondan sonra elini çekiyor. DiÄŸer devletlerde terörist olaylara karşı adeta sempatiyle bakmaya baÅŸlıyor. Bugün ABD'de olan bu olay, bütün ülkelerde olabilir. Avrupa'nın her ülkesinde de olabilir. Devletlerin akıllarını baÅŸlarına alıp, baÅŸka ülkelerdeki terörist akımlara ve terörist hareketlere iyimser gözle, sevimli bir ÅŸekilde bakmasınlar. Zannediyorum bundan çıkarılacak en önemli ders budur.Peki, ABD'deki olayı kınayanların hepsi samimi midir? Bazılarının da timsah gözyaşı döktüğü düşünülebilir. Türkiye zaten terörizmin içinde yaşıyor. Yeni yeni kendisini kurtarmaya uÄŸraşıyor. ABD'deki bu saldırıyı Türkiye'den daha iyi anlayanın çıkacağını sanmıyorum. Terörizmi en iyi bilen ülke, Türkiye'dir.ABD'NÄ°N REAKSÄ°YONU ÇOK BÃœYÃœK OLACAKYard. Doç. Dr. Ahmet Sözen (BahçeÅŸehir Ãœniversitesi Uluslararası Ä°liÅŸkiler Bölüm BaÅŸkan Vekili): ABD'deki saldırı mesaj vermek için yapıldı, bu da terörizmin karakteristiÄŸinden kaynaklanıyor. ABD'nin izlediÄŸi uluslararasıpolitikaları eleÅŸtiren bir hareket, bir ÅŸiddet gösterisi. Bu açıdan bakıldığında Dünya Ticaret Merkezi'nin seçilmesinin sembolik bir önemi var. Bu olay, küreselleÅŸen dünyada ABD'nin rolünü beÄŸenmeyen bir grup tarafından yapılmış bir olay olabilir. Bu olayın bir siyaset bilimci olarak içten gelmesini tercih ediyorum. Çünkü aksi takdirde ABD'nin reaksiyonunun ÅŸiddeti çok büyük olacak. Kurunun yanında yaÅŸ da yanar. Zaten Ä°slam'a karşı bir önyargı var bu camiada. Bir çok masum insan zarar görebilir diye düşünüyorum.PÄ°LOTLUK BÄ°R HAFTADA ÖĞRENÄ°LÄ°RLevent BaÅŸara (Savunma ve Havacılık Dergisi Editörü): Abartıldığı gibi yolcu uçaklarının kullanılması profesyonellik gerektirmiyor. Konu hakkında hiçbir ÅŸey bilmeyen biri bile, bir hafta içerisinde bilgisayar uçak simülatörü programları ile uçak kulanabilecek düzeye gelebilir. En azından uçağı havada tutabilir ve hedefe yöntebilir.ABD'nin New York ve Washington kentlerine düzenlenen saldırılarda, pek çok soru iÅŸareti VAR. Kaçırılan uçakların onca saat havada nasıl kaldığı, ABD Milli Muhafız Uçaklarının hareket etmekte neden geç kaldığı, uçakların Pentagon'a nasıl bu kadar yaklaÅŸabildikleri soruları yanıt bekliyor.SALDIRILAR Ä°NSANLIK VE AKIL DIÅžIUfuk Uras (ÖDP Genel BaÅŸkanı): ABD'deki saldırılar insanlık ve akıl dışıdır. Ancak yaÅŸananlar sermayenin küreselleÅŸmesinden ve bunun yarattığı ÅŸiddet politikalarından kaynaklanmaktadır. ABD BaÅŸkanı Bush'un izlediÄŸi politikaların dünyadaki barış ortamını zedeledi. Küresel ısınmayı önemsememe, kara mayınları ve biyolojik silahların kullanılması, uzayın silahlandırılması, ırkçılık konferansına katılmama bunun son örnekleridir. YaÅŸananlar, dünyada eÅŸitliksizliklere, adaletsizliklere ve haksızlıklara yol açan politikalardan vazgeçilmesi için fırsat olmalıdır.EN Ä°YÄ° TÃœRKÄ°YE ANLARMuhsin YazıcıoÄŸlu (BBP Genel BaÅŸkanı): Tüm insanlığın bu tür eylemlere karşı iÅŸbirliÄŸi, güç birliÄŸi yapmasını istiyoruz. Bu saldırı, zannediyorum, teröre karşı umursamaz duran, terörden acı çeken ülkelerin durumunu görmezden gelen, bunu anlayamayan bütün ülkelerin, ÅŸahısların, devletlerin gözlerini açmış olsa gerek. Terör bir kör kurÅŸundur, nereyi vuracağı, kimi vuracağı belli olmamaktadır. ABD'deki terör olaylarında hayatını kaybedenler farklı dinlerden, ırklardan ve farklı devletlere mensup bir mozaik. Terör, ABD'yi vururken, aynı zamanda bütün insanlığı da vurdu.Damdan düşenin halini en iyi damdan düşen anlar. Bunu en iyi Türk milleti olarak biz anlıyoruz. Türkiye tabii ki teröre karşı cephede yer almalıdır. Türkiye insan haklarından yana, demokrasiden yana olmalıdır. Â