Temizle proteini bitir Alzheimer’ı

Uzun ve sağlıklı yaşamın önündeki en büyük engellerden biri Alzheimer. Ancak uzmanlar umutsuz değil.
Türkiye Alzheimer Derneği Başkan Yardımcısı ve İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Haşmet Hanağası, Alzheimer tanısının, belirtiler, görüntüleme ve laboratuvar bulgularıyla yüzde 90’ların üstünde başarıyla koyulabildiğini söylüyor. Hastanın mevcut şikayetleri ve nasıl başlayıp geliştiği de önemli. Aileden de bilgi alınıyor. Muayenede ayrıca bazı özel zihin kapasitesini ölçen testler kullanılıyor.
Hastalığın erken tanısı, bir an önce tedavi verilmesi ve bakımı açısından önemli. Ancak maalesef eldeki tedaviler hastalığı ortadan kaldırmıyor veya durdurmuyor.

AŞI ÇALIŞMALARI SÜRÜYORAlzheimer’da zihinsel belirtilere yönelik, hücre ölümünü yavaşlatan ilaçlar kullanımda. Prof. Dr. Hanağası, “Hastalığı bir miktar yavaşlatabilmek bile hem hasta hem de hasta yakınının yaşam kalitesine çok olumlu katkı sağlıyor” diyor. Hastalığının belirtileri sadece unutkanlık ve kafa karışıklığı değil. Pek çok psikiyatrik belirti de eşlik ediyor. Uyku bozukluğu, depresyon, anksiyete, hayaller veya saçma düşünceler gibi. Bu belirtileri kontrol etmek için de ilaçlar bulunuyor. Şu anda en güncel tedavi, beyinde anormal şekilde biriken amiloid adlı proteini kaldırmaya yönelik.

Aşı veya ilaçlarla bu protein birikintisinin ortadan kaldırılmasına çalışılıyor. Yine hedef kitle, çok erken evre Alzheimer hastaları. Çünkü hastalık belli bir aşamaya geldikten sonra bu tedavilerin de belirgin bir faydaları olmuyor. Prof. Dr. Hanağası, şu bilgileri veriyor: “Bu çalışmalar henüz deneme ve araştırma aşamasında. Sonuçları olumlu çıkarsa, 4-5 yıl içinde kliniğe gelebilir, hastalığın seyri tamamıyla değişebilir.”

MESELE, ‘AMİLOİD’İ DURDURMAK

İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hakan Gürvit de, hiçbir klinik belirti olmadan, beyinde biriken amiloid proteinlerinn temizlenmesi halinde, toplumdaki Alz- heimer sıklığının da dramatik şekilde düşeceğini söylüyor. Prof. Dr. Gürvit, şu tahminde bulunuyor: “Bu başarılırsa, Alzheimer’ın kaderi damar sertliği gibi olacak. Amiloid, kolesterolün düşürülmesi gibi düşürülecek ve unutkan bile olmayacağız. Muhtemelen 2020’li yıllardan itibaren eczanelerde satılır hale gelecek.”

ALZHEİMER’A KARŞI SOSYALLEŞME, KAHVE VE ÇİKOLATA

Nörolojİ uzmanı Doç. Dr. Başar Bilgiç, sosyal hayat, kahve ve kakaonun Alzheimer’e karşı koruyucu olduğunu söylüyor. Günde 1 - 2 bardak arasında kahve tüketenlerde, Alzheimer riskinin hiç içmeyenlere göre azaldığı gözlendi. Aşırı kahve tüketenlerde bu olumlu etki ortadan kalkıyor. Doç. Dr. Bilgiç, “Bu, 3-4 fincan Türk kahvesine denk geliyor. Günde 1-2 parça siyah çikolata da etkili. Kakaonun, beyinde biriken plakları azalttığı ve zihinsel işlevlere olumlu etkide bulunduğu saptandı” diyor.

Anemi ilacı deneniyor

Alzheimer hastalığında beyin hücrelerinin ölümünün yanı sıra, çok erken evrelerden itibaren enflamasyonun da eşlik ettiği biliniyor. Bu nedenle son dönemde Alzheimer hastalığı tedavisinde enflamasyonu azaltan ilaçlar da deneniyor. Doç. Dr. Bilgiç, “Şimdilik erken dönemdeki çalışmaları yapılan ve kanser hastalarında kullanılan bir sentetik kannaboid ve nadir görülen bir kansızlık nedeni olan orak hücreli anemi tedavisi için geliştirilen bir molekül deneniyor. Bu yaklaşımın yararlı olup olmayacağını, bu moleküllerin hastalardaki kullanımıyla öğrenebileceğiz” diyor.

Hoş kokuları alamamak erken haberci olabilir

Nörolojİ uzmanı Doç. Dr. Barış Topçular, Alzheimer hastalığının taranmasında ucuz, hastaya çok zahmet vermeyen ve etkili yöntemler bulma gayretinin devam ettiğini söylüyor. Koku araştırmaları da bu çabaların bir sonucu. Doç. Dr. Topçular, “Hastalık tam ortaya çıkmadan bile koku kabiliyetinde bozulma başlıyor. Hoş kokulara hassasiyet kayboluyor, alınan haz azalıyor. Kötü kokuları tanıma ise daha geç bozuluyor” diyor.

YARIN: ALZHEIMER HASTASI EVDE Mİ BAKILMALI, BAKIMEVİNDE Mİ?