Teksas-Tommiks’e iade-i itibar

Çizgiroman sanatı dünyanın birçok ülkesinde ciddi bir sanat dalı. Ülkemizdeki tarihi boyunca genelde Teksas-Tommiks olarak bilindi. Aslında Teksas-Tommiks olarak nitelenen çizgiromanlar, sinemadaki macera ya da aksiyon filmleri ayrımında olduğu gibi çizgi-aksiyon, çizgi-macera olarak bir alt tür olarak ele alınabilir.

Teksas-Tommiks'in patladığı 60'lı ve 70'li yıllarda, okur kitlesi çocuklar ve gençlerden oluşuyordu. Ebeveynler ve eğitimcilere göre zararlıydılar. Öyle çok satıyorlardı ki; neredeyse toplumsal bir sorun olarak algılandıkları dönemler oldu.

O yıllarda piyasayı İtalyan kaynaklı kahramanlar kaplamıştı. Teksas, Tommiks, Zagor, Teks, Tom Braks, Swing hepsi İtalyandı. Bu arada yerli üretim Tarkan, Karaoğlan, Kara Murat, Bahadır gibi kahramanlar da kendilerine bir alan açmıştı.

Teksas-Tommiks'lerin baskı ve cilt kaliteleri düşüktü, orijinalleri ile karşılaştırıldıklarında zavallı haldeydiler aslında. Üstelik çok satan dergilerin korsan baskıları ve hayalet çizerlerce yapılan kopya maceralar çizgiroman piyasası için sonun başlangıcı oldu.

KALİTE YÜKSELİYOR

Sonra televizyon, daha sonra da bilgisayar oyunları genç nesli çizgiromandan uzaklaştırdı. 80'li yıllara gelinmişti. Zaten yerli kahramanlar Yüzbaşı Volkan dışında üretilmez olmuştu. Yayınını sürdüren sadece Conan ve Atlantis (Martin Mystere) kalmıştı. Bu on yıl çok sessiz geçti. 90'lı yıllar ise eskiye rağbet yılları oldu. Koleksiyoncular sahaf sahaf eski çizgiroman avına çıktı, fiyatlar yükseldi.

Eski dergilerin artık bulunamaz olduğu dönemde birden taze dergiler yayınlanmaya başladı. Doğan Yayıncılık 5 kahramanla piyasaya girdi, Büyük Mavi Yayıncılık (şimdiki Arkabahçe) Batman'i yayınladığında basında oldukça büyük bir yankı uyandırdı. Sonra Batman'e Süpermen, Örümcek Adam ve X-Men katıldı. Bu yayınlardan bugün Doğan Yayıncılık'ta Teks, Zagor ve Martin Mystere, Arkabahçe'de ise Örümcek Adam ve Süpermen kaldı.

Bu yayınların dikkat çeken en önemli özelliği baskı ve cilt kalitelerinin yükselmesiydi.

Çizgiroman dünyası için 1999 altın bir yıl oldu. Oğlak, YapıKredi, Aksoy, Dünya ve Dost gibi köklü kitabevleri çizgiroman yayıncılığına adım attılar. Bir zamanların oku-at ya da değiştir mantığıyla üretilen Teksas-Tommiks'ler artık kütüphaneler, arşivler için albüm formatlarında kaliteli baskıya kavuştular. Yani yaşlandıkça güzelleştiler.

TEKS 51 YAŞINDA

Oğlak Yayınları İtalya'da Teks'in 40. yılını kutlamak üzere başlattığı 'Albo Speciale - Özel Albüm' serisini yayımlamaya başladı. Bu seri de geçtiğimiz ay 13. kitap İtalya'da yayımlandı. Oğlak tüm seriyi yayımlamayı planlıyor. Ayrıca ekim ayında Martin Mystere'in 'Albo Grante - Büyük Albüm' adlı serisini yayımlamaya başlayacak. Orijinal seri henüz üçüncü sayısında. 30 Eylül 1948'de Bonelli ile Galep tarafından yaratılan Teks, ünlü İtalyan çizgiroman firması Bonelli Editore'nin en önemli kahramanı. Eski bir suçlu olan Teks, sonradan ranger olmuş sert, acımasız bir kanun adamı. Teks'in suçluluğu sabit haydutları sorgulama yöntemi diğer ahlakçı çizgiroman kahramanlarında pek görülmez.

Martin Mystere ise 'İmkansızlıklar Dedektifi' olarak anılır, fantastik-macera türünün en entellektüel karakteri. Zagor ve Mister No'nun Bonelli'deki çizeri Alfredo Castelli, arkeolog Martin Mystere karakterini 1982'de yaratmıştı. Yakın dostu Neandertal Adamı Java. Martin Mystere ülkemizde uzun süre Atlantis adıyla yayımlanmıştı.

GENÇ ÇİZERLERİN ATAĞI

Yerli çizgiroman çizerleri 60'larda gazetelerde çalışıyordu. Tarkan, Karaoğlan ve ayrı bir çizgiyi temsil etse de Abdülcanbaz gazetelerden doğdu. 1972'de yayına başlayan ve mizah dünyamıza damgasını vuran Gırgır'ın içinden çıkan çizgiromancılar 80'lerin sonunda ve 90'ların başında RR, Joker, Zeplin gibi müstakil dergilerde çizgiroman üretmeye çalıştılar. Bu isimlerinden Ergün Gündüz'ün kurduğu 4 M Comix Yayıncılık, dört ayrı diziyle geçtiğimiz günlerde çizgiroman dünyasına merhaba dedi.

Gündüz çizgiromanların albümleşmesine üç unsurun neden olduğunu söylüyor: ‘‘Birincisi eski türkülerin yeniden moda olması gibi bir şey bu; keşfedildiler. İkincisi, eskiden bunları okuyanlar büyüdüler, şimdinin işadamları oldular ve onların alım güçleri kaliteli ürün almaya müsait. Ve son olarak çizgiroman şehir kültürünün bir parçası; arşivlenebilecek, kütüphaneye konabilecek biçimde modernize edilip yayınlanıyor olmaları daha yeni yeni şehirleşiyor olmamızdan’’.

4 M Comix, Akrepin Gölgesi, Bilimkurgu, Garip Öyküler, Fantastik ve Taksi Öyküleri olarak dört ayrı çizgi dizi yayınlıyor.

Eski dostlar

Çizgi Roman Arşiv Dizisi ile albüm boyutlarında ve kalitesinde çizgiroman akımını başlattı. Yayın yönetmenliğini Yalvaç Ural'ın yaptığı Arşiv Dizisi Tommiks ile başladı; Teksas ve Kinowa ile devam etti. Ayrıca Kaptan Swing ve Mister No'yu ülkemizin geleneksel çizgiromanları gibi saman kağıdına, ince karton kapaklı ve orijinalinden daha küçük boyutlarda basıyorlar.

Aksoy'un seçtiği karakterlerin hepsinin belirli bir okur kitlesi var. Zaten son otuz yılın en çok okunan çizgiromanları kesinlikle Tommiks ve Teksas karakterleri. Ancak Mister No'nun çizgiroman okurları arasında yeri bambaşka. Bu vesileyle Mister No'yu albüm formatında yayımlamayan Aksoy Yayınları'nın, ona gereken önemi vereceğini umuyoruz.

ATIL KURT!

Globus Dünya Basınevi, Sezgin Burak'ın unutulmaz çizgi karakteri Tarkan'ın albümlerini yayımlıyor. İlk albüm geçtiğimiz hafta kitapçı vitrinlerinde yerine almıştı. Albümün adı ‘‘Maryo'nun Kuşları'. İkinci albüm ‘‘Margus Kalesi’’ ise geçtiğimiz hafta yayımlandı. ‘‘Margus Kalesi’’ Tarkan'ın ilk macerası ve ilk kez 1967 yılında yayımlanmış. Sezgin Burak 1978 yılında yarım kalan ‘‘Milano'ya Giden Yol’’ dahil ondört Tarkan macerası çizmiş. Tarkan yılmaz bir kahraman olarak tanımlanır. Yanından ayırmadığı kurdu ve ona ‘‘Atıl kurt’’ diye seslenmesi hemen herkes tarafından bilinir.