'Tek parti hayır derse vazgeçeriz'
Güncelleme Tarihi:
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Burhan Kuzu, üç muhalefet partisinden birinin bile 'hayır' demesi durumunda başkanlık sisteminde diretmeyeceklerini söyledi.
Burhan Kuzu dün gece Abbas Güçlü ile Genç Bakış'a konuk oldu. BaÅŸkanlık sistemi ve yeni anayasa ile ilgili gençlerin sorularınıÂve muhalefetin eleÅŸtirilerini yanıtladı, sistemi tüm detaylarıyla anlattı.
İşte Burhan Kuzu'nun açıklamaları:
DEMÄ°REL'Ä°N BAÅžKANLIK SÄ°STEMÄ°NÄ° GETÄ°RMESÄ°NE AZ KALMIÅžTI
Bu başkanlık modeli sevdası çok eskiye dayanıyor. Bunun AK Parti ile bir ilgi ve alakası yok.
Rahmetli Özal benim baÅŸkanlık sistemi hakkımda yazmış olduÄŸum makaleyi okumuÅŸ, onun üzerine vefatından kısa bir süre önce beni davet etti ve dedi ki; "Hocam sen bunu yazdın çizdin, ben de bunu iyi kavradım. Ama 83'te geldik ülkede ekonomiÂperiÅŸan. Dedim ki baÅŸkanlık modeli ve benzeri model reformlarıÂikinci dönem yaparımÂama 87 seçimlerinde aradığım gücü bulamadım, kendi partime derdimi anlatamadım, bir tarafta Mesut Yılmaz bir tarafta benim hanım, bizi cumhurbaÅŸkanlığına zorladılar. Bu dört duvar arasına beni attılar. Ben burada sıkıldım. Benden sonra 91' de DemirelÂhükümeti koalisyona geldi, Erdal Ä°nönü ile birlikte ikisi memleketi mahvetti. Åžimdi dedi parti kuruyorum seni listeye aldım." dedi. Ama kısa bir süre sonra vefat etti.
Demirel cumhurbaşkanlığının son yılları 'başkanlık rejimini getirelim' dedi, 'Askeri ne yapacağız' dedim, 'Zinde kuvvetleri bana bırakın' dedi. Oradan işi bağlamıştı bayağı geliyordu. Ben de o dönem bunu getirirse ancak Demirel getirir dedim ama sonra olmadı, Demirel'in o atağına bir destek gelmedi.
KOALİSYON YAKIN DEĞİL HEVESLENMESİNLER
Bugüne kadar Menderes çalışmış koalisyon yemiş, Demirel çalışmış koalisyon yemiş, Özal çalışmış koalisyon yemiş. Şimdi biz çalışıyoruz koalisyon yemek için bekliyor. Çok da yakın değil heveslenmesinler.
AMAÇ CUMHURBAŞKANLIĞI MAKAMI İSE ZATEN OLACAK
Özal da Demirel de düştükleri dönemde başkanlık sistemini savundular ama Tayyip Bey hükümetin en güçlü olduğu zamanda savunuyor, farkı bu.
Köşk'e çıkanlar arkalarına baktıkları zaman ekonomideki düzgünlüğün kaybolduğunu görüyorlar. Tayyip Bey de bunu tahmin ediyor. Yoksa amaç cumhurbaşkanlığı makamına oturmak ise bir şekilde oturabilir. Şu anki tablo öyle gözüküyor.
ÖZAL'IN VEFATI MALUM OLMUŞTU ŞİMDİ DE BİRŞEYLER MALUM OLUYOR
Bir gün İstanbul'da bir okulda DYP gençlik kollarına başkanlık sistemini anlatıyorum. Dedim ki ''Şimdi karşı çıkıyorsunuz ama yarın Demirel savunursa şaşırmayın' dedim. Hakikaten de öyle oldu. Bildim. İkincisi ''Özal bu sistemi kendisi için istiyor diyorsunuz ama Özal da bir fani, bugün var yarın yok'' dedim. Demez olaydım. Meğerse tam benim onu dediğim sırada Özal rahatsızlanmış, vefat etti. Şimdi de birşeyler malum oluyor ama onu söylemeyeyim.
EYALET SÄ°STEMÄ° OLSA BEN DE SAVUNMAM
Anayasa yazımında ilk aşamadayız. İkinci kısımda, 1-2 ay sonra başkanlık modeli gündeme gelecek, tartışma o zaman başlayacak.
Bizim getireceğimiz modelde eyalet olmaz ama çok güçlü yerel yönetimler olur.
Burhan Kuzu olarakÂben bilsem ki bu model gerçekten memleketin bölünmesine, eyalet modeline kayacak ben bu sistemi savunmam.
Rahmetli TürkeÅŸ 9 IşıkÂkitabında açık açık baÅŸkanlık sistemini savunuyor. Bu sistem federal yapıyı getirecekse savunur muydu?
Başımıza Kürt sorununu açan başkanlık sistemi mi? Hayır, parlamenter sistem varken geldi bu başımıza. Ama başkanlık modeli geldi, terör bitti de olmaz. Sadece terörle mücadele devamlı olur, istikrar olur, faydası bu.
BAŞKANLIK SİSTEMİNİ DİKTATÖRLÜKTEN KURTULMAK İÇİN SAVUNUYORUM
Diktatörlük arıyorsanız parlamenter modellerde bulursunuz. Bugün Türkiye'de var olduğu iddia ediliyorsa, parlamenter sistemden dolayıdır. Çünkü bu modelde kuvvet ayrımı diye birşey yok.
Bu memlekette ve parlamenter sistem olan her yerde yasama organı kağıt üzerinde vardır, uygulamada yoktur. Yasama organı başbakanın emirlerine uyan bir organ konumundadır. Türkiye'de meclis yok, var mı zannediyorsunuz?
Kanunlar hükumette hazırlanır, parlamentoya gelir,Âgörüşürüz. Ama bu kanunlar komisyonlardan geçerken, muhalefet ve iktidar milletvekillerinin vermiÅŸ oldukları hiçbir önerge hükümet katılmadanÂgeçmez. Bir virgülüne dokunamazsın. Tablo bu. Ä°ktidarın vekillerinin bile adı yok, muhalefetin zaten yok.
Çıkardığımız yasaların yüzde 98'i hükümetten geliyor. Kalan yüzde 2'si de milletvekillerinden. O yüzde 2 de şu; genellikle hükümetlerin hoşuna gitmeyen, kamuoyundan korktukları bir takım teklifleri bize verdiriyorlar. Sanmayın bir tek Türkiye'de böyle. İngiltere'de de böyle, Almanya'da da. Parlamenter sistem böyle olmadan çalışmaz zaten. Sistemin kendisi bu.
Ben başkanlık sistemini savunurken diktatörlükten kurtulmak için savunuyorum.
PANZEHÄ°R BAÅžKANLIK SÄ°STEMÄ°
Parlamenter sistemde hangi denetim var. Bir tek bir bakanın gensoru ile düşürülmesi ve meclis soruÅŸturması.ÂBugüne kadar Türkiye'de kaç bakan düşürüldü? Ä°smail Özarslan ve Hayrettin Erkmen ki onlarda da durum farklıydı.
Bir bakan hakkında muhalefet partileri gensoru veriyor, dosyaya bakıyorum bir iki şey doğru hakikaten. Ama bu bakan benim partimden çıkma, belki de çok yakın arkadaşım. Ben şeytana uyar gibi muhalefete uyup bu arkadaşımı düşüreceğim öyle mi? Böyle birşey eşyanın tabiatına aykırı. O zaman demek ki denetim de yok. Peki soruyorum o zaman yasama organı ne yapar Allah aşkına?
Muhalefetin tek başına hükümetten ya da icraatların keskinliğinden şikayeti varsa bunun panzehiri başkanlık sistemidir. Ama bunu bilmiyorlar.
BAŞKAN YASA TEKLİF EDEMEZ, BÜTÇEYE HAKİM OLAMAZ
Başkanlık modelinde yasama organı çok güçlü. Başkan kanun teklifinde bulunamaz, bütçeye hakim değildir.
Bütçe alanında hükütmetin hiçbir dahli yok. Tüm kanunları parlamentonun kendisi yapıyor, hükümet parlamentoya giremiyor. Bakanlar gelse bile misafir gibi locada oturur, yasamanın faaliyetlerine katılamaz.
Parlamenter sistemde parlamento oluÅŸurken, liderler oturup milletvekili listesi hazırlıyor, içlerinde körü var, topalı var. Yani kaliteli olmayan vekiller var. Åžimdi sen vekil olarakÂönümüzdeki dönem seçilmek için liderle iyi geçiniyorsun. Bakan olman da liderin kararına baÄŸlı. O zaman parlamentoda liderlere raÄŸmen hareket etme imkanı yok.ÂAma baÅŸkanlık sisteminde liste usulü yok. Seni dar bölgende delegeler seçiyor. O zaman sen lidere deÄŸil lider sanaÂbaÄŸlı oluyor. Aynı zamanda bu sistemde vekiller bakan da olamıyor.
Bu model eskimiÅŸ kokuÅŸmuÅŸ birÂmodel. Türkiye artık bununla gitmez. Ben görürüm görmem mezar taşıma gelip; ey hocam rahat uyu bu model geldi dersiniz.
YENİ ANAYASA İLE YEREL YÖNETİMLER ÇOK GÜÇLENECEK
Başkanlık modeline geçmesek bile bu anayasada biz yerel yönetimleri son derece güçlendireceğiz. Bu dört partinin de kararı. Ama özerk yapılanma filan yok.
Başkanlık modeli geldigi zaman tüm barajlar kalkıyor. Çünkü baraja gerek yok. Ama başkanlık sistemine geçmedikçe yüzde 10'luk barajı hep savunurum çünkü başka çare yok.
Sayın Başbakan'ın 10 yılda, 30 yıl yaşlanarak yaptıklarını bir koalisyon 6 ayda bitirir.
Türkiye'de yargı bağımsızlığı yok demek bir önyargıdır. Ergenekon bağlamında bakıldığı için böyle deniyor.
28 Şubat sürecinde insanlar pijamalarıyla evlerinden alınırken kimse birşey demedi.
Ana muhalefet lideri ''Hizbullah'ı niye serbest bıraktınız?'' diye Yargıtay'a ateş püskürdü. Peki adamlar 10 yıl yatmış. Buna az diyor. Diğer tarafta Ergenekon'dan 2.5 yıldır içeride adam, buna çok diyor. Nasıl iş bu? Adalet adamına göre mi?
Biz geldiğimizde bu memlekette içeride yatanların yüzde 70'i tutuklu, yüzde 30'u mahkum iken şimdi tam tersi. Adalet işte bu.
Yargı dünden çok daha iyi çalışıyor. Türkiye'de yargının sorunu düne kadar tarafsızlıktı. ÅžimdiÂyargı çok yol aldı.
BAŞKANLIK SİSTEMİNDE YARGI ÇOK DAHA BAĞIMSIZ OLACAK
Başkanlık sisteminde yargı çok daha güçlü, çok daha bağımsız ve tarafsız olacak. Milli irade daha net olacak. Türkiye'yi kimin yöneteceği sandıkların açıldığı gün belli olacak. Gelen 4 sene kalacak.
Amerika'nın tarihini dörde böl, baÅŸkan sayısını bulursun. BaÅŸkan sayısını dörtle çarp, Amerika'nın tarihini bulursun. Ama bizde bunu bulma ÅŸansın sıfır. Bugün 61. Hükümet var, dörtle çarp 244.ÂYaniÂbiz 244 yıllık hükümet istihakımızı doldurduk. Türkiye böyle kötü yönetildi.ÂÄ°ÅŸte baÅŸkanlık sisteminde tüm bunlar tarihe gömülecek.
Bugün için deÄŸilÂgenel olarak söylüyorum; Türkiye de muhalefet kesimi hep biri gelip ÅŸu hükümeti götürse de yerine biz gelsek peÅŸinde.
CUMHURÄ°YET'E KASTIMIZ DA YOK SÄ°STEMLE SORUNUMUZ DA
Yeni anayasada asker sivil dengesi kurmaya çalışıyoruz ama askeri okullarda da demokrasinin nimetlerini iyice anlatmamız lazım.
Cumhuriyete,Ârejime bir kastımız da yok, sistemle bir sorunumuz da. Türkiye'de yönetim sorunu var.
Vicdani ret meselesi bu anayasada yer alır mı bilmiyorum ama muhtemeldir ki gündeme gelir. Vicdani ret gelirse çok itibar olur mu onu da bilmiyorum.
PARTÄ°LERDEN BÄ°RÄ°ÂBÄ°LE Ä°TÄ°RAZ EDERSE BAÅžKANLIK SÄ°STEMÄ°NÄ° GETÄ°REMEYÄ°Z
Bu anayasayı bu parlamento hep beraber, oy birliÄŸiyle yapacak. Yani biz baÅŸkanlık modelini kabul ettirebilirsek, diÄŸer partilerle beraber yapacağız. Ama üç parti biz baÅŸkanlık modeline karşıyız derlerse elbette ki bizim bu oyunu bozma gibi bir durumumuz olamaz. Çünkü diyelim ki oradan çekildik, bizim tek başına anayasa yapma gibi bir gücümüz yok. Olsa bile biz bu millete beraber yapacağız dedik. O bakımdan biz partileri ikna etme yoluna gideceÄŸiz. Kabul ettirebilirsekÂhep beraber yapacağız, ettiremezsek yapmayacağız.ÂAma inÅŸallah ÅŸu günlerde vicdanlarına bir yumuÅŸaklık gelir kabul ederler. Ben Konya'da Mevlana'ya gidip bunun için dua edeceÄŸim.