Tek bir cana bile 330 milyar feda olsun

Geçen yıl Kenya’da enkaz altından 200 ceset çıkaran Amerikalı Fairfax Derince’de

Can kurtarmak için okyanus aşıp Derince'ye gelen ABD kurtarma ekibinin bel kemiğini bu yıl 50’nci yaşını kutlayan Virginia eyaleti Fairfax itfaiye ekibi oluşturuyor. Ekip 12 yıldır ABD dışında meydana gelen felaketlerde de görev alıyor. Geçtiğimiz yıl Kenya'nın başkenti Nairobi'de ABD Büyükelçiği'ne yapılan saldırıda yerle bir olan binanın altından 200'e yakın ceset çıkaran ekip, tam bir yıl sonra bu kez İzmit Derince'de görev yaptı.

Fairfax arama ve kurtarma ekibi İstanbul'a dünyanın en büyük kargo uçaklarından biri olan C5-A ile ulaştı. Uçaktan toplam 29 ton malzeme taşıyan bir TIR, iki kamyon indi. 68 kişilik Fairfax ekibi özel eğitilmiş dört köpekle birlikte vakit kaybetmeden İzmit'e hareket etti.

Derince'ye vardıklarında depremin üzerinden tam 48 saat geçmişti. İlk işleri kamp kurmak oldu. Kampa yerleştikten sonra günün ilk ışıklarıyla birlikte, Derince'de bir keşif gezisi yaptılar.

Fairfax gelmeden önce enkaz altındaki yakınlarına kendi imkanlarıyla ulaşmaya çabalayan Derinceliler, kurtarma ekibine ihbar üzerine ihbar yağdırdı: ‘‘Benim evimin enkazında insanlar var. Seslerini duyuyoruz. Lütfen gelin.’’

SEVİNÇ ÇIĞLIKLARI

Saat 10.00. Yavuz Sultan Mahallesi'ndeki bir enkazdan sesler geldiği ihbarı yapıldı. Fairfax, iki saatlik bir çalışmadan sonra enkaz altından sekiz yaşında bir erkek çocuğunu sağ olarak çıkardı. Üzerindeki beton bloku kaldırınca depremi bir çizik bile almadan atlatan dünya güzeli bir çocukla karşılaşmak ekibe büyük moral verdi.

Açıkçası ekip Derince'de gördüğü manzarayı hiç beğenmemiş, görevin zorluk derecesinin beklediklerinin çok üzerinde olduğunu görmüştü.

Fairfax'ın bu değerlendirmesi üzerine, ekibin operasyonunun sponsorluğunu üstlenen US AID, ABD'den ikinci bir ekibi Derince'ye göreve çağırdı.

Fairfax, ilk başarısından sonra Yavuz Sultan Mahallesi'nde bir enkazdan diğerine koştu. Her bir enkazda saatler süren çalışmalar yaptı. Bu çalışmaların üçünde umutlu bekleyiş, yerini gözyaşlarına bıraktı. Diğerlerinde ise alkışlar ve sevinç çığlıkları arasında dört Derinceli yaşama döndürüldü.

Depremden 58, 62, 64 ve 66 saat sonra enkaz altında sağ olarak çıkarılan dört Derinceli'ye ilk tıbbi müdahaleyi de Fairfax ilk yardım uzmanları ve doktorları yaptı. Depremzedeler ilk müdahaleden sonra Türk ambulans ekibine teslim edilerek, hastaneye gönderildi.

MÜTHİŞ PROFESYONELLİK

Fairfax itfaiye ekibine, ilk yardım doktorları, yapı mühendisleri ve iletişim uzmanlarının katılmasıyla oluşan kurtarma ekibi profesyonel çalışması ile izleyenlere parmak ısırttı. Bir enkaza ilk gelenler özel eğitimli köpekleri yönlendiren kadın itfaiyeciler oldu. Köpeklerin verdiği işarete göre, binaya hassas dinleme aletleri sarkıtıldı. Binadan gelen en küçük bir sesi bile kaydeden bu aletler kullanılırken, çevrede hiç kimsenin konuşmaması, hatta yürümemesi istendi. Yollar trafiğe kapandı. Çevirmenler aracılığıyla iletilen ‘‘Sana ulaşmaya çalışıyoruz. Bizi duyuyorsan kımılda ve bir yere iki kere vur’’ mesajına olumlu cevap gelince, içeriye küçük kameralar sarkıtıldı. Canlı depremzedenin bulunduğu tespit edilen yerde delikler açıldı, duvarlara destekler inşa edildi. Gerektiğinde 'hayat çenesi' adı verilen ve çelik yüzeyleri bile kağıt gibi kesen aletler kullanıldı. Kesilen büyük parçalar Derinceliler'in kiraladığı büyük vinçlerle taşındı. En büyük üzüntüler, başta ses gelen birkaç enkazda saatlerce insanüstü bir gayretle çalışıldıktan sonra sesin kesildiğinin tespit edilmesi oldu. Ekip depremden 66 saat sonra canlı çıkardığı bir Derinceli'ye iki saat içinde ulaşırken, bir başka Derinceli'yi sağ çıkarmaları tam 10 saat sürdü.

Harika bir duygu

Ekibin beklediklerinden daha zor olduğunu gördükleri Derince'deki çalışmaları sırasında gösterdiği profesyonellik izleyenleri hayran bıraktı. Çalışmalarını ağır ceset kokuları gelen enkazlar üzerinde serinkanlılıklarını hiç kaybetmeden, müthiş bir uyum içinde, seslerini hiç yükseltmeden yürüttüler. Derinceliler, 1988'de Ermenistan ve 1991'de de Filipinler'deki depremlerde harikalar yaratan deneyimli ekibe canla başla yardım etti. Ekibin lideri Mike Tamillou, US AID (Federal Agency of International Development- Federal Uluslararası Kalkınma Ajansı) tarafından finanse edilen Derince operasyonunun ulaştırma masrafları dahil olmak üzere 750 bin doları bulduğunu belirterek, ‘‘Çok pahalı bir operasyon. Ama kurtarılan tek bir hayat için son kuruşuna kadar değdiğini düşünüyorum’’ dedi. Mike Tamillou Derince'ye gelir gelmez kurtardıkları sekiz yaşındaki erkek çocuğu, üzerindeki beton bloğu kaldırdığında yatağında sapasağlam bulunca harika duygular yaşadıklarını söyledi.

ABD'de faaliyetleri FEMA (Federal Emergency Management Agency - Federal Acil Yardım Ajansı) tarafından finanse edilen 27 arama ve kurtarma ekibi bulunuyor. Fairfax ve Miami Dade kurtarma ekipleri yurtdışında da görev alıyor.

Fairfax itfaiyesinde 1200 itfaiyeci çalışıyor. Bunlardan 130'u yurtdışı kurtarma operasyonlarında da görev alıyor. İtfaiyeciler yılda ortalama 45 bin dolar kazanıyor. 21 yaşını dolduran sağlıklı, yardım etmeyi seven her Amerikalı bu gruba katılabiliyor. İtfaiyeciler için zorunlu emeklilik yaşı uygulaması bulunmuyor. Bir itfaiyeci birden fazla işte uzmanlaşıyor. Aynı anda hem kurtarma uzmanı, hem de ilk yardım uzmanı olarak görev yapabiliyor. Tehlikeli madde patlama ve yayılma vakalarında, dağ ve gökdelen gibi yüksek yerlerde, yer altında ya da göçük ve enkaz altında mahsur kalmış kişilerin kurtarılmasında uzmanlaşıyorlar. Ayda bir eğitim çalışması yapıyorlar.

emekleri boşa gitmiyor

Fairfax itfaiyecilerine, yurtdışında kurtarma operasyonu öncesinde profesyonel doktor, yapı mühendisi ve iletişim uzmanları da katılıyor. Operasyon sonrasında bu ekipler kendi görevlerine dönüyorlar. Her ekip kendi arasında ayda bir toplanıp eğitim yapıyor. Ekibin tamamı ise yılda en az bir kez biraraya gelip yeni kurtarma tekniklerini gözden geçiriyor. ‘‘İşimizi daha iyi nasıl yapabiliriz? Daha kısa sürede daha çok canı nasıl kurtarabiliriz?’’ diye kafa patlatıyorlar. Bu kadar emeğin boşa gitmediğini de Ermenistan'da, Filipinler'de, Oklahoma'da, Kenya'da ve Derince'de gözler önüne seriyorlar.