Tedavide ilaç dönemi bitiyor mu?

Üsküdar Üniversitesi’nin bu proje kapsamında beyni anlamaya yönelik çok yönlü çalışmalar yürüttüğünü belirten Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cumhur Taş, bu kapsamda yaptıkları çalışmaları anlattı.  Yrd. Doç. Dr. Taş, şunları söyledi:

“İnsan beyni, düşünce, duygu, algı, bellek ve dışarıya yansıyan davranışlarımızın temel kaynağıdır. Bizi birbirimizden ayırt ettiren ve biricik kılan özelliklere sahip olmamızı sağlar. Dünyada nörobilim alanındaki gelişmelerin son yıllarda giderek ivme kazanması ile birlikte, beynin bilinmezlerini keşfetmek ile ilgili umutlarımız her geçen gün artmaktadır. 

Amerika Birleşik Devletleri,  “Beyin İnisiyatifi” çağrısı kapsamında beyin araştırmalarına verdiği ekonomik destek ile beyni ve insanı anlamada, bilinmeyenlerini çözümlemekte tüm dünyaya öncülük etmiştir. Aslında “Beyin İnisiyatifi” çalışmalarındaki “beyin”, “Beyin Araştırmaları Aracılığı İle Yenilikçi Nöroteknolojiler Geliştirmek- Brain Research Through Advancing Innovative Neurotechnologies” kelimelerinin İngilizce baş harflerinden oluşmaktadır. 
Bu başlık altındaki yapılan çalışmalarda temel amaçlar; disiplinler arası çalışmalar ile şimdiye kadar beyin araştırmalarında yaşanan sınırlılıkların üstesinden gelmek, en aşağıdaki genden en üstteki bilişsel kapasiteyi kadar beyni tüm dinamikleri ile anlamak, araştırmacıların kullanımına açık veri-tabanları oluşturmaktır. Beyin inisiyatifinin nihai hedefi ise beyin hakkındaki bilgilerimiz artarken buna paralelde yeni tedavi olanakları geliştirerek psikiyatrik veya nörolojik sorunlar yaşayan bireylere yeni umut ışığı olabilmektir. 

Dünyada beyin alanında araştırma yapan ilaç firmalarının önemli oranda sıkıntı yaşadığı bir dönemden geçilmektedir. Çoğu firma bu alandaki ilaç araştırmalarını askıya almıştır. Önümüzdeki 15 yıllık süre içerisinde de devrim yaratacak yeni bir farmakolojik ajanın çıkması şu an için gerçeklikten uzak gözükmektedir. Bu bağlamda tedavide ve tanıda yeni teknolojilerin gelişimi kritik öneme sahiptir. Örneğin bugün dirençli depresyon hastalarının tedavisinde kullanıma giren “tekrarlayıcı transkraniyel manyetik uyarım teknolojileri” aslında Beyin İnisiyatifi çalışmalarının bir son ürünü olarak kabul edilebilir. Bundan 10 yıl öncesinde kanıt düzeyinin yeterli olmadığı düşüncesi ile birçok eleştiriye maruz kalan bu yenilikçi tedavi yöntemleri günümüzde özellikli merkezlerde uygulandığında oldukça yüksek başarı oranlarına ulaşmışlardır.

Bu bağlamda ülkemizde de birçok yenilikçi çalışmalar yapılmaktadır. TÜBİTAK da 1003 çağrıları kapsamında bu araştırmacılara destek vermek için beyin araştırmalarını desteklemiştir. Üsküdar Üniversitesi Nörobilim Kongresi’ne ev sahipliği yapacakÜsküdar Üniversitesi Türkiye’nin nörodavranış bilimlerindeki ilk tematik üniversitesi olarak Beyin İnisiyatifi çalışmalarının Türkiye ayağında önemli roller üstelenmiş ve üstlenmeye devam edecektir. Bu rolleri üç ayrı ayakta değerlendirmek gerekir. Birinci ayak farkındalık yaratmaktır.  Beyin ile insanı anlamaya yönelim topluma açık seminerler, eğitimler ve kongreler düzenleyerek bu ayağın yükünü önemli ölçüde Üsküdar Üniversitesi olarak sırtlamaktayız.

Bir örnek olarak 2016 yılının en önemli nörobilim etkinliklerinden biri olan Uluslararası Nörogörüntüleme ve EEG&Klinik Nörobilim Kongresi bu yıl Üsküdar Üniversitesi çatısı altında gerçekleşecektir.  Bir diğer ayak olan bilimsel çalışmalarda ise hücreden-bilişe tüm alanlarda TÜBİTAK destekli çalışmalarımız devam etmektedir.  Yapılan bilimsel çalışmaların yenilikçi ürünlere dönüşmesini hedefleyen üçüncü ayakta ise son dönemde ülkemizde de popüler hale gelen beyin performansımızı geliştirmeye yönelik özgül bilgisayar programlarının geliştirildiği İstanbul Kalkınma Ajansı destekli REHA-BİL Projesi  şu anda üniversitemizin öncelikli çalışmalarından biri olarak ilk bakışta göze çarpmaktadır.”