Tedavi out koruma in

PROF. DR. MEHMET CEYHAN (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı): Halkın ‘yeni normal’i aslında son derece basit: Maske takacağız ve mesafeli yaşayacağız. Sağlık sistemine etkisini dünya ve tek tek ülkeler özelinde olmak üzere ikiye ayıralım. Dünyada ‘Hastalık gizlendi mi, geç mi bildirildi?’ tartışmaları devam edecek. Bunun sonunda tıpkı nükleer silahların kontrolü gibi pandemi potansiyeli taşıyan hastalıkların daha sıkı denetlenmesi için uluslararası sistem kurulacak. Ülkelerdeyse, ekonomiler sağlık harcamalarının altından kalkamayacak duruma gelebilir. Tedavi yönetimleri, binalar, ilaçlar son derece pahalı.

Dolayısıyla yeniden ‘koruyucu sağlık’ yatırımlarına dönülmesi gerekiyor. Hastaneler, acil durum servisleri inşa edebilirsiniz ama hastalığı önlemek, tedavi etmekten daha ucuz. Bunun yerine hipertansiyon, obezite, sigara gibi sorunların çözümüne yönelik programlar veya aşı ve klinik çalışmalar için yatırım yapılabilir. Son 30 yıldır koruyucu sağlığa ayrılan bütçeler azaltılırken tedaviye ayrılan yatırım artmıştı çünkü kısa vadede maddi dönüşü daha fazla. Dünyada salgın hastalığına hazırlıklı olabilmeyi yalnızca Güney Kore başarabildi. 2015’ta MERS salgınında 150 vaka, 38 ölüm oldu. Bundan sonra hiçbir ülkenin düşünmediği şeyler yaptılar. Kitleri üretecek tesisleri, koruyucu ekipman fabrikalarını kurdular. Bunları salgına kadar çalıştırmadılar. Salgın başlayınca hepsini faaliyete geçirdiler.

TEHLİKE DEVAM EDİYOR 

Sadi SÜRENKÖK soruyor: Binaların asansörleri virüsün en kolay bulaşma ortamlarından birisi olmaya devam ediyor. Çoğunlukla iki metrekareden küçük alanlarda maske ve dezenfektan kullanılsa bile sosyal mesafenin sağlanması mümkün değil. Bu salgın boyunca asansör havalandırma fanları sürekli çalışır vaziyette tutulmalıdır. Bu durumda içerideki kirli hava sürekli temizlenecektir. Bunun bir faydası olur mu, ne düşünüyorsunuz?

PROF. DR. AYNUR EREN TOPKAYA (Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı): Kesinlikle doğru bir saptama. Asansörde mesafe sıfırlanıyor. Sürekli havalandırma gerekli ve faydalı olur.

TRUMP'IN YAPTIĞINI YAPMAYIN

Nilgün AKÇA soruyor: 29 senedir romatoid artrit hastasıyım. Tedavimde hidroksiklorokin sülfat (plaquenil) de kullanılıyor. Bu ilacın COVID-19 tedavisinde kullanıldığını biliyorum. Acaba benim bu ilacı 10 yıldır kullanıyor olmam, korona pozitif çıkma olasılığını azaltır mı?

PROF. DR. İSMAİL BALIK (Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi): Hidroksiklorokin (HCQ), özellikle ABD Başkanı Trump’ın koruma amaçlı kullandığını açıklamasından sonra tekrar tartışma konusu oldu. Kısaca hatırlatmak gerekirse, HCQ, uzun yıllardır sıtma tedavi ve korunmasında, romatoid artrit ve lupus gibi immun sistem hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Laboratuvar ortamında koronavirüslere karşı etkili olduğu bilindiği için salgın başlayınca, hızla etkili bir tedavi bulabilmek için, HCQ de birçok ilaçla birlikte denenmeye başlanmıştır. HCQ’nun virüsün bulaşmasını önlemede etkili olduğunu gösteren bir veri henüz yoktur. Bu nedenle halk arasında korunma amaçlı kullanılması, doğru değildir. Ayrıca, HCQ, kalp-ritim bozukluğu gibi yan etkileri de olduğu için kontrol altında kullanılmalıdır! Uzun süredir HCQ kullanan ve kullanmayan hastalar karşılaştırılmış ve COVID19’a yakalanma ve hastalığın ağır seyretme oranları açısından fark bulunmamıştır.