TBMM'de Anayasa maratonu

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ MARATONUNDAN KARELER

Teklifin 11, 13, 20 ve 21’inci maddeleri 338 ile en yüksek oyu alan maddeler olurken; Anayasa Mahkemesi’ne üye seçimini düzenleyen 17. madde 331 oy alarak kıl payı farkla referandum sınırı olan 330’u geçti.

İşte TBMM’de şimdiye kadar yapılan oylamalar sonunda çıkan sonuçlar

1. MADDE: 336 KABUL
Anayasa değişikliği teklifinin 1.maddesine 336, kabul oyu çıktı, ret oyu verenlerin sayısı ise 70 oldu.

Teklifin, Anayasanın 10. maddesinde değişiklik yapan 1. maddesine göre, kadın-erkek eşitliği konusunda alınacak tedbirler, Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamayacak. Çocuklar, yaşlılar ve özürlülerle, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmayacak.

2. MADDE: 337 KABUL
Anayasa değişikliği teklifinin 2. maddesine 337 kabul, 68 ret oyu verildi. TBMM Genel Kurulundaki oylamaya 405 milletvekili katıldı.

Oylamada 337 kabul, 68 ret oyu kullanıldı.
Maddeyle, Anayasanın “Özel Hayatın Gizliliği” başlıklı 20. maddesine, “Herkes kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak, kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir” hükmü ekleniyor.

3. MADDE: 337 KABUL
Anayasanın 'Seyahat Hürriyeti' başlıklı 23. maddesinde değişiklik içeren 3. maddesi 337 oyla kabul edildi.

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin 3. maddesinin gizli oylaması yapıldı.
 
Gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 71 ret oyu kullanıldı. Madde, Anayasanın “Seyahat Hürriyeti” başlıklı 23. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, “vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hakim kararına bağlı olarak sınırlanabilecek." Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin, oylamanın ardından birleşime ara verdi.

4. MADDE: 336 KABUL
TBMM Genel Kurulu'nda ele alınan Anayasa değişikliğine ilişkin teklifin 4. maddesi 336 oyla kabul edildi. Oylamada, 69 ret oyu çıktı.

Taslağın 4. sırasında yer alan Anayasa'nın 41. maddesi, yeni haliyle şöyle düzenlendi: "Her çocuk, yeterli himaye ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır."

5. MADDE: 333 KABUL
TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmekte olan Anayasa değişikliğine ilişkin teklifin 5. maddesi 333 oyla kabul edildi. Oylamada 70 ret oyu çıktı.

CHP, BDP ve DSP'nin katılmadığı oylamada AK Parti ile MHP'nin yanı sıra bazı bağımsız milletvekilleri oy kullandı. Oylamada 5. madde 70'e karşı 333 oyla kabul edildi. Oylamada 1 oy geçersiz sayılırken, 1 oy ise çekimser kullanıldı.

Maddeyle, Anayasa'nın "Sendika Kurma Hakkı" başlıklı 51. maddesinin son fıkrası yürürlükten kaldırılıyor. Böylece, bir kişinin aynı zamanda ve aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olmasının yolu açılıyor.

6. MADDE: 336 KABUL
Anayasa değişikliği teklifinin 6. maddesine 336 kabul, 70 ret oyu verildi.
TBMM Genel Kurulundaki gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada; 336 kabul, 70 ret oyu kullandı; 1 oy geçersiz sayıldı, 1 oy da boş çıktı.

Maddeyle, Anayasanın 53. maddesinin kenar başlığı “Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu Sözleşme” şeklinde değiştiriliyor. Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme hakkına sahip olacak. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Uzlaştırma Kuruluna başvurabilecek. Uzlaşma Kurulu kararları, kesin ve toplu sözleşme hükmünde olacak.

7.MADDE: 335 KABUL
Anayasa değişikliği teklifinin 7. maddesine 335 kabul, 69 ret oyu verildi.

TBMM Genel Kurulundaki gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. 335 kabul, 69 ret, 3 çekimser oy kullanıldı, 1 oy da boş çıktı.

Maddeyle, Anayasa'nın “Grev Hakkı ve Lokavt' başlıklı 54. maddesinde değişiklik yapılıyor. Grev esnasında greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı veya kusurlu hareketleri sonucu grev uygulanan iş yerinde sebep oldukları maddi zarardan sendika sorumlu tutulamayacak.

8.MADDE: 337 KABUL
Anayasa değişikliği teklifinin 8. maddesine 337 kabul, 72 ret oyu verildi.

TBMM Genel Kurulundaki gizli oylamaya 414 milletvekili katıldı. 337 kabul, 72 ret, 5 çekimser oy kullanıldı.

Daha önceki maddelerle ilgili oylamalara katılmayan ve oylama sırasında salonda bulunmayan BDP'li milletvekillerinden bazıları bu madde ile ilgili oylamaya katıldı. Iğdır Milletvekili Pervin Buldan, İstanbul Milletvekili Sebahat Tuncel, Grup Başkanvekili ve Batman Milletvekili Ayla Akat Ata, Hakkari Milletvekili Hamit Geylani ile Grup Başkanvekili ve Batman Milletvekili Bengi Yıldız oy kullandı.

Maddeyle, Anayasa'nın, “Siyasi Partilerin Uyacakları Esaslar” başlıklı 69. maddesi değiştiriliyor. Buna göre, siyasi partilerin mali denetimi Sayıştay tarafından yapılacak.
Siyasi partiler hakkında kapatma davası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın talebi üzerine, TBMM'de grubu bulunan her siyasi partinin 5'er üye ile temsil edildiği komisyonun üye tam sayısının üçte 2 çoğunluğu ve gizli oyla vereceği izin üzerine açılacak dava sonucunda Anayasa Mahkemesince kesin olarak karara bağlanacak. Komisyona TBMM Başkanı Başkanlık edecek ancak, oy kullanamayacak. Komisyonun kararları, yargı denetimi dışında olacak. İzin talebinin Meclis'e ulaşmasından itibaren 30 gün içinde komisyon oluşturulacak ve komisyon kararını izin talebinin Meclise ulaşmasından itibaren en geç 60 gün içinde verecek. Meclisteki siyasi parti gruplarınca izin talebiyle ilgili görüşme yapılamayacak, karar alınamayacak.

Anayasa Mahkemesi, bu kapsamda, kapatma yerine dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilecek. Devlet yardımından yoksun bırakılma, bağlı olduğu kapatma davasının ve kararının usulüne tabi olacak ve tek başına dava konusu yapılamayacak.

Anayasa Mahkemesinde görülen parti kapatma davasında TBMM çalışmalarındaki oy ve sözler, ileri sürülen düşünceler ile idarenin eylem ve işlemleri partinin odak olup olmadığının tespitinde gözetilemeyecek.
Partinin kapatılması durumunda kapatmaya beyan ve faaliyetleriyle neden olan üyeler için daha önce 5 yıl olan siyasi yasak süresi 3 yıla indirilecek.

9. MADDE: 334 KABUL
TBMM Genel Kurulu’nda Anayasa değişikliği teklifinin 9. maddesi 334 oyla kabul edildi.
Teklifin 9. maddesi. Anayasa’nın ’Dilekçe Hakkı’ başlıklı 74. maddesinde değişiklik yapılmasını öngörüyor. Düzenleme ile Kamu denetçiliği (ombudsman) Kurumu oluşturuluyor. Kamu Denetçiliği Kurumu, TBMM Başkanlığı’na bağlı olacak ve idarenin işleyişi ile ilgili şikayetleri inceleyecek. Kamu başdenetçisi, TBMM tarafından gizli oyla ve 4 yıl için seçilecek.

10. MADDE: 335 KABUL
Anayasa değişikliği teklifinin 10. maddesi 335 oyla kabul edildi

Gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 335 kabul, 70 ret, 3 çekimser oy kullanıldı.

Maddeyle, Anayasa'nın "Milletvekilliğinin Düşmesi" başlıklı 84. maddesinin son fıkrası yürürlükten kaldırılıyor. Buna göre, milletvekilliğinin düşürülmesi uygulaması kaldırılıyor.

11. MADDE: 338 KABUL
TBMM Genel Kurulu'ndaki gizli oylamaya 409 milletvekili katıldı. Oylamada 338 kabul, 70 ret ve 1 geçersiz oy kullanıldı.

Teklifin 11. maddesine göre, TBMM'nin Başkanlık Divanı'na ilk seçilenlerin görev süresi 2 yıl olacak. İkinci devre için seçilenlerin görev süresi ise o yasama döneminin sonuna kadar devam edecek.

12. MADDE: 335 KABUL
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda ele alınan Anayasa değişikliği paketinin çerçeve 12. maddesi 335 oyla kabul edildi.

Öngörülen değişiklikle paketin 12., Anayasa'nın 125. maddesinin ikinci fıkrasına 'Ancak, Yüksek Askeri Şura'nın Silahlı Kuvvetlerden her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır.' cümlesi eklendi. Dördüncü fıkrasının birinci cümlesi ise şu şekilde değiştirildi: 'Ancak, Yüksek Askeri Şuranın, terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır.

13. MADDE: 338 KABUL
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu\'nda ele alınan anayasa değişikliği teklifinin 13. maddesi 338 oyla kabul edildi.
Teklifin 13. maddesiyle anayasanın devlette memur çalıştırılmasına ilişkin hükümler içeren 128. maddesine ''Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır'' fıkrası ekleniyor. Bu düzenlemeyle, Anayasanın 53. Maddesi'ndeki değişiklikle memurlara tanınması öngörülen ''Toplu sözleşme hakkı'' 128. maddeye yansıtılıyor.

14. MADDE: 336 KABUL
Meclis Genel Kurulu'nda, Anayasa değişikliği teklifinin memurların disiplin kovuşturması konusunda hükümler getiren 14'ncü maddesinin gizli oylamasına 408 milletvekili katıldı. Maddeye 336 kabul, 71 ret oyu çıktı. 14'ncü maddeye 1 boş oy kullanıldı.

Anayasa'nın 129'ncu maddesinde değişiklik yapan maddeyle memurların disiplin kovuşturması kapsamında uyarma ve kınama cezalarını yargı denetimine açıyor.

15. MADDE: 335 KABUL
Meclis Genel Kurulu’nda Anayasa değişikliği teklifinin 15’nci maddesinin gizli oylamasına 407 milletvekili katıldı. Maddeye 335 kabul, 71 ret oyu çıktı. Maddeye 1 boş oy kullanıldı.

Teklifin 15’nci maddesi Anayasa'nın “Hakimler ve Savcıların Denetimi” başlıklı 144’ncü maddesinde değişiklik öngörüyor. Maddeye göre, adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hakim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılacak.

16.MADDE: 337 KABUL
TBMM Genel Kurulundaki gizli oylamaya 407 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 70 ret oy kullanıldı.

Teklifin 16. maddesiyle, Anayasanın “Askeri Yargı” başlıklı 145.  maddesinde değişiklik yapılıyor. Askeri yargının görev alanı yeniden  belirleniyor.

Buna göre, askeri yargı, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri  tarafından yürütülecek. Askeri mahkemeler, asker kişiler tarafından işlenen  askeri suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve  görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli  olacak.

17. MADDE: 331 KABUL
TBMM Genel Kurulundaki gizli oylamaya 407 milletvekili katıldı. Oylamada 331 kabul, 72 ret oyu kullanıldı. 2 oy boş çıkarken, 2 oy da geçersiz sayıldı.

Maddeyle, Anayasa Mahkemesinin kuruluşunu düzenleyen 146. maddede değişiklik öngörülüyor.

Buna göre, halen 11 asıl 4 yedek üyeli olan Anayasa Mahkemesi, 17 asıl üyeden oluşacak. TBMM, 2 üyeyi, Sayıştay Genel Kurulunun gösterdiği 3'er aday arasından; 1 üyeyi baro başkanlarının avukatlar arasından göstereceği 3 aday arasından gizli oylamayla seçecek.

Cumhurbaşkanı; 3 üyeyi Yargıtay, 2 üyeyi Danıştay, 1 üyeyi Askeri Yargıtay, 1 üyeyi Askeri Yüksek İdare Mahkemesince gösterilecek 3'er aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzre 3 üyeyi ise YÖK'ün kendi üyesi olmayan yüksek öğretim kurumları öğretim üyeleri arasından göstereceği 3'er aday içinden seçecek. Cumhurbaşkanı, 4 üyeyi de üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, 1. sınıf hakim ve savcılar ile en az 5 yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçecek.

Teklifte, ilgili yüksek yargı organları ile barolardan Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday gösterilecek kişilerin seçim sürecine ilişkin düzenlemeler de yer alıyor.

Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından, gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile 4 yıl için bir başkan ve iki başkanvekili seçilecek. Görev süresi bitenler yeniden seçilebilecek.
Anayasa Mahkemesi üyeliğiyle ilgili olarak Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurullarınca yapılacak aday gösterme seçimlerinde uygulanacak temel prensipler, YÖK Genel Kurulu tarafından yapılacak aday gösterme seçimlerinde de uygulanacak.

18. MADDE: 335 KABUL
TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin 18. maddesine, 335 kabul, 70 ret oyu çıktı.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 406 milletvekili katıldı. Oylamada 335 kabul, 70 ret oyu kullanıldı. 1 oy da boş çıktı.
Madde, Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresine limit getiriyor. Üyeler, 12 yıl için seçilecek. Bir kişi 2 defa üyeliğe seçilemeyecek. 12 yıldan önce yaş sınırını dolduran üye emekliye ayrılacak.

19. MADDE: 337 KABUL
TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin 19. maddesine 337 kabul, 69 ret oyu çıktı.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 407 milletvekili katıldı. Oylamada 337 kabul, 69 ret oyu kullanıldı; 1 üye de çekimser kaldı.

Teklifin 19. maddesiyle Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkilerini düzenleyen 148. maddesinde değişiklik yapılarak, kişisel başvuru hakkı tanınıyor. Yüce Divan kararlarına karşı yeniden inceleme başvurusu yapılabilmesi imkanı sağlanıyor. Ayrıca, Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları ile Jandarma Genel Komutanının da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanması hükme bağlanıyor.

20.MADDE: 338 KABUL
TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin 20. maddesine 338 kabul, 70 ret oyu çıktı.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 408 milletvekili katıldı. Oylamada 338 kabul, 70 ret oyu kullanıldı. Teklifin 20. maddesiyle Anayasa Mahkemesi’nin çalışma ve yargılama usulünü düzenleyen 149. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, Anayasa Mahkemesi iki bölüm ve Genel Kurul halinde çalışacak.

21. MADDE: 338 KABUL
Meclis Genel Kurulu’nda, Anayasa değişikliği teklifinin Askeri Yargıtay’ın kuruluşu, işleyişi ile ilgili 21’nci maddenin gizli oylamasında 408 milletvekili oy kullandı. Maddeye 338 kabul, 70 ret oyu çıktı. 21’nci maddeye göre Askeri Yargıtay’ın kuruluşu, işleyişi, mensuplarının disiplin ve özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenecek.

Genel Kurul’da Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin kuruluşu, işleyişi, yargılama usulleri ile mensuplarının disiplin ve özlük işlerinin mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenmesini öngören 22’nci maddenin görüşmelerine geçildi.

22. MADDE: 335 KABUL
Meclis Genel Kurulu’nda, Anayasa değişikliği teklifinin, 22’nci maddesinin gizli oylamasına 407 milletvekili katıldı. Maddeye 335 kabul, 70 ret oyu çıktı. Maddeye 1 çekimser 1 de boş oy kullanıldı.

Teklifin 22’nci maddesi, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin kuruluşu, işleyişi, yargılama usulleri ile mensuplarının disiplin ve özlük işlerinin mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenmesini öngörüyor.