Tasarımcılar çatlasın

Åžaman geleneÄŸi Amerika'dan Sibirya ve Orta Asya'ya kadar uzanan evrensel sayılabilecek bir kültür. Orta Asya'daki Tuva ÅŸamanları, muhteÅŸem giysileriyle de dikkati çekiyor. Etnik kıyafet ve yeni fikir peÅŸinde koÅŸan Batılı modacıları kıskançlıktan çatlatacak bir yaratıcılık görülüyor bu giysilerde. Viyana'da bir müzede bulunan 19. ve 20. yüzyıla ait kıyafetler P Dergisi'nin büyü ve sanat temasını ele alan son sayısında yer aldı.Yılda dört kez yayımlanan kültür ve sanat dergisi P, bahar sayısında ilginç bir tema iÅŸliyor: Büyü ve sanat. Dergideki çeÅŸitli yazı ve resimler arasında Tuva Åžamanları'nın giysileri günümüz modacılarının nerelerden ilham aldıklarını da gösteriyor.Viyana'daki Museum für Völkerkunde'de sergilenen ÅŸaman giysileri çok eski deÄŸil. ÇoÄŸu 20'nci yüzyıl giysisi. Sibirya ve Amerika'daki ÅŸamanların özel giysileri yok, ama Asya, özellikle de Tuva ÅŸamanları kendilerine özgü cüppeler giyiyorlar. Giyenlerin öbür dünyayı daha rahat görebilmelerini saÄŸlamak için giysilerin üstüne metal aynalar, çeÅŸitli metaller ve kumaÅŸ ÅŸeritleri yerleÅŸtiriliyor. Ayrıca çok sayıda pandantif, ruhani yardımcıları simgeliyor ve ÅŸamanik dünya görüşünü vurguluyor. Bunlar hayvan derisinden ya da kumaÅŸtan yapılmış olsalar da ÅŸamanın sırtını ve göğsünü tıpkı demirden bir zırh gibi, ÅŸeytanlardan ve diÄŸer düşmanlardan gelen oklardan koruyorlar. Pandantiflerden bazıları ÅŸamanın kendisini bir hayvana dönüştürmesini saÄŸlıyor, bazıları da ruhlarla iliÅŸki kurmasına yardımcı oluyor. Demirden ve diÄŸer metallerden yapılmış çıngırak ve ziller, çıkardıkları seslerle ÅŸeytanları kovalıyor. Bazı Tuva ÅŸamanlarının, özellikle çok önemli hastalıklarla savaÅŸmış ve kurtulmuÅŸ olanların ya da yeraltı tanrısı Erlik Han'a ulaÅŸmaya çalışanların iki tören cüppesi takımı ve çeÅŸitli tılsımları oluyor.TILSIMLA Ä°LGÄ°LÄ° HER ÅžEY1996'dan beri yayımlanan üç aylık P Sanat Kültür Antika Dergisi'nin Bahar 2003 sayısında büyüler, burçlar ve astrolojinin sanatla iliÅŸkisi bütün yönleriyle anlatılmış. EskiçaÄŸ ve Bizans'ın tılsım taÅŸları, Osmanlı'nın tılsım mühürleri, padiÅŸah ve ÅŸehzadelerin tılsımlı gömlekleri, Ä°slam uygarlığının yıldızlar ve burçlar alemi, Afrika'nın büyü heykelleri, Hieronymus Bosch'un resimleri derginin baÅŸlıca konuları arasında.Â