Tarzan imaj değiştirdi

Amerika'da gösterime giren Disney yapımı Tarzan yeni bir tartışmayı da gündeme getirdi. Beyazperde'nin vazgeçemediği kahramanların başında gelen Tarzan, yaratıcısı Edgar Rice Burroughs'un 85 yıl önce kaleme aldığı şeklinden hayli uzaklaştı.

Disney'in A.B.D'de vizyona giren filmi 'Tarzan', hiç kuşkusuz tanıdık konusu ve inanılmaz animasyonları sayesinde eleştirmenlerce ünlü stüdyonun daha önce yapımına imza attığı 'Aslan Kral', 'Pocahontas' ve 'Mulan' filmleri gibi bir 'Disney klasiği' ilan edilecek. Ancak izleyiciler tarafından da son derece beğenilen filmin, günümüzden 85 sene önce Edgar Rice Burroughs tarafından kaleme alınan orjinal 'Tarzan' kitabından ne kadar farklı olduğu ve bu değişimin ardındaki nedenler bazı çevreler tarafından tartışılmaya başlandı bile. Amerika Bİrleşik Devletleri'nin önde gelen gazetelerinden 'New York Times'da yayımlanan bir makalede, Burroughs'un eserinin günümüzün modern insanlarınca kabul edilebilmesi için ne kadar değiştirildiği ele alındı.

1912 yılında, Avrupa sömürgeciliğinin doruğu olan bir zamanda yazılan ilk 'Tarzan', özellikle İngiliz, ancak genel olarak 'beyaz' kültürünün üstünlüğü ile ilgili temalar taşıyordu. Asil bir ailenin oğullarını 'kara kıta' Afrika'da talihsiz bir şekilde kaybettikten sonra, bu yanlız çocuk ormanın derinliklerinde goriller tarafından yetiştirilir. Babasından kalan kitapları tesadüfen bulan Tarzan, zamanla 'Avrupalı' aşkı Jane'in de katkılarıyla eski kimliğine kavuşur ve vahşi doğanın taçsız kralı olur.

Günümüz izleyicisinin bu tip bir senaryoyu kabul edip edemiyeceği bir yana, Burroughs'un yarattığı biçimiyle 'Tarzan' mitosu, Disney'in 80'li ve 90'lı yıllarda sıkı sıkıya sarıldığı imaja uymamakta. Disney, anime filmlerinde iyi ve kötünün savaşı, zayıf olanın güçlü olana karşı başkaldırması gibi olguları, özellikle Amerikan toplumunun etkisi altında kaldığı akımlara da göndermeler yaparak işlemekte artık. 'Alaattin'de fakir bir genç, asil prensesle evlenirken, 'Pocahontas'da zavallı kızılderililer işgalci Avrupalılar'a karşı cesurca karşı koydular. 'Tarzan'dan önce seyircilerin karşısına çıkan 'Mulan'sa 90'lı yıllarda Batı toplumlarının gündemlerinden düşmeyen kadın-erkek eşitliği tartışmalarında bayanlara destek verdi.

Son filmiyle de Disney, aslında kendinden bekleneni yaptı ve Burroughs'un beyaz uygarlığın üstünlüğünü vurguladığı 'Tarzan' hikayesine tam olarak ters bir anlam kazandırdı. Disney'in Tarzan'ında olan olayların altında, 'kötü kalpli' ve 'doğa düşmanı' ırkçıların ne kadar çaba gösterseler de, değişik toplumların karşılıklı hoşgörü göstererek yaşamalarına engel olamayacakları gerçeği yatıyor.

Disney'in yaptığı bu değişikliği en yoğun olarak filmde Tarzan'ın can düşmanı olan Clayton karakterinde görebiliriz. Kadınlara karşı saygısız, doğayı sevmeyen, ve son derece yırtıcı bir kişilik olan ırkçı Clayton, orjinal 'Tarzan'da, kahramanımızın babasından başka biri değil. Kara kıtaya, Avrupa'nın uygarlığını taşıyan Clayton, önce oğlunu sonra kendi canını kaybeder. Disney ise bu 'eski kafalı ama iyi niyetli' karakteri, tıpkı 'Alaattin'deki kötü vezir gibi bir kişiliğe büründürmüş.

Artık neredeyse her yapımı birer klasik olan Disney'in, yıllardır kullandığı ve izleyicinin büyük beğenisini toplayan bu 'eski konulara yeni imaj' formülünü 'Tarzan'da olduğu gibi, gelecekteki filmlerinde de kullanacağına kesin gözüyle bakılıyor.