Tarihte bu hafta

9. Ordu Müfettişi göreviyle Samsun'a ayak basan Mustafa Kemal'in Milli Mücadele'yi örgütlemeye yönelik çalışmaları, İstanbul'daki İngiliz güçlerini tedirgin etmişti. 9 Ordu Müfettişliği görevi de bu arada hükümetin bir düzenlemesiyle 3. Ordu Müfettişliği olarak değiştirilmişti. İngiliz güçleri komutanı General Milne, ardından İngiltere Yüksek Komiseri Amiral Caltrop, Amasya Genelgesi'nin yayımlanması öncesinde ve sonrasında birkaç kez Saray ve Harbiye Nezareti nezdinde Mustafa Kemal'in geri çağrılması için girişimde bulunmuşlardı.

Vükela Meclisi'nin (Bakanlar Kurulu) 8 Temmuz 1919 günü 3. Ordu Müfettişliği'nden alınmasına ilişkin kararının gecesi Mustafa Kemal, Saray'la telgraf görüşmesi yaptı ve bu görüşme sırasında kendisine resmi memuriyetine son verildiği bildirildi. Mustafa Kemal de saat 22.50'de Harbiye Nezareti'ne, 23.00'de de Padişah'a resmi görevi ile beraber askerlik mesleğinden istifa ettiğini bildiren telgrafları çekti.

Atatürk, bu olayı şöyle anlatmaktadır:
“Harbiye Nezareti 'İstanbul'a gel' diyor. Padişah, 'evvela tebdilihava al, Anadolu'da bir yerde otur. fakat bir işe karışma' diye başlıyordu. Nihayet 8 Temmuz 1919 gecesi Saray'la açılan bir telgraf muhaberesi esnasında, birdenbire perde kapandı ve 8 Haziran'dan 8 Temmuz'a kadar, bir aydır devam eden oyun hitama erdi. İstanbul, benim, o dakikada resmi memuriyetime hitam vermiş oldu. Ben de aynı dakikada, 8 Temmuz 1919 gecesi saat 10.50'de Harbiye Nezaretine, saat 11'de padişaha silki askeriyeden istifamı müş'ir telgrafları vermiş oldum. Keyfiyet tarafımdan ordulara ve millete iblağ edildi. Bu tarihten sonra resmi sıfat ve salahiyetten mücerret olarak, yalnız milletin şefkat ve civanmertliğine güvenerek ve onun bitmez tükenmez feyiz ve kudret menbaından ilham ve kuvvet alarak, vicdani vazifemize devam ettik.”

BELLİ BAŞLI ÖTEKİ OLAYLAR

5 TEMMUZ
1830- Fransızlar, Cezayir'i işgal etti.
1917- Mustafa Kemal, Halep'teki 7. Ordu Komutanlığına atandı.
1921- Antalya'yı işgal eden İtalyan güçlerinin son birliği de
kentten ayrıldı.
1938- Şükrü Kanatlı komutasındaki Türk birlikleri, Hatay'a
girdi. Fransızların ilan ettiği sıkıyönetim kaldırıldı.
1939- Enver Paşa'nın çocuk ve torunlarının vatandaşlığa alınarak
yurda dönmelerine izin veren yasa çıktı.
1939- Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü kuruldu.
1945- İngiltere'yi II. Dünya Savaşı'nda zafere götüren Winston
Churchill seçimi kaybedince başbakanlıktan ayrıldı.
1946- Fransız modacı Louis Reard, iki parçalı mayoyu tanıttı.
Mayonun adı, ABD'nin atom bombası denemeleri yaptığı
Pasifik'teki “Bikini” Adası'ndan geliyordu.
1950- Radyoda dini program yayınlama yasağı kaldırıldı.
1964- Darbe girişimleri nedeniyle yargılıp idama mahkum
olan Albay Talat Aydemir'in cezası infaz edildi.
1971- Türkiye'nin Ortak Pazar'a geçişini öngören katma
protokol Mecliste kabul edildi.
1974- Bakanlar Kurulu, haşhaş ekimi yasağını kaldırdı. Yedi
ilde haşhaş ekimi yapılabilecek. Karar, ABD'nin tepkisine yol açtı.
Başbakan Bülent Ecevit, “Nerede ne ekeceğimize kimse karışamaz” dedi.
1977- Pakistan'daki askeri darbede, General Ziya Ül Hak, Başbakan
Zülfikar Ali Butto'yu devirdi.
1993- Türkiye'nin ilk kadın başbakanı Tansu Çiller'in
oluşturduğu SHP-DYP koalisyon hükümeti TBMM'den güvenoyu aldı.
2000- Yargıtay, kapatılan RP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ın,
TCK'nin 312. maddesinin 2. fıkrasından, bir yıl hapis cezasına
çarptırılması kararını onadı.
2004- Türk tiyatrosunun usta sanatçılarından Necdet
Mahfi Ayral 96 yaşında İstanbul'da öldü.
2005- Zorlu Grubunun kurucusu Mehmet Zorlu 86 yaşında İstanbul'da öldü.
2007- Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de
öngören Anayasa değişiklik paketinin iptaline ilişkin Cumhurbaşkanı
Ahmet Necdet Sezer ile CHP tarafından yapılan başvuruları reddetti.
2008- Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Hasan Doğan, Bodrum'da
geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti.
2009- Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin
merkezi Urumçi'de olaylar başladı. Olaylarda 200'ye yakın kişi
fazla öldü, bini aşkın yaralı var.

6 TEMMUZ
1517- “Emaneti Mübareke” adıyla anılan Hazreti Muhammed'e ait
kutsal eşya, Mısır fatihi Yavuz Sultan Selim'e teslim edildi.
1535- “Ütopya”nın yazarı, İngiliz devlet adamı Sir Thomas More,
Kral VIII. Henry'yi, İngiltere kilisesinin başı olarak kabul
etmediği için idam edildi.
1885- Fransız bilim adamı Louis Pasteur, kuduz aşısını buldu.
1917- Arabistanlı Lawrence, Arap isyancılarla Akabe kentine saldırdı.
1924- Dr. Safiye Ali Hanım başkanlığındaki heyet, Uluslararası
Kadınlar Kongresi'ne katılmak üzere Londra'ya gitti.
1927- Şurayı Devlet (Danıştay) göreve başladı.
1965- Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Kanunu kabul edildi.
1971- Caz sanatçısı Louis Armstrong öldü.
1975- Tarihçi ve yazar Reşat Ekrem Koçu 70 yaşında vefat etti.
1984- Türkiye'nin en eski illüzyonisti Zati Sungur 87 yaşında öldü.
1991- Türkiye'nin ilk kadın valisi Lale Aytaman, Muğla'ya atandı.
1993- Erzincan'da Başbağlar köyüne saldıran teröristler kadın,
erkek, çocuk demeden 28 vatandaşı öldürdü; köyü ateşe verdi.
1994- Gazeteci Teoman Erel trafik kazasında öldü.
1995- Yazar Aziz Nesin, Çeşme'de 80 yaşında öldü.
1999- Devlet Bakanı Hikmet Uluğbay intihar girişiminde
bulundu. Uluğbay, 9 Temmuz'daki ifadesinde, tetiği kendi
iradesiyle çektiğini belirtti.
2003- Türkiye Turing ve Otomobil Yönetim Kurulu
Başkanı Çelik Gülersoy öldü.
2005- New York Times gazetesinin muhabiri Judith Miller,
CIA'nin bir ajanının kimliğinin (Valerie Plame) basına
sızdırılmasıyla ilgili soruşturmada kaynağını açıklamayı
reddetti ve 85 gün hapisle cezalandırıldı.
2008- “Ergenekon” soruşturması kapsamında mahkemeye çıkarılan
emekli orgeneraller Şener Eruygur ile Hurşit Tolon tutuklandı.
2008- Eski bakanlardan Ersin Faralyalı İstanbul'da vefat etti.

7 TEMMUZ
1828- Kars, Emin Paşa'nın teslim olma kararı almasının
ardından Rus işgaline uğradı.
1929- Mussolini, Papa ile anlaşınca bağımsız Vatikan kuruldu.
1939- Hatay'da bir il kurulması kararlaştırıldı.
1930- “Sherlock Holmes”un yazarı Sir Arthur Conan Doyle öldü.
1942- Atatürk ile Samsun'a çıkan heyette yer alan, Başbakan
Refik Saydam inceleme gezisi için gittiği İstanbul'da öldü.
1948- İdil Biret ve Suna Kan'ın yurt dışında eğitim görmelerini
sağlayan “üstün yetenekli çocuklar hakkındaki” özel yasa çıktı.
1955- Camialtı Tersanesi'nde inşa edilen ilk şilep “Abidin Daver”
denize indirildi.
1955- Gazeteci Yazar Ali Naci Karacan 59 yaşında öldü.
1964- Metin Erksan'ın yönettiği “Susuz Yaz” filmi, 14. Uluslararası
Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı ödülünü kazandı.
1993- “Hababam Sınıfı” serisinin yaratıcısı şair ve yazar
Rıfat Ilgaz 82 yaşında öldü.
1998- Başbakan Mesut Yılmaz'ın Makedonya gezisi sırasında, Üsküp
yakınındaki trafik kazasında, Devlet Bakanı Rüştü Kazım Yücelen,
Milletvekili Şinasi Altıner, Gazeteci Fikret Bila, koruma polisi ve
şoför yaralandı. Türk heyetinin otomobiline çarpan araçtaki
Makedon çift öldü.
2005- Londra'da üç metro istasyonu ve bir otobüste intihar saldırısı
düzenlendi. El Kaide'nin üstlendiği olayda, saldırganlar dışında 52 kişi
öldü. 21 Temmuzda yaşanan ikinci dalga saldırılarda can kaybı olmadı.
2007- Çeşitli sivil toplum örgütleri tarafından düzenlenen
“Teröre Karşı Birlik Mitingi” Ankara'da yapıldı.
2007- Irak'ta, nüfusunun tamamına yakınını Türkmenlerin oluşturduğu
Tuzhurmatu kentindeki Emirli bölgesinde pazar yerinde patlayıcı yüklü
kamyonla düzenlenen intihar saldırısında 105 kişi öldü.

8 TEMMUZ
1522- Kanuni Sultan Süleyman Rodos'a çıktı.
1829- Erzurum, Salih Paşa'nın Çarlık ordusunun teslim koşullarını
kabulüyle Rus işgaline uğradı.
1833- Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında “Hünkar
İskelesi” anlaşması imzalandı.
1919- Mustafa Kemal, resmi görevinden ve askerlikten çekildi.
1928- Ankara Hukuk Fakültesi ilk mezunlarını verdi.
1937- Türkiye ile İran, Irak ve Afganistan arasında saldırmazlık
paktı (Sadabad Paktı) imzalandı.
1948- Topraksız çiftçilere hazine topraklarının dağıtımı yasalaştı.
1950- İhracat tamamen serbest bırakıldı.
1954- Türkiye'de ilk gece maçı, Ankara 19 Mayıs Stadı'nda
Gençlerbirliği ile Demirspor arasında yapıldı.
1966- Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Celal Bayar'ın cezasını
hastalığı dolayısıyla affetti.
1993- Özel radyo ile televizyon işletilmesi ve kurulması serbest bırakıldı.
1996- RP-DYP koalisyon hükümeti güvenoyu aldı; “Refahyol” dönemi başladı.
2007- Irak'ın Tuzhurmatu kenti Emirli bölgesindeki bombalı saldırıda
ölenlerin sayısı 150'ye çıktı. Yaralı Türkmenlerden bazıları Ankara'ya
GATA Hastanesine getirildi.
2007- Dünyanın yeni 7 harikası, Portekiz'in başkenti Lizbon'da ilan
edildi: Ürdün'deki “Petra Antik Kenti”, “Çin Seddi”, Brezilya'daki
“Kurtarıcı İsa Heykeli”, Peru'daki “Machu Picchu Antik Kenti”,
Meksika'daki “Chichen Itza Piramidi”, Roma'daki “Kolezyum” ve
Hindistan'daki “Tac Mahal”.

9 TEMMUZ
1401- Moğol İmparatoru Timur'un orduları Bağdat'ı ele geçirdi.
1872- İbret gazetesi, Namık Kemal'in “Garaz Marazdır” başlıklı
yazısı nedeniyle kapatıldı; Namık Kemal sürgüne gönderildi.
1932- Türkiye, Milletler Cemiyetine üye oldu.
1935- Moda Deniz Kulübü, Atatürk'ün de katıldığı törenle açıldı.
1938- Atatürk, Savarona yatında üç saat süren Bakanlar Kurulu
toplantısına başkanlık etti. (Bu toplantı Atatürk'ün, Bakanlar
Kuruluna son kez başkanlık edişi oldu.)
1945- Ormanlar devletin mülkiyetine geçti.
1946- Ankara Valisi Nevzat Tandoğan intihar etti.
1949- Çorum vapuru Galata rıhtımında yandı, 56 kişi
dumandan boğularak öldü.
1952- İstanbul Teknik Üniversitesi televizyon laboratuvarında
ilk televizyon yayını basın önünde yapıldı.
1953- Yerli Film Yapanlar Cemiyeti, ilk resmi film yarışmasını düzenledi.
1961- Anayasa için halk oylaması yapıldı. 1961 Anayasası yüzde 61,5
oranındaki “evet” oyuyla kabul edildi.
1979- Abdi İpekçi cinayetinin sanığı Mehmet Ali Ağca yakalandı.
1987- Midyat'ın bir mezrasına ve bir köyüne saldıran
teröristler 31 kişiyi öldürdü.
1993- Şair Metin Altıok'un da kaldırıldığı hastanede 52 yaşında
ölmesi üzerine Sivas olaylarında ölenlerin sayısı 37'ye çıktı.
1998- İstanbul'da tarihi Mısır Çarşısı'ndaki patlamada 7 kişi
öldü, 110 kişi yaralandı. “Tüp patlaması mı, terör örgütü
bombası mı” tartışmaları dört yıl sürdü. Sonuçta bilirkişi
raporlarıyla tüp patladığına karar verildi.
2008- ABD'nin İstanbul Başkonsolosluğu binası önündeki silahlı
saldırıda üç polis şehit oldu, saldırıyı düzenleyen teröristlerden
üçü ölü ele geçirildi, biri kaçtı.

10 TEMMUZ
1900- Paris Metrosu açıldı.
1921- Yunan ordusunun taarruzuyla Kütahya-Eskişehir
muharebeleri başladı.
1923- İstanbul'da Harp Akademisi kuruldu.
1933- Sümerbank resmen faaliyete geçti.
1939- Türk Basın Birliğinin ilk kongresi Ankara'da toplandı.
1947- Hindistan'ın ikiye ayrılmasıyla oluşan Pakistan'da genel
valiliğe Muhammed Ali Cinnah getirildi.
1952- Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) kuruldu.
1961- Galatasaraylı milli futbolcu Metin Oktay, İtalya'nın
Palermo takımına 660.000 liraya transfer oldu.
1962- ABD, kıtalar arası haberleşmeyi sağlayacak Telstar
uydusunu uzaya gönderdi.
1969- Ordu mensuplarına oy hakkı tanındı.
1971- Fas ordusunun bazı birlikleri krallık rejimine karşı
ihtilal girişiminde bulundu. Ülkede cumhuriyet ilan edildi.
1977- Beşiktaşlı eski futbolcu, spor yazarı Şükrü Gülesin öldü.
1985- Yeni Zelanda'nın Auckland Limanı'nda bulunan barış örgütü
Greenpeace'in “Rainbow Warrior” adlı gemisinde iki patlama
oldu; gemi bir saat sonra battı, bir kişi öldü.
1991- Yazar Orhan Hançerlioğlu 75 yaşında vefat etti.
1992- Yazar, edebiyat tarihçisi Cevdet Kudret 85 yaşında öldü.
1994- Halk müziği sanatçısı Şemsi Yastıman 72 yaşında öldü.
1995- Siyasetçi, yazar Mehmet Ali Aybar 87 yaşında yaşama
gözlerini yumdu.
1996- Ses sanatçısı Hamiyet Yüceses 84 yaşında öldü.
1996- TÜRKSAT uydusu, Fransız Guyanası'ndan uzaya
fırlatılarak geçici yörüngesine yerleştirildi.

11 TEMMUZ
1789- Fransa'da, “İnsan Hakları ve Vatandaşlık
Hakları Bildirgesi” Devrimci Milli Meclise sunuldu.
1921- İngilizler, Suriye'de istenmeyen Faysal'ı Irak'ta
kral ilan etti.
1958- İstanbul'da 1930'dan beri birleşik olan valilik ve
belediye başkanlığı birbirinden ayrıldı.
1963- Türkiye'de veremle savaşın öncülüğünü yapan
Prof. Dr. Tevfik Sağlam 82 yaşında İstanbul'da öldü.
1978- Doç. Dr. Bedrettin Cömert, düzenlenen silahlı
saldırıda 38 yaşında öldürüldü.
1989- Aktör Laurence Olivier 82 yaşında öldü.
2005- Kanser yüzünden uzun süredir tedavi gören NTV Spor
Yayınları Koordinatörü Gazeteci Kenan Onuk vefat etti.