Tarihin en olağandışı yazı yaşanıyor
Güncelleme Tarihi:
Dünya, tarihin en olağandışı yazlarından birini yaşıyor. Bazı ülkeleri aşırı sıcaklar vururken, bazı yerlerde de görülmemiş seller ve doğal afetler yaşanıyor. Prof. Kadıoğlu, 'jet akımları' olarak bilinen doğa olaylarının yıl boyunca olağandışı hava koşullarına sebep olabileceği uyarısı yaptı.
Geçtiğimiz günlerde, bilim insanları 2010’un ilk yarısının bugüne kadar bilinen en sıcak ilk 6 ay olduğunu açıkladı. Türkiye’de de görülmemiş sıcaklar etkili oluyor. Ancak diğer yandan Pakistan ve Çin’de son iki haftada yaşanan aşırı yoğun yağışlar; ABD’de de hortumlar görülüyor.
Yaşanan bu olağandışı yaz birçok tartışmayı da beraberinde getiriyor. Uzmanlara göre, bu yaşananların bir beşeri bir de doğal iki nedeni var: Küresel iklim değişikliği ve El Nino sıcak su akıntısı.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli Başkan Yardımcısı Jean-Pascal van Ypersele, AFP haber ajansına yaptığı açıklamada, yaşananların küresel ısınma kaynaklı iklim değişikliği modeline uygun olduğunu, ancak yüzde 100 emin olmanın mümkün olmadığını belirtti. Ypersele, “Yaşanan olağandışı olaylar, iklim değişikliklerinin daha dramatik bir şekilde görülür hale geldiğinin bir göstergesi” dedi.
ESAS ETKİ DOĞAL SEBEPTE
Uzmanlar, yaşanan değişikliklerin bu kadar sert görülmesinde esas sebebin El Nino adı olağandışı hava olayı olduğunu söylüyor. El Nino, Pasifik Okyanusu’nda Ekvador ve Peru kıyıları boyunca uzanan sıcak su akıntısının her 7 yılda iki kez akış yönü değiştirmesi ve aşırı ısınması sonucu ortaya çıkıyor.
EL NİNO NEDİR? El Nino, Doğu Pasifik yüzey sularının sıcaklığındaki değişimler ve bunların yol açtığı hava olaylarının genel adıdır. İspanyolca "oğlan çocuğu" anlamına gelen bu kelime Hz. İsa'yı simgelemektedir. İlk olarak 16'ncı yüzyılda Perulu balıkçıların fark ettiği değişiklikler özellikle Noel zamanlarında güçlendiği için bu adı almıştır. Bu etkiler ilk olarak 1923'te Sör Gilbert Thomas Walker tarafından tanımlanmıştır. El Nino'yla Türkiye ilk olarak 1998'de tanışmıştı. 1998 o zamana kadar kayıtlara geçen en sıcak yıl olmuş ve yine bir dizi felaket yaşanmıştı. 1998’deki kadar etkili olmayan son El Nino, 2006-2007 yılları arasında yaşanmış ve deniz yüzeyi sıcaklığı sadece 0.9 derece artırmıştı. Uzmanlar bu değerin çoktan geçildiğine işaret ediyor.
El Nino’nun 7 yıl önce görülen yön değiştirmesi sırasında yani 2003 yılının Ağustos ayında Avrupa genelinde yüzlerce kişi aşırı sıcaklarından hayatını kaybetmişti.
Türkiye’deki uzmanlar da dünyanın diğer yerlerindeki meslektaşlarının görüşlerini destekliyor. İTÜ Afet Yönetim, Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, El Nino’nun Türkiye’deki ve dünyadaki etkilerinin Ağustos sonuna kadar devam edeceği uyarısını yaptı.
Kadıoğlu, “Rusya’daki kuraklıkla Pakistan’daki sel birbiriyle bağlantılı. ABD’deki hortumlar da aynı olayın sonucunda yaşanıyor. Bunların hepsinin altında jet akımları yatıyor” dedi.
Kadıoğlu'nun verdiği bilgiye göre, jet akımları, "S" şeklinde olup, dünyayı yılan gibi dolaşıyor. Pakistan ve Rusya’yı birbirine sağlayan jet akımı Ege Denizi üzerinden başlıyor; Karadeniz üzerinden Moskova’nın kuzeyine gelip burada en yüksek noktasına ulaşıyor; ardından yeniden alçalarak Hindistan-Pakistan bölgesinde son buluyor.