Tarihimiz hâlâ yurt dışında

1960'lı yıllardan itibaren başlatılan mücadele sonucu, bugüne kadar 14 bin 691 eser çeşitli yollarla Türkiye'ye getirildi. Kültür Bakanlığı'nın çabalarına rağmen,tespit edilmemekle birlikte çok sayıda eserin hala yurt dışında olduğubiliniyor. Geri alma çabaları, ellerinde kaçak eser bulunduranların bunu saklamasında da etkili oluyor.

Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü, kaçırılan eserleri geri getirme mücadelesini, Dışişleri ve İçişleri Bakanlığı İnterpol Daire Başkanlığı ile koordineli olarak yürütüyor. Yasadışı yollarla yurt dışına kaçırılan eserlerin geri alınmasında uluslararası platformlardaki mücadelede, hukuksal yollar, ikili görüşmeler ve anlaşma yoluna da gidiliyor.

GERİ GETİRİLEN ESERLER
Dava ve ikili görüşmeler yoluyla ve İnterpol aracılığıyla bugüne kadar Türkiye'ye 14 bin 691 adet eser teslim edildi. Bunların 10 bin 343 adedini Boğazköy Tabletleri, bin 679'unu ise Elmalı Sikkeleri oluşturuyor. İade edilen eserlerin 3 bin 970'i, 1997 tarihinden sonra Türkiye'ye kazandırıldı.

Geri alınan eserlerin arasında ABD'den iadesi sağlanan Elmalı Sikkeleri, Divriği Ulu Camiine ait ahşap panel, Zeugma Ören yerinden kaçırılan mozaik, Nuriosmaniye Kütüphanesi'nden kaçırılan Kuranıkerim, İngiltere'de Manş Denizi'ndeki bir batıktan çıkarılan Roma dönemi eserleri, Heathrow Havaalanı'nda ele geçirilen eserler, Danimarka'dan Konya Beyşehir Eşrefoğlu Camii kapısı panelleri yer alıyor. Ayrıca, son yıllarda Almanya'da güvenlik güçlerince ele geçirilen Anadolu kökenli pek çok eser de Kültür Bakanlığı'nın girişimleriyle Türkiye'ye getirildi.

Bugüne kadar Anadolu'ya kaçırılıp geri kazandırılan İznik kökenli Osmanlı dönemine ait kurşun mühür, Perge Herakles Lahdini tamamlayan 2 parça, Osmanlı giysi koleksiyonu, bronz vazo gibi kültür varlıkları çeşitli Türk veya yabancı kişi ve kuruluşlar tarafından koleksiyonlarından veya satın alınarak Türkiye'ye getirildi.

HALA YURTDIŞINDA...
Anadolu'dan yasal olmayan yollarla yurt dışına kaçırılan eserler konusunda kesin bir envanter bulunmuyor.

Kültür Bakanlığı'nca halen yurtdışında bulunan eserlerden Türkiye'ye ait oldukları ve yasadışı yollarla çıkarıldıkları delillerle veya bilimsel raporlarla kanıtlanan bazı eserlerin geri kazanılması için de çabalar sürüyor.

Halen Almanya'da bulunan Boğazköy Sfenksi, Bergama Zeus Sunağı, Afrodisyas İhtiyar Balıkçı Heykeli, Konya Beyhekim Camii mihrabı, Hacı İbrahim Veli Türbesi sandukası, bir bölümü Almanya'da bir bölümü ise Rusya'da bulunan Troya eserleri, ABD'de bulanan Herakles Heykeli'nin üst yarısı, Kumluca eserleri, Danimarka'da bulunan Diyarbakır Müzesi Sfenks figürini, Seydi Mahmut Hayran-i Türbesi'ne ait sanduka, Cizre Ulucamii Kapı tokmağı, İngiltere'de bulunan bronz heykel, İsviçre'deki Lidya eserleri, İtalya'da Lidya yazıtı gibi eserler için bu ülkeler nezdinde girişimler sürüyor.

BOĞAZKÖY SFENKSİ GELEBİLİR Mİ?
Kültür Bakanı İstemihan Talay, tüm mücadelelerine rağmen Avrupa veABD'deki müzelerin Anadolu'dan kaçırılan eserlerle dolu olduğunu söyledi. Yasal olmayan yollarla kaçırıldığı tespit edilen eserler içingirişimlerin hemen başlatıldığını anlatan Talay, "Bu nedenle, son yıllarda Anadolu eserlerine yönelik talepte bir gerileme gözleniyor" dedi.

Talay, birçok eseri geri getirme girişimlerinin sürdüğünü belirterek, bunlar arasında Boğazköy Sfenksi'nin, "yakın tarihte" Türkiye'ye iadesinin mümkün olabileceğini bildirdi.