Tarihi değiştiren anneler

Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Savaş Eğilmez, yaptığı açıklamada, dünya tarihinde birçok annenin yaptıklarıyla dikkat çektiğini, bazılarının da tarihin akışını değiştirdiğini söyledi.

TARİHİN AKIŞINI DEĞİŞTİREN ANNELERDEN ÖRNEKLER

Türk-Moğol İmparatorluğunun kurucu Cengiz Han'ın annesi Ulun Hatun'un dirayeti ile koca bir imparatorluğun temellerini attığını anlatan Eğilmez, “Kocası Hegüsay Bahadır, kimi kaynaklara göre 1055, kimilerine göre de 1058 yılında öldüğünde Cengiz Han henüz 10-12 yaşlarındadır. Kocasının ölümüyle obası dağılmaya başlayınca Ulun Hatun dirayetini göstermiş ve oba idaresini ele almıştır” diye konuştu.

Obasını dağılmaktan kurtaran Ulun Hatun'un çocuklarını da Türk örf ve ananelerine göre yetiştirdiğini kaydeden Eğilmez, “Bir anne olarak Ulun Hatun çocuklarına ve obasına sahip olarak imparatorluğun kurulmasına sebep olmuştur. Cengiz Han, en güçlü dönemlerinde bile yaşlanan annesine saygıda kusur etmemiş, ayrıca her önemli olayda ona danışarak fikrini almıştır” diye konuştu.

ANADOLU'NUN KAPILARININ TÜRKLERE AÇILMASINA SAĞLAYAN ANNE

Selçuklu Devleti'nin kuruluş aşamasında üvey kardeşlerden İbrahim Yınal'ın Tuğrul Beye karşı isyan ettiğini anlatan Eğilmez, isyankarı yakalamak için peşine düşen Tuğrul Bey'in, Hemedan'da hiç beklemediği bir anda Yınal'ın orduları tarafından sıkıştırıldığını anlatarak, şöyle devam etti:
“Tuğrul Bey kendisini ortadan kaldırmak isteyen kardeşine karşı birçok kişiden yardım ister. Malazgirt Zaferi'nin ünlü komutanı Alpaslan'ın annesi Altuncan Hatun'un, topladığı orduyla Tuğrul Bey'le birleşerek İbrahim Yınal'ı yendikleri tarihi kaynaklarda yer alıyor. Tuğrul ve Çağrı beyler daha sonra Selçuklu Devleti'ni sağlam temeller üzerine oturturlar.
Altuncan Hanım olmasaydı belki de Selçuklu Devleti yıkılacak ve Anadolu'nun kapılarını Türklere açan Alpaslan büyük zaferi yaşayamayacaktı.”

TAHT MÜCADELESİNİ SONA ERDERDİ

Selçuklu Sultanı Melikşah'ın eşi Terken Hatun'un, eşinin ölümü sonrası ortaya çıkan taht mücadelesini sona erdirdiğini anlatan Eğilmez, oğlunu tahta çıkararak devletin devamlılığını sağlayan anne hakkında şunları söyledi:
“Kendine ait ordusu bile olan Terken Hatun, Selçuklu idaresinde çok etkin bir yere sahipti. Melikşah tarafından büyük saygı ve sevgi gören Terken Hatun birçok meseleyi kendi divanında görüşüp, Melikşah'ın onayına sunmuştur. Birçok devlet adamı ve komutan yetiştiren Terken Hatun, Melikşah'ın ölümünden sonra başlayan taht mücadelesinde çok etkin bir rol oynamıştır. 1092 tarihinde küçük yaştaki oğlu Mahmud'u sultan ilan etmiş ve saltanatının devamı için büyük mücadele vermiştir. Bir suikasta kurban giden Terken Hatun'un yetiştirdiği emir ve komutanlar Selçuklu Devleti'nin sonraki döneminde önemli işlere imza atmışlardır.”


KRALI, ANNESİ KURTARDI

Alman Kralı Şarlken tarafından esir alınan oğlu, Fransa Kralı 1. Fransuva'yı kurtarmak için Kanuni Sultan Süleyman'a mektup yazan annesi Düşes Dangolen'in de tarihin akışını değiştiren ünlü annelerden olduğuna dikkat çeken Eğilmez, “Düşeş Dangolen, Kanuni Sultan Süleyman'a mektup yazıp yardım istemeseydi belki de Kaptan-ı Derya Barboros Hayreddin Paşa, Fransa'nın Akdeniz kıyısındaki şehri Nice'e giderek Şarlken'in donanmasını yenip, Fransa Kralı Fransuva'yı kurtaramayacaktı. Bir anne olarak Düşeş Dangolen tarihin akışı değiştirmiştir” diye konuştu.

ÇAĞ DEĞİŞTİRDİ

Osmanlı Sultanı 2 Murad'ın eşi Hüma Sultan'ın 29 Mart 1432'de Edirne'de yaptığı doğumun insanlık tarihi açısından çok önemli olduğunu da anlatan Eğilmez, “Hüma Sultan'ın dünyaya getirdiği Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fethederek Orta Çağ'ı kapatıp Yeni Çağ'ın başlamasına neden oldu. Tarih içindeki en önemli annelerden birisi de Hüma Sultan'dır” diye konuştu.

ÇOCUKLARINI BIRAKIP DÜŞMANIN ÜZERİNE KOŞTU

Kahraman Türk kadının simgelerinden olan Nene Hatun'da 2 çocuğunu evde bırakarak, düşmana karşı çarpışmak üzere Türk askerinin yardımına koşmasıyla büyük bir kahramanlık destanının yazılmasına öncü olan kadınlardan biri olarak dikkat çekiyor.

“Efsane Kadın Nene Hatun” romanının yazarı Talat Uzunyaylalı, 1877 yılının 8-9 Kasım tarihlerinde Rus ordularının Top Dağı'ndaki Aziziye Tabyaları'na saldırı haberinin şehre ulaşması sonrası Nene Hatun'un 3 aylık kızı ile 4 yaşındaki oğlunu evde bırakarak baltasıyla düşmana karşı çarpışmak üzere tabyalara koştuğunu anlattı.

Erzurum halkıyla birlikte Rus askerine karşı kahramanlık destanı yazanlar arasında Nene Hatun'un ön plana çıktığını kaydeden Yaylalı, “Nene Hatun 93 Harbi'nin simgesi olmuştur” diye konuştu.