Tarihe mektup

KardeÅŸim, dostum, CumhurbaÅŸkanı Haydar Aliyev 'Azerbaycan, Azerbaycan Alkışladık seni candan Hilal birken iki oldu Selam bizden ikinciye!..'Altınordu Hanlığı'nın 15. yüzyılda Timur tarafından yıkılmasından sonra Rus PrensliÄŸi, geliÅŸerek ve zaman içinde büyüyerek bir imparatorluk haline gelmeyi baÅŸardı. Rusya'nın Karadeniz'e, Kafkasya'ya ve Balkanlar'a doÄŸru geniÅŸlemesinde en büyük engel, Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu idi. Dünyanın bu bölgesinde tarihe ÅŸekil veren, bu iki devlet olmuÅŸtur. 200 sene içerisinde, 13 defa savaÅŸ olmuÅŸtur. Zamanla Rus Çarlığı, Kafkasya'ya inmiÅŸ ve iÅŸgale baÅŸlamıştır. 1828 yılında Azerbaycan, Rusya ve Ä°ran arasında paylaşılmıştır. 1. Dünya Savaşı sonunda Rusya'da büyük bir ihtilal olmuÅŸ ve Çarlık yıkılmış, yerini Lenin-Stalin idaresi almıştır. 104 uluslu ‘‘komünist rejim’’ artık ‘‘Sovyet Ä°mparatorluÄŸu’’dur. ‘‘Çarlık Rusyası’’ndan ‘‘Sovyetler’’e geçiÅŸte, 28 Mayıs 1918'de ‘‘milli Azerbaycan Cumhuriyeti’’ ilan edilmiÅŸtir. Bu ancak 2 sene sürmüş, 1920'de Azerbaycan tekrar Sovyet egemenliÄŸi altına girmiÅŸtir. Bu tarihten 1989 yılına kadar 69 sene geçecektir. Bu tarihte Sovyet Ä°mparatorluÄŸu dağılmaya baÅŸlamıştır. Ä°nsanlık tarihinde kendiliÄŸinden dağılan ilk imparatorluktur bu. 18 Ekim 1991'de Azerbaycan'ın bağımsızlığı kesinleÅŸmiÅŸtir.ONLARA DEDÄ°M KÄ°Bu Azerbaycan halkı için, Türkiye için ve Türkçe konuÅŸan bütün halklar için çok sevinilecek bir olaydır. Türkiye, Azerbaycan'ı ilk tanıyan ülkedir. Türkiye Cumhuriyeti BaÅŸbakanı olarak, 1992'de Azerbaycan'ın bağımsızlığının hemen arkasından, Azerbaycan'ı ziyaret ettim. Yalnız Azerbaycan'ı deÄŸil, bağımsızlığına kavuÅŸan Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan'ı da ziyaret ettim. Azerbaycan Meclisi'nde konuÅŸtum ve ÅŸunları söyledim: ‘‘Türkiye olarak eÄŸer Azerbaycan kendi ayakları üzerinde durursa, barış içinde yaÅŸamayı baÅŸarırsa ve kendi milli devletini kurar, iÅŸletirse ve geliÅŸmeye devam ederse, dünya ile irtibatlarını kurarsa, bundan memnun oluruz.’’BU BAYRAK Ä°NMESÄ°NÇünkü yükselen bayrak bu defa inmemeliydi. Türk dünyası, Çin Seddi'nden Adriyatik'e kadar olan 11 milyon kilometrekare toprak üzerine yayılmış, aynı kökten gelen birçok halkı kucaklamaktadır. Divanü Lügat-it Türk'te, ‘‘Türkler aslında 20 boydur. Ad olarak Türk adını ulu Tanrı vermiÅŸtir’’ denilmektedir. Bu ulu çınar ve dalları, Türk dünyasıdır. Çin, Slav Fars, Arap ve Batı tesirleri altında kalmış olan bu dünya, kendini muhafaza edebilmiÅŸ ve etrafını da etkilemiÅŸtir. ÇeÅŸitli zamanlarda devletler kurmuÅŸ ve hükümran olmuÅŸtur. Hiç düşmeyen bayrak, Anadolu Türklerinin kurduÄŸu devletin bayrağı idi. Bu bayrak, uzunca süre Türk dünyasını temsil eden tek bayraktır. 1990'lı yılların başında artık bu dünya, 7 bayrakla temsil edilmektedir.BÃœYÃœK ATA DER KÄ°Büyük Atatürk, ‘‘Bugün Sovyetler BirliÄŸi dostumuzdur. Bu dostluÄŸa ihtiyacımız vardır. Fakat yarın ne olacağını kimse bugünden kestiremez. Tıpkı Osmanlı gibi, tıpkı Avusturya Macaristan gibi parçalanabilir, ufalanabilir. Dünya yeni bir dengeye ulaÅŸabilir’’ demektedir. Büyük dáhinin öngörüsü gerçekleÅŸmiÅŸ, Sovyet Ä°mparatorluÄŸu dağılmıştı. Türk dünyası, hayaline kavuÅŸmuÅŸ, bağımsız cumhuriyetler meydana gelmiÅŸti. Azerbaycan bunlardan birisi idi. Yine Büyük Atatürk, ‘‘Azerbaycan'ın elemi, bizim elemimizdir, sevinci bizim sevincimizdir’’ diyecektir. Azerbaycan'ın sevinci, Türkiye'nin sevinci idi. Azerbaycan Cumhuriyeti yeniden kurulacaktı. Yeni bir devlet, Marksist-komünist idari ve ekonomik sistemden, demokratik ve hür teÅŸebbüse dayanan hür ve bağımsız bir devlet!BÃœYÃœK Ä°ÅžLER YAPTISayın Haydar Aliyev, 1923 yılında Nahçıvan'da doÄŸmuÅŸ, 1969 ile 1983 yılları arasında da 14 sene, Azerbaycan'ın hizmetinde bulunmuÅŸtur. 1967 yılında Türkiye BaÅŸbakanı olarak Sovyetler BirliÄŸi'ne yaptığım resmi gezi esnasında Bakü'yü de ziyaret ettim. Bakü'de çok büyük bir coÅŸku ile karşılandım. O tarihten beri Sayın Haydar Aliyev ile tanışırız. Sovyet idaresinde yüksek görevlere eriÅŸmiÅŸ, Azerbaycan halkının çok yakından tanıdığı ve güvendiÄŸi bir deÄŸerli devlet adamı idi.Evvela iç istikrar saÄŸlanmalı idi. En kısa zamanda bunu yapmıştır.Kan durmalı, yani savaÅŸ durmalı idi. Savaşı durdurmuÅŸtur. KarabaÄŸ ihtilafının barışçı yollardan çözümüne baÅŸvurmuÅŸtur. ‘‘Minsk’’ grubu teÅŸekkül etmiÅŸtir.Ãœlke içinde reformlara gidilmeli idi. Hür rejimin ve piyasa ekonomisinin gerekleri yerine getirilmeli idi. Buna giriÅŸilmiÅŸtir.Dünyaya açılınmalı idi. Azerbaycan evvela, BirleÅŸmiÅŸ Milletler'in, daha sonra Avrupa Konseyi'nin, Avrupa Güvenlik ve Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı'nın, Karadeniz Ekonomik Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı'nın (KEI) Ekonomik Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı'nın (ECO) üyesi oldu.NATO ve Avrupa BirliÄŸi ile münasebetler kurdu.1996 yılı Aralık ayında Lizbon'da toplanan Avrupa Güvenlik ve Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı'nın 54 üyesinin 53'ü, KarabaÄŸ'ın Azerbaycan toprağı olduÄŸunu kabul etti.Bütün bu uluslararası zeminlerde Sayın Haydar Aliyev, Azerbaycan halkını, cumhuriyetini çok büyük bir dirayetle temsil etmiÅŸ ve Azerbaycan davasını dünyaya anlatmıştır. Lizbon'da elde edilen baÅŸarı, onun neticesi idi. Azerbaycan yeniden kalkınmaya, imar ve inÅŸaya koyulmalı idi. Azerbaycan halkı, Azerbaycan Cumhuriyeti etrafında kenetlenmeli idi. Toplulukları millet yapan bu idi. Sayın Haydar Aliyev, Azerbaycan halkına yeni bir ruh, yeni bir ÅŸevk ve yeni bir güven vermiÅŸtir. KomÅŸu ülkelerle barışçı gayretlerin içinde olmalı ve bir an önce Azerbaycan ekonomisi, üretime, yatırıma, büyümeye dönüşmeli, ülke yeniden imar ve inÅŸa edilmeli idi. Bunun için denize çıkışı olmayan Orta Asya, Kafkasya yolu ile dünyaya ulaÅŸabilmeli idi. Trans-Kafkasya yolu (Ä°pek Yolu) dünyanın dikkatini çekti. Bakü'de yapılan toplantı ile gündeme geldi. Ãœlkenin zenginliÄŸi, milletin zenginliÄŸine dönüşmeli idi. Denizin altındaki veya yerin altındaki doÄŸal kaynaklar iÅŸletilmedikçe kimseye bir faydası yoktu. Bu kaynakların iÅŸletilmesi için, çok önemli bir adım atılmıştır. Haydar Aliyev, ‘‘Askın Kontratı’’nı imzalamıştır! Azerbaycan'ın neft ve doÄŸalgaz kaynakları geliÅŸtirilecek, ülkenin ve halkın kalkınmasına hizmet edecekti. Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı bir hayaldi, gerçek oldu. Bugün inÅŸa halindedir. Kısa zamanda AktoÄŸu-Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı hem Tengiz bölgesindeki Kazak petrollerini, hem de Azerbaycan petrollerini Akdeniz'e indirecektir. Åžah Deniz Gazı, kısa zamanda Avrupa için bir ‘‘enerji terminali’’ olması düşünülen Türkiye'ye ulaÅŸmış olacaktır. Türkiye-Azerbaycan iliÅŸkilerine gelelim: ‘‘Bir milletin iki devleti’’ olabileceÄŸine, burada güzel bir örnek mevcuttur.MUTLU TESADÃœFTürkiye ve Azerbaycan ebedi dostluk ve kardeÅŸlik antlaÅŸmaları imzalamışlardır. Bu antlaÅŸmalar olsa da olmasa da Türkiye ve Azerbaycan kardeÅŸtir, komÅŸudur ve dosttur. Türkiye'nin Azerbaycan'a her türlü desteÄŸi vermesi manevi sorumluluÄŸudur. Azerbaycan Devleti'nin kuruluÅŸundan itibaren geçen yıllar zarfında Türkiye, elinden geleni yapmıştır ve yapmaya da devam edecektir. Bu süre içerisinde ben, Türkiye'de BaÅŸbakan ve CumhurbaÅŸkanlığı yaptım. Bunu, kendim için çok mutlu bir tesadüf sayarım.Dede Korkud der ki...Adını Azer koydumKoy Azer çoÄŸalsınDede Korkud,‘‘OÄŸul, senin adını Azer koydum,Koy Azer'ler çoÄŸalsın!Ä°ÅŸimiz avant, topraklarımız bereketli olsunÇaÄŸlayıp akan sularımız kurumasın,Ãœmidimiz, üzülmesin,Ganatlarımız kırılmasın,Ocağımız, yanar dursun,Çırığımız, heç vakit sönmesin’’ der.Bu dua, hep var olacaktır.Haydar Aliyev'e sevgiler, saygılar.Çiçekler arasındaHazar’ı seyrediyorGeçen hafta sona Aliyev'in mezarı başında dua eden Demirel, mektubunun son bölümünde şöyle yazıyor: ‘‘Bakü'de, Fahrihiyaban'da çiçekler arasında, Hazar Denizi'ni seyrediyor. Azerbaycan halkı, kendisine çok büyük vefa ve kadirÅŸinaslık göstermiÅŸtir. Günlerce devam eden sevgi seli, onun tek mükáfatıdır. Kendisine Allah'tan rahmet diliyorum. Azerbaycan halkına baÅŸsaÄŸlığı diliyorum. Halkımıza ve Türk dünyası halklarına baÅŸsaÄŸlığı diliyorum.’’ Demirel, kendisini ‘‘Babamın gardaşı, menem de amcamsınız’’ diye karşılayan Azerbaycan CumhurbaÅŸkanı Ä°lham Aliyev'e de baÅŸarılar diledi. Türk’ün büyük evladıAzerbaycan Bağımsız Milli Devleti'nin varlığı, Türk dünyası için, Türkiye için ve Azerbaycan halkı için muhteÅŸem bir olaydır. Bu devletin yeniden kurulmasında, ayakta durmasında, güçlenmesinde ve Türkiye ve dünya ile baÄŸlantılar kurmasında Sayın Haydar Aliyev'in, paha biçilmez, unutulmaz çok büyük hizmeti vardır. Engin tecrübesi, dirayeti, kararlılığı, ileri görüşlülüğü, barışseverliÄŸi, Azerbaycan'a ve Azerbaycan halkına olan sonsuz sevgisi, Türk tarihine, kültürüne ve Türklüğe baÄŸlılığı ve vatanperverliÄŸi her türlü övgünün üstündedir. Sayın Haydar Aliyev, uzunca süren bir rahatsızlık döneminden sonra Cliveland KliniÄŸi'nde hayata veda etti. Gülhane Askeri Hastanemiz ve onun deÄŸerli doktorları kendisine çok hizmet ettiler. Onlara güvendi. Bilhassa, deÄŸerli hekim kardiyolog Prof. Dr. Ameril Ertan DemirtaÅŸ'ın ve Cliveland'da büyük hekim Murat Tuzcu'nun çok yakın ilgilerine teÅŸekkürü bir borç bilirim. Sayın Haydar Aliyev'in ebediyete intikali ile Türk dünyası, Azerbaycan halkı ve Türk halkı, bir büyük evladını kaybetmiÅŸtir. O yeri doldurulamaz, dünya çapında bir büyük devlet adamıdır. Vasiyeti, bağımsız Azerbaycan Devleti'nin sonsuza kadar yaÅŸamasıdır. ‘‘Türk-Azerbaycan münasebetleri ebedidir. Hiçbir ÅŸey, onu zedeleyemez’’ sözü onundur.Bazı lider lazım olurBaÅŸlangıçta büyük sıkıntılar oldu. Ãœlke yönetiminde ihtilaf oldu. Birçok kimse, yönetime talip oldu, mücadele oldu. Bu esnada da KarabaÄŸ toprakları, Ermeni iÅŸgaline uÄŸradı. Yalnız KarabaÄŸ toprakları deÄŸil, onun dışında da Azerbaycan Rayonları iÅŸgale uÄŸradı. 1 milyon insan, kaçkın hale geldi. Haziran 1993'te, yani bağımsızlığın 4. yılında Azerbaycan, iç savaşın eÅŸiÄŸine geldi. Azerbaycan Cumhuriyeti, 1920'de olduÄŸu gibi yıkılacak mı idi, ayakta duracak mı idi? Bir kurtarıcı lazımdı. Ä°ÅŸte burada Sayın Haydar Aliyev, Milli Meclis tarafından göreve davet edilmektedir. Daha sonra Azerbaycan halkının hür iradesi ile CumhurbaÅŸkanı seçilecektir. Churchill, Ä°ngiliz milletine 40 sene hizmet etti. Ancak bu hizmetin sonunda yani 1940'ta lazım oldu. O zaman Churchill'in göreceÄŸi hizmeti yapacak 2. bir kiÅŸi yoktu. Ä°nsanlık tarihinde kiÅŸiler her zaman milletlerine hizmet eder ancak bazen lazım olur. Roosevelt'in 1942'de, De Gaulle'ün 1958'de, Adenauer'in 1946'da lazım olduÄŸu gibi... Sayın Haydar Aliyev Azerbaycan milletine çok hizmetler yapmıştı ama 1993'te lazımdı. Onun gördüğü hizmeti görecek baÅŸka kimse yoktu. Ä°yi ki vardı! Biz böyle düşündük ve haklı çıktık!Â