Tarihe hasar: Bilirkişi ‘yanlış’ dedi, mahkeme yürütmeyi yine durdurdu
Güncelleme Tarihi:
Hürriyet'in manşetten duyurduğu ‘‘Osmanlıya beton’’ haberinin ardından açılan davada bilirkişi külliyeye zarar verildiğini tespit etti. 450 senelik Mimar Sinan yapısı olan Atik Valide Külliyesi’nin duvarına beton döküp yurt inşaa ediliyordu. Tarihi duvara strafor koyup korumaya çalışanlar için bilirkişi, ‘‘Tarihi külliye yapısı araya strafor konularak birleştirilmiş durumda olduğu’’ tespiti yapıldı. Bilirkişi ayrıca ‘‘Kültür varlığının hemen bitişiğinde inşa edilen yurt binasının siluet, gabari, malzeme gibi konularda uygun bir mimari anlayışının olmadığı’’ sonucuna vardı. Mahkeme bilirkişi raporuna uyarak ‘yürütmeyi durdurma’ kararı verdi.
ÇARPICI İFADELER
Avukat Onur Cingil inşaata olur veren İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 2013 tarihli kararına itiraz ederek Atik Valide Külliyesi’ne zarar verdiği gerekçesiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı ile inşaat ruhsatı veren Üsküdar Belediyesi aleyhinde İstanbul 3. İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Doç. Dr. Nurcan Yazıcı (Sanat Tarihi), Doç. Dr. Fatma Pelin Gökgür (Mimar), Yrd. Doç. Dr. İjlal Kaya Altay (Şehir Plancısı) tarafından 03.07.2017 tarihli hazırlanan bilirkişi raporunda çarpıcı ifadelere yer verildi. Raporda şöyle denildi;
BÜTÜNLÜĞE ZARAR
‘‘Parselde bulunan yurt binası inşaatının 1. derecede tescilli, Mimar Sinan’ın önemli külliyelerinden olan Atik Valide Külliyesi’nin komşuluğunda olduğu, külliye tekke yapısına doğu yönünde araya strafor konularak birleştirilmiş durumda olduğu tespit edilmiştir. Yurt binası için yapılan hafriyatın Atik Valide Külliyesi temel sistemleri belirlenmeden yapıldığı, bu durumun da zemin dengesini bozarak tarihi yapıda hasar oluşturduğu, 1 ve 2. bodrum kat planlarında su deposu olarak ayrılmış mahallerin külliyenin hemen bitişiğinde yer aldığı, bu durumun temel yapısının bilinmediği tarihi yapıyı etkileyebileceği, külliye ve koruma alanın doku bütünlüğü zedelenerek, kütle, gabari, mimari koruma ilkeleri ilişkilerinin dikkate alınmaması sonucunda tescilli yapının bütünlüğüne zarar verildiği, bu yönleriyle davaya konu parsel de geliştirilmiş projenin adı geçen külliye yapılarının tarihi kültürel ve görsel kimliğini geri planda bırakarak sürdürülebilir koruma kullanım ilkesiyle, sit alanıyla uyumsuz olduğuna kanaat getirildi.’’
2863’E AYKIRI
Mahkeme bilirkişi raporuna uyarak hukuka uyarlılık olmadığı gerekçesiyle yürütmeyi durdurmanın devamına karar verdi. Davayı açan Avukat Onur Cingil kararla ilgili şöyle konuştu; ‘‘Ecdat, tarih, Osmanlı, Koca Sinan, ustalık dönemi dediklerinde mangalda kül bırakmayanların foyalarının ortaya çıktığı bir dosya oldu bu. Zira Kültür Bakanlığı’na bağlı kurullar, belediyeler burada inşaat yapılabilir denilerek, tarihmiş, kültürmüş, Osmanlı’ymış, Mimar Sinan’mış bizim için önemli değil, bunların hepsi bizim için şekil denmiş oldu. Bilirkişi Raporu’nda dava açarken ortaya koyduğumuz iddiaların haklılığı ayrıntılı bir şekilde tespit edildi. Bu inşaat 2863 sayılı Yasa’ya açıkça aykırıdır. Bu tespitler çerçevesinde haklı davamızı kazanarak bir tarihi eseri korumuş ve gelecek nesillere aktarmış olacağız.’’
YILIN KÜLTÜR-SANAT HABERİ
MİMAR Sinan tarafından 1570-79 yılları arasında inşa edilen Atik Valide Külliyesi Süleymaniye’den sonra İstanbul’da ikinci büyük külliye kabul ediliyor. Külliyeye bitişik olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ihale ile öğrenci yurdu yapılmaya kalkışılmış, tarihi külliyenin duvarlarına kalıp yapılıp beton atılmıştı. Hürriyet bu aşamada çektiği fotoğrafları manşetten duyurunca Avukat Onur Cingil tarafından dava açıldı. Üsküdar Belediyesi ile Vakıflar Genel Müdürlüğü, projenin Kültür Varlıkları Koruma Kurulu tarafından onaylı olduğunu söyleyerek kendilerini savunmuşlardı. Mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verince inşaat o noktada kaldı. Hürriyet ‘‘Osmanlıya beton’’ haberi ile TGC tarafından yılın kültür sanat haberine layık görülmüştü.
