Tarçın nedir? Tarçının sağlık için faydaları neler?

Birçok hastalığın doğal tedavisinde kullanılan tarçın, yüzyıllardır şifa kaynağı olmaya devam ediyor. İçerisinde bol miktarda vitamin ve besin barındıran ve özellikle soğuk havalarda tüketilen tarçın, hastalıklardan da korunmaya yardımcı. Peki tarçının faydaları neler? Tarçın hangi sağlık sorunlarına iyi geliyor? İşte hem lezzetli hem de şifa kaynağı tarçın hakkında tüm merak edilenler...

Tarçının sıcak ve tatlı kokusu kolay tanınır. Gerçek tarçının (Cinnamomum verum) anavatanı Sri Lanka’dır. Çin tarçını (C. cassia) Vietnam, Çin ve Endonezya’da ekilip biçilen yakın bir akrabadır. Her iki çeşit de, defnegiller familyasına ait bir ağacın güzel kokulu iç kabuğundan yapılır. Tarçın eski dünyada geniş ölçüde ticareti yapılan değerli bir üründü. Mısırlılar bu bitkiyi ölülerin güzel kokmasını ve bozulmamasını sağlamak için kullandıkları mumyalama karışımlarına katarlardı.

Eski Ahit’in Musa’sı tarçın yağının kutsal olduğunu söylemişti. Roma’da M.S 1. yüzyılda tarçın gümüşten 15 kat daha değerliydi ve yüzyıllar sonra da pahalılığını korudu. Orta Çağ Avrupa’sındaki zenginler, arzın az talebin çok olduğu bu pahalı baharatı elde edebiliyorlardı. Tarçın ticaretini elde tutma isteği Avrupalıları 16. ve 17. yüzyıllarda Asya’ya yöneltti. Sonunda tarçın daha yaygın ve ulaşılabilir oldu. Tarçının şifalı bitki olarak kullanıldığına dair ilk tarihsel kayıt M.Ö 2700 yılına aittir ve Çin’de bulunmuştur. Yüksek ateş, ishal ve âdet döngüsü sorunları için kullanılıyordu.

Modern Çin tıbbında tarçının hayat enerjisi olan qi’ nin dolaşımını sağladığı düşünülür. Hindistan’daki Ayurveda şifacıları tarçını özellikle sindirim ve adet döngüsü sorunları için kullanırlardı. Orta Çağ hekimleri –tarçına ulaşabilenleri– öksürük,  ses kısıklığı, boğaz ağrısı ve her türden sindirim sorunu için tarçın tavsiye ettiler. Tarçının modern bitkisel tıptaki geleneksel yeri sindirim şikayetleri ve soğuk algınlığı, grip, göğüs enfeksiyonu ve öksürüktür. Bitki aynı zamanda kanı ellere ve ayaklara ileten periferal dolaşımı güçlendirmek için de tavsiye edilir. Yakın zamandaki araştırmalarda tarçının kanda insülin benzeri bir etkiye sahip olduğu ve 2. tip diyabet olan kişilerde kan şekerini dengelemeye yardımcı olabileceği gösterildi. Ayrıca kan kolesterolü seviyesini düşürebilir ama bu iki etki için de daha fazla araştırma yapmak gerekir.

Günümüzde 450 kadar Cinnamomum türünün 250 tanesi tanımlanmıştır. Türler teknik özelliklere göre ayırdedilir ve bu iş uzmanlık gerektirir. C. verum 10 metreye kadar uzayabilen, yaprak dökmeyen ve kabuğu oldukça aromatik olan küçük bir ağaçtır. Düz yaprakların şekli kağıt ya da deri gibi, oval ya da mızrak biçiminde olabilir, yaklaşık 15 cm uzunluğunda ve 5 cm enindedir. C.cassia’nın (Çin tarçını), özellikle de gençken aşağı ve yukarı kısımlarında göze çarpan yapraklar vardır ve yaprağın merkezinden uzaklaşarak kaybolan damarlar bulunur. C. burmanni (Batavia tarçını), oval ya da dikdörtgen şeklinde düz yaprakları olan ve boyu 18 metreye kadar ulaşabilen daha büyük bir ağaçtır. Tarçının bilinen kokusu, bitkinin içeriğinde bulunan ve sinamaldehid olarak bilinen bir esans yağından gelir. Tarihte tarçın kabuğunun kalitesinin kontrol edilmesi en az şarabınki kadar önemliydi. Ancak günümüzde bu kontrol kimyasal analizlerle yapılmaktadır.

TARÇIN NASIL YETİŞTİRİLİR?

Cinnamomum cinsi Güneydoğu Asya’da yoğunlaşmıştır ama Avustralya, Güney Pasifik adaları ve tropikal Amerika’da da türleri vardır. C.verum’un (gerçek tarçın) anavatanı ve en çok bulunduğu ülke Sri Lanka’dır, aynı zamanda Seyşeller, Hindistan’ın güneyi ve Madagaskar’da da üretilir. Çin tarçınının anavatanı Çin’dir ve Çin’in tropikal ve yarı tropikal bölgelerinin yanı sıra Hindistan, Endonezya, Malezya, Tayland ve Vietnam’da ekilip biçilir. C. burmanni aralıklı ya da sık ormanlarda ve çalılıklarda, Çin’in güneyinde Vietnam ve Myanmar’a sınırı olan bölgelerdeki akarsu boylarında ve Endonezya, Hindistan ve Filipinler’de yetişir.

TARÇININ FAYDALARI VE TEDAVİ AMAÇLI KULLANIMI

✚ Diyabet

Tarçın diyabetli insanlar için özellikle faydalıdır. Bitkinin tıbbi olarak kullanılan esas kısmı kabuğudur. Çin tarçınının içinde bir polifenol –metil hidroksikalkon- bulunmuştur. Tarçının diyabetli insanlarda tansiyonu düşürmesini bu madde sağlar. Bu bileşenin insülün alıcılarını ve glikojen ve depolanmış şekeri etkilediği görülmektedir. Tarçın ayrıca anti-bakteriyel (esans yağından kaynaklanır) ve antioksidan (polifenollerden gelir) etkilere sahiptir. Polifenoller diyabetin bazı komplikasyonlarına iyi gelir. Çin tarçınıyla ilgili, esas olarak da bitkinin diyabetlilerin kan şekeri düzeyine etkisini araştıran, klinik araştırmalar yapılmaktadır. Yapılan bir çalışma, 2. tip diyabetlilerin kan şekeri ve kolesterol düzeyiyle ilgili gelişme (% 29 düzeyinde) olduğunu kaydetse de, bu etkiyi kanıtlayan başka çalışma yoktur. Tarçının kişide etkili olup olmamasında genetik ve kullanılan ilaçlar gibi birçok etken vardır.

TARÇIN NASIL TÜKETİLİR?

TOZ: Diyabetliler için öğütülmüş tarçın bir seçenektir ve kan şekeri düzeyini olumlu etkilediğinden günde 1 çay kaşığı kullanılmalıdır.

KAPSÜL: Tarçın kapsüllerinin dozu ve kullanım önerisi değişir, 1. ve 2. tip diyabet rahatsızlığı olanlarda günde 1-6 gram arası kullanılır.

Tarçın kullanarak yapabileceğiniz sağlıklı bir tarif; tarçın serpintisi...

Bir tarçın çubuğunu küçük parçalara bölün. Temiz bir baharat öğütücüde parçaları toz haline getirin. Küçük bir kavanozun içinde 6 çay kaşığı şekerotuyla iyice karıştırın. Bu karışımdan bir çay kaşığı alıp az yağlı yoğurda, meyvelerin üzerine ya da kahvaltıda yediğiniz yulaf ezmesinin üzerine dökün, hem lezzet katsın, hem de kan dolaşımınıza ve sindiriminize faydası olsun.

TARÇIN HAKKINDA UYARILAR

Tarçın iyi tolere edilen bir bitkidir, ama uçucu yağı cilt döküntüsüne yol açabilir. Çin tarçını ve diğer tarçınlar az miktarda kumarin içerir, uzun bir dönem ve çok miktarda alınırsa kanı sulandırır ve böbrek sorunlarına neden olur. Böbrek hastalarına tarçın kullanırken ihtiyatlı olmaları tavsiye edilir. Kan sulandırıcı etkisinden dolayı ameliyattan bir hafta önce tarçın tüketimi bırakılmalıdır. Hamilelik süresince ilaç olarak kullanımı bırakılmalıdır. Diyabet hastalarında kan şekeri seviyesinin yakından gözlemlenmesi, kan şekerinin tehlikeli bir şekilde düşüşünü önler.

ŞİFALI BİTKİLER ANSİKLOPEDİSİ İSİMLİ KİTABI SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN