Tanık koruma komisyona geliyor

Tasarıya göre, koruma altına alınan kişilerin fizyolojik görünümü, estetik cerrahi yoluyla veya estetik cerrahi gerektirmeksizin değiştirilebilecek. Bu kişilere fiziki koruma sağlanacak, silah ruhsatı verilecek; tutuklu veya hükümlü olanlar, durumlarına uygun ceza infaz kurumu ve tutukevlerine yerleştirilecek.

Tanıkların kimliğinin saklı tutulması ve güvenliğinin sağlanması amacıyla İçişleri Bakanlığı bünyesinde Tanık Koruma Kurulu oluşturulacak. Tasarıya göre, tanık koruma tedbirleri; ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve üst haddi 10 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar ile suç veya terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenen, alt sınırı 4 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda uygulanacak.

İşlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş çocuk ve mağdurlar, mahkemede dinlenenlerin nişanlısı, evlilik bağı kalmasa bile eşi, kan hısımlığından veya kayın hısımlığından üst soy veya alt soyu, ikinci derece dahil kan veya ikinci derece dahil kayın hısımları ve evlatlık bağı bulunanlar ile yakın ilişki içinde olduğu kişiler, tanık koruma kapsamına alınacak.

TANIK KORUMA TEDBİRLERİ

Tasarıya göre, kimlik ve adres bilgileri kayda alınarak gizli tutulacak ve kendisine yapılacak tebligatlara ilişkin, ayrı bir adres tespit edilecek. Tanık koruma programı kapsamında olan kişiler, ses veya görüntüsü değiştirilerek özel ortamda dinlenecek.

Tutuklu veya hükümlü olanlar, durumlarına uygun ceza infaz kurumu ve tutukevlerine yerleştirilecek.
Tanık koruma programındaki kişilere fiziki koruma sağlanacak ve silah ruhsatı verilecek. Adli sicil, askerlik, vergi, nüfus, diploma, pasaport, sosyal güvenlik gibi belgeler değiştirilecek ve yeniden düzenlenecek.

Koruma altına alınan kişilerin taşınır ve taşınmaz mal varlığıyla ilgili haklarını kullanmasına yönelik tedbirler alınacak. Geçici olarak geçimini sağlaması amacıyla maddi yardımda bulunulacak. Koruma altındaki kişi çalışıyorsa iş yeri ya da iş alanı değiştirilebilecek. Öğrenim görenin devam etmekte olduğu her türlü eğitim ve öğretim kurumunu değiştirmesi sağlanacak. Uluslararası anlaşmalara ve karşılıklılık ilkesine uygun şekilde, geçici olarak başka bir ülkeye yerleştirilebilecek.

Fizyolojik görünümünün estetik cerrahi yoluyla veya estetik cerrahi gerektirmeksizin değiştirilmesi ve buna uygun kimlik bilgilerinin yeniden düzenlenmesi sağlanacak.

KİMLER KARAR VERECEK

Fiziki koruma sağlanan ve kimlik bilgisi gizli tutularak tebligat için ayrı bir adres tespit edilenlere ilişkin tanık koruma tedbiri kararları, soruşturma evresinde, Cumhuriyet savcısı veya tanığın istemi üzerine sulh ceza hakimi tarafından; kovuşturma evresinde Cumhuriyet savcısı veya tanığın istemi üzerine veya re'sen mahkemece verilecek.
Karar verilmeden önce kolluk makamları ile diğer birimlerin hazırlayacağı değerlendirme raporları göz önünde tutulacak.

Bir yerde sulh ceza mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması halinde bu kararlar, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca bu işle görevlendirilen sulh ceza mahkemesi tarafından verilecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise tanığın istemi üzerine veya re'sen Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilebilecek. Bu karar, 48 saat içinde görevli hakimin onayına sunulacak. Hakim, kararını 72 saat içinde açıklayacak; aksi halde karar kendiliğinden kalkacak. Ancak ilgilinin rızasının bulunması halinde, fiziki koruma sağlanan ve kimlik bilgisi gizli tutularak tebligat için ayrı bir adres tespit edilenlere ilişkin tedbir kararı, hakim onayına sunulamayacak.

Kovuşturma evresinde tanıklık görevinin yapılmasından sonra, koruma altına alınan kişiye silah ruhsatı verilmesi ve fizyolojik görünümün estetik cerrahi yoluyla veya estetik cerrahi gerektirmeksizin değiştirilmesine ilişkin karar; tanığın istemi halinde Tanık Koruma Kurulu tarafından verilecek. Tanık koruma kararının alınmasında; korunan kişi veya yakınlarının karşı karşıya kaldığı tehlikenin ağırlığı ve ciddiliği, soruşturma ve kovuşturma konusu suçun önemi, tanığın yapacağı açıklamalar, alınacak tedbirin yaklaşık maliyeti, tanığın psikolojik durumu ve benzer mahiyetteki diğer özellikler de göz önünde bulundurulacak.

Tanık koruma tedbirinin süresi, şeklinin değiştirilmesi, bu tedbirlerin kaldırılması veya devam etmesine, ilgili mercilerce re'sen veya hakkında tedbir uygulanan kişinin istemi üzerine, kararın uygulandığı tarihten başlamak üzere en geç 1'er yıl aralıklarla karar verilecek. Kararı uygulayan koruma birimi, karar tarihinden itibaren her yıl veya gerektiğinde bu süreyi beklemeden uygulama ve takip raporu düzenleyerek, kararı veren makam veya mercine gönderecek.
Bu arada, ağır ceza mahkemelerinin görev alanına giren suçlarla ilgili olarak Ceza Muhakemesi Kanununun ilgili maddesi uygulanacak.

TANIK KORUMA TEDBİRİNİ KALDIRILACAK HALLER

Tasarıda, tanık koruma tedbirlerinin kaldıracağı durumlar ise şöyle sıralandı:

Koruma kararı verilmesine neden olan olay hakkında yanlış bilgi vermesi veya bildiği hususları açıklamaması, koruma kararı verilmesine neden olan olay hakkında yalan tanıklık veya iftiradan mahkum olması, önceki kimlik bilgileriyle ilgili kendisinden talep edilen bilgiler hakkında yanlış ifade vermesi, koruma kararında belirtilen tedbirlere aykırı bir davranış içine girmesi, koruma sebeplerinin ortadan kalkması.

Kimliği saklı tutulan tanık, tanıklık ettiği olayları hangi sebep ve vesile ile öğrenmiş olduğunu açıklamakla yükümlü olacak. Kimliğinin saklı tutulması için tanığa ait kişisel bilgiler, Cumhuriyet savcısı, hakim veya mahkeme tarafından muhafaza edilecek. Hazır bulunanların huzurunda dinlenmesi, tanık için ağır bir tehlike teşkil edecek ve bu tehlike başka türlü önlenemeyecekse ya da maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açısından tehlike oluşturacaksa; hakim, hazır bulunma hakkına sahip bulunanlar olmadan da tanığı dinleyebilecek. Tanığın dinlenmesi sırasında, ses ve görüntülü aktarma yapılacak.

Tanığın, duruşma salonunda fiziksel görünümünü engelleyecek tarzda mahkemece tayin ve tespit edilecek bir usule göre dinlenmesine de karar verilebilecek.

KARARLARDA GİZLİLİK ESAS OLACAK

Tasarıda, tanık koruma kararının alınmasında Cumhuriyet başsavcılıkları ile mahkemeler tarafından uygulanacak usuller de belirlendi. Buna göre, kararlarda gizlilik esas olacak. Koruma tedbirlerini uygulamak üzere, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünce tanık koruma birimleri kurulacak. Bu birimlerde yeteri kadar hukukçu, idari ve teknik uzman personel bulundurulacak.
Kolluk makamlarınca alınacak tedbirler ile yapılacak işlemler ve tanık koruma birimlerinin çalışma esas ve usulleri yönetmelikle belirlenecek.

Kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişiler, koruma kararının uygulanmasıyla ilgili kendi görev alanına giren konularda, işbirliği ve yardımda bulunmakla yükümlü olacak.

TANIK KORUMA KURULU

Tanıkların kimliğinin saklı tutulması ve güvenliğinin sağlanması konusunda alınacak önlemlere ilişkin, İçişleri Bakanlığında Tanık Koruma Kurulu oluşturulacak. Kurul; mesleklerinde fiilen en az 15 yıl görev yapma şartıyla, Adalet Bakanlığında idari görevde çalışan birinci sınıf hakimler arasından 2, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca Ankara'da görev yapan birinci sınıf adli yargı hakim veya Cumhuriyet savcıları arasından seçilecek 1, İçişleri Bakanlığı merkez teşkilatından 1, Jandarma Genel Komutanlığından 1, Sahil Güvenlik Komutanlığından 1, Emniyet Genel Müdürlüğünden 2, Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünden 1 üye olmak üzere toplam 9 üyeden oluşacak.

Kurul, koruma kararını verirken, bu kararı uygulayacak koruma birimince düzenlenecek korumanın şekli, süresi ve diğer özelliklerine ilişkin ön değerlendirme raporunu dikkate alacak. Kurulun çalışma esas ve usulleri, yönetmelikle düzenlenecek. Tanık Koruma Kurulu ile hakkında koruma kararı verilen kişi arasında mutabakat metni hazırlanacak. Bu metinde, uygulanacak önlemlerin şekli, süresi ve tarafların yükümlülükleri yer alacak. Kurulun kararları, mutabakat metninin imzalanmasından sonra uygulanacak. Kurul, koruma kararı verdiği kişilerle ilgili uygulanan önlemler hakkında hazırlayacağı faaliyet raporunu, her yıl Ocak ayı sonuna kadar İçişleri ve Adalet bakanlıklarına sunacak.
Kurul, alınan tedbir kararlarının süresine, değiştirilmesine, kaldırılmasına ve hakkında tedbir uygulanan kişinin şahsi hallerinin tedbirin uygulanmasından önceki hale getirilmesine karar verebilecek. Kararları, uygulanması için ilgili koruma birimine gönderecek; alınan tedbirlerin uygulanmasını ve yerine getirilmesini denetleyecek.