Taliban ve Pakistan arasında iki hat var

UNUTMUŞ olabilirsiniz, ama bu filmi daha önce de gördük...1998 Ağustos ayında ABD'nin Kenya ve Tanzanya Büyükelçilikleri'ne düzenlenen saldırıda 257 kişi öldü, 5 bin 500 kişi yaralandı.ABD yönetimi saldırıdan sorumlu tuttuğu Usame bin Ladin'i saklandığı Afganistan'dan istedi... Ülkeyi yöneten Taliban hareketinin lideri Molla Muhammed Ömer'in ret yanıtı daha çok meydan okumayı andırdı. Kızı, Usame bin Ladin'le evli bulunan Molla Ömer'e göre damadı ‘‘tam bir kahraman, İslam'ın zaferi için çalışan yılmaz savaşçıydı’’...Sovyet işgalinde bir gözünü ve bacağını kaybeden eski din hocası -taraftarları arasında Emir ül Müminin (inananların önderi/komutanı) diye anılır- Molla Ömer'in sözü o topraklarda yasaydı.Bin Ladin'in rahatı yerindeydi.Bu kez Usame bin Laden'i Taliban'dan Pakistan isteyecek... Talihin ve tarihin cilvesine bakın ki, Pakistan yarattığı canavarı kontrol altına almaya çalışacak... Becerebilecek mi, hep birlikte göreceğiz.* * *Pakistan ve Taliban arasındaki yakın irtibatı sadece etnik köken (Peşaver nüfusunun büyük bölümünün Taliban'ın merkezi Kandehar'daki gibi Peştu asıllı olması) ve İslami kardeşliğe bağlamak biraz romantik kaçar.İki ülke trafiğini çift yönlü çalışan hatlarla izah daha mantıklıdır.Bu hatlardan ilkinin mazisi Taliban'ın Kandehar'da ortaya çıkıp Kabil'e iktidar yürüyüşüne başladığı 1994 yılına kadar uzanır.Yer Aşkabat, 1994 Kasım ayı...Türkmenistan'ın üçüncü bağımsızlık yıldönümü törenleri için bir araya gelen İslami liderler (dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel dahil) Orta Asya'dan geçecek yeni boru hattına dönük planı onayladı...Yeni boru hattı Türkmenistan'ın Daulatabad bölgesinden başlayacak, Afganistan üzerinden Pakistan'a ulaşacaktı.1400 kilometre uzunluğunda, 1.2 metre çapındaki boru hattının maliyeti 2 milyar dolar düzeyinde hesaplandı... Dolayısıyla İran üzerinden Türkiye'ye ulaşacak 7 milyar dolar maliyetli alternatif hattan çok daha ucuzdu... Ne var ki, bu hat için kritik karar Taliban'a aitti.1997 yılında Rusya, Türkmenistan, Pakistan, Afganistan ve Suudi Arabistan arasında yeni boru hattının anlaşması imzalandı. Hattın inşası ABD'li Unocal şirketine verildi. Ancak 1998 yılında ittifakta çatlak belirdi. Önce Rusya projeden desteğini çekti. Ardından ABD'li şirket ‘‘ticari gerekçelerle’’ projeden vazgeçtiğini açıkladı.Boru hattı projesi uluslararası desteğini yitirse de Pakistan yönetiminin gündeminden hiç çıkmadı.Çünkü İslamabad bu hat sayesinde sadece enerji ihtiyacını ucuz yoldan karşılamış olmayacak, Hindistan ve belki de Çin'e gaz satışına aracılık ederek yıllık 1 milyar dolara yakın ek kazanç imkánı bulacak.* * *Pakistan ve Taliban arasındaki diğer hatta ne yazık ki uyuşturucu trafiği işliyor. CIA'nın 2000 yılı ülke raporuna göre Afganistan'daki afyon ekimi (büyük bölümü Kandehar'da olmak üzere) Altın Üçgen'i aştı. Afyon ekim alanı sadece 1999'da bir önceki yıla göre yüzde 23 arttı.Taliban yönetimi de, tıpkı geçmiş iktidarlar gibi uyuşturucu ticaretine göz yumdu, hatta pay aldı...(Muhalif Hazaralara göre, Molla Ömer, ‘‘İslami açıdan afyon kullanımı caiz değildir, ancak satışı şeriata uygundur’’ görüşünde...)Afgan kökenli (müptelaları arasında kalitesiyle ünlü) uyuşturucu önce Pakistan'a ve buradan da çoğunlukla Karaçi Limanı yoluyla Türkiye'ye yollanıyor. Türkiye üzerinden dünya pazarlarına sevk ediliyor.İki ülke (belki de üç?) arasındaki uyuşturucu hattının kesilmesi bu ticaretten yüz milyonlarca dolar kazanan güçlü lobileri rahatsız edecek.* * *Milenyumun ilk savaşında halkıyla müttefikleri arasında sıkışan Pakistan yönetimine dönük beklentileri yüksek tutmanın álemi yok...Hele olası kara harekátında Pakistan birliklerinin kullanılması mümkün değil. Son bir haftadır bu köşede sürekli olarak Taliban muhalifi Tacik-Özbek-Türkmen ortak cephesine işaret etmemiz bu yüzden.KARŞI GÖRÜŞ-KATKI‘‘I am a Turk living in Istanbul, Turkey. We are a secular islamic country. Me and my family are very sorry for the victims of latest attack to NY. We share American nation's sorrow. We are also very bothered to see ‘Islam' and ‘Terror' words together in US media. I personally want to protest this attitude. I haven't seen a ‘Cristian Terror' expression in US media while 200 thousand Bosnian civilian muslims were being slughtered by Serbs, or a ‘Jewish Terror' during all attrocities against Palestinians by Israelis (Remember mosque raids over praying muslims, hundreds of deads). Terror is a satanic act apart from religions. And must be damned by all people.’’ (Emrehan Can/Computer Programmer, Male, 29.)(Bu metni yabancı dostlarımız için mahsus İngilizce bıraktık.)